Το Παρίσι λένε γίνεται ακόμα πιο γοητευτικό όταν ο ουρανός αποκτά το ίδιο σκούρο χρώμα με τα ιστορικά κτίρια στο κέντρο του. Διασχίζουμε με ανοιχτές ομπρέλες τη γέφυρα του Pont du Carrousel στον Σηκουάνα που ενώνει τη γραφική συνοικία Σεν Ζερμέν ντε Πρε με το Μουσείο του Λούβρου. Περνώντας την είσοδο της γυάλινης πυραμίδας, μας υποδέχθηκε ένας εντυπωσιακός θρόνος καλυμμένος από φύλλα χρυσού, το έργο «Throne» του καλλιτέχνη Κοχέι Νάουα με το οποίο γιορτάζονται τα 160 χρόνια διπλωματικών σχέσεων Γαλλίας – Ιαπωνίας.
Στη νέα του προθήκη το ομοίωμα του ναού του Ολυμπίου Διός και πίσω, τμήματα της μετόπης με παραστάσεις από τους άθλους του Ηρακλή με τις Στυμφαλίδες Ορνιθες (αριστερά), τον Ταύρο της Κρήτης (μέση) και τον Γίγαντα Γηρυόνη (δεξιά).
Ανεβαίνοντας τις σκάλες για τον όροφο που είναι αφιερωμένος σε αρχαιοελληνικά, ρωμαϊκά και ετρουσκικά εκθέματα βλέπουμε τα πρώτα γκρουπ τουριστών να φωτογραφίζουν τη «Νίκη της Σαμοθράκης» στην κορυφή της σκάλας. Συνεχίζουμε μαζί τους και πριν φτάσουμε στην «Αφροδίτη της Μήλου» στεκόμαστε στις αίθουσες «Παρθενώνας» και «Ολυμπία», οι οποίες ανακαινίστηκαν πρόσφατα από την ελληνική εταιρεία Muevo (Museum Evolution). Η ελληνική εταιρεία που μετρά μόλις δύο χρόνια ζωής κατασκεύασε νέες βάσεις και προθήκες για τα αρχαιοελληνικά εκθέματα, ακολουθώντας τις αυστηρές προδιαγραφές του γαλλικού μουσείου και τον νέο τρόπο παρουσίασης των συλλογών του.
Τέσσερις μέρες χρειάστηκε για τα τρία φορτηγά των 17 μέτρων να διανύσουν την απόσταση από την Ελλάδα στη Γαλλία τον περασμένο Ιούνιο. Τα φορτηγά έφτασαν στο Παρίσι και στο Μουσείο του Λούβρου ένα πρωινό Τρίτης, τη μέρα που το μουσείο είναι κλειστό για το κοινό και οι συλλογές ησυχάζουν από χιλιάδες καθημερινούς επισκέπτες.
Το στιβαρό και λιτό στήσιμο της έκθεσης στην αίθουσα του «Παρθενώνα» υπό το βλέμμα του Δία στην οροφή.
Η διαδικασία
Οι καρότσες άνοιξαν και οι τεχνικοί άρχισαν να ξεφορτώνουν εργαλεία, κούτες με εύθραυστο εξοπλισμό μέχρι και ανυψωτικά μηχανήματα που θα παρέμεναν μέσα στο θρυλικό ανάκτορο για τρεις εβδομάδες μαζί με τους τεχνικούς της Muevo. Για πρώτη φορά μια ελληνική εταιρεία δούλεψε μέσα στο θρυλικό μουσείο και σχεδόν «άγγιξε» τα αριστουργήματά του, προκειμένου να τα προστατεύσει.
Oπως μας εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της εταιρείας Μιχάλης Δούκας, οι βάσεις είναι κατασκευασμένες από πέτρα που προέρχεται από την Πορτογαλία και χάλυβα από την ελληνική εταιρεία VETA με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας και εξαερισμού. «Κάναμε όλο τον μηχανολογικό σχεδιασμό με βάση τη μουσειολογική μελέτη του Λούβρου και τον φωτισμό των αιθουσών. Ολες οι εργασίες έπρεπε να γίνουν εντός του μουσείου και στο αυστηρό χρονικό πλαίσιο που προέβλεπε το έργο. Εκεί ακολουθείς τις ταχύτητες που σου επιβάλλει ο χώρος, ένα μουσείο που δεν σταματάει να κινείται ποτέ», σημειώνει ο κ. Δούκας και συμπληρώνει ότι σύντομα η Muevo θα ξαναπιάσει δουλειά στο Λούβρο, αυτή τη φορά στην πτέρυγα «Ρισελιέ».
Τα εκθέματα τοποθετήθηκαν σε βάσεις που κατασκευάστηκαν σε σκούρα χρώματα και με ένα λιτό ντιζάιν προκειμένου η προσοχή να στρέφεται αποκλειστικά στα εκθέματα. «Αν ανταγωνιστείς το παλάτι θα χάσεις», μας λέει ο Λουδοβίκος Λοζιέ έφορος της αρχαιοελληνικής, ρωμαϊκής και ετρουσκικής συλλογής. Σε ένα μουσείο, όπως το Λούβρο, που έχει τη «φυσική» διακόσμηση ενός παλατιού, μας εξηγεί, θα ήταν άτοπο να παρουσιάσει τη συλλογή με αντίστοιχο τρόπο. «Επιλέγοντας ένα ουδέτερο χρώμα όπως το σκούρο γκρι, το λευκό μάρμαρο έρχεται στο προσκήνιο, επικεντρώνεσαι σε αυτό. Πάντα ο σκοπός μας είναι να κάνουμε ορατή τη συλλογή», τονίζει.
Χάλκινα αγαλματίδια του 5ου αιώνα π.Χ. που αναπαριστούν αθλητές με την αίσθηση της κίνησης.
Στην περίπτωση αυτή ο επιμελητής προχώρησε και σε κάτι πιο «τολμηρό» για τα δεδομένα του μουσείου, τοποθετώντας τμήματα παραστάσεων του διάκοσμου από τον ναό του Δία στην Αρχαία Ολυμπία, όπως τον Ηρακλή και τα άλογα του Διομήδη σε κάθετη θέση, όπως ήταν στην πραγματικότητα, και όχι οριζόντια όπως συνηθίζεται. «Σχεδιάσαμε μάλιστα και τις σιλουέτες που λείπουν όπως θα ήταν στην πραγματικότητα. Είναι ένας πιο διδακτικός τρόπος παρουσίασης αλλά νομίζω έχει και πιο ενδιαφέρον. Μερικές φορές οι επιμελητές δεν ξέρουμε το αποτέλεσμα πριν δούμε την τελική σύνθεση. Πρέπει να είναι όμορφο και να πείθει. Αν έχεις μόνο το ένα, τότε είναι λάθος. Ετσι αποφασίσαμε να το προσπαθήσουμε», σημειώνει και μας εξηγεί για την αλλαγή στο σκεπτικό παρουσίασης των συλλογών, μια προσπάθεια που ξεκίνησε από την «Ολυμπία» και τον «Παρθενώνα».
Καθισμένοι σε μια γωνιά της αίθουσας με το βάρος της Ιστορίας κυριολεκτικά γύρω μας, ο Λουντοβίκ Λοζιέ μας λέει για την πρώτη επίσκεψή του στο Λούβρο σε ηλικία εννέα ετών και τη μεγάλη εντύπωση που του προκάλεσαν τα αρχαιοελληνικά αγάλματα. Στα 19 του ήρθε στην Ελλάδα, «ένα ταξίδι που άλλαξε τη ζωή μου» και κατάλαβε ποιο ήταν το επόμενο βήμα του. «Ηρθα στο Λούβρο το 1997 και έτυχε να πέσω επάνω στην ανακαίνιση τότε της “Ολυμπίας” και τώρα ήμουν εγώ αυτός που την άλλαξε πάλι», μας λέει.
Οι αλλαγές σε έναν τόσο μεγάλο οργανισμό είναι μια μακρά διαδικασία που παίρνει χρόνο. Παραδοσιακά οι συλλογές παρουσιάζονταν με άξονα την εξέλιξη της ιστορίας της τέχνης, μας λέει ο κ. Λοζιέ, ενώ σταδιακά έγινε μια «μείξη» π.χ. γλυπτών με αγγεία της ίδιας περιόδου για να έχει ο επισκέπτης μια συνολική εικόνα. Η καινοτομία στην περίπτωση της αρχαιοελληνικής συλλογής είναι ότι πλέον δίνονται πληροφορίες και για τον ελληνικό πολιτισμό, όπως για τη σημασία των Παναθηναίων με αφορμή τη μαρμάρινη πλάκα με τις «Εργαστίνες» που παρουσιάζεται από τη ζωοφόρο του Παρθενώνα. «Είναι μια άλλη προσέγγιση. Ξέρουμε ότι όταν ο κόσμος βλέπει την ελληνική τέχνη, καταλαβαίνει το ενδιαφέρον αυτού του πολιτισμού που είναι η βάση για τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό. Αν καταφέρουμε να εξάψουμε την περιέργεια του κοινού, να το εμπνεύσουμε ώστε να ταξιδέψει στην Ελλάδα και να δει αυτούς τους τόπους από κοντά, τότε έχουμε κάνει τη δουλειά μας».