Μαρίνα Πατούλη: Η σημασία του τίποτα
Η σύγκριση θα έδειχνε ότι ο αντιδραστήρας των media μπορεί να μετατρέψει όλα τα πολιτικά γεγονότα που φαίνονται ελαφρά σε βαρέα – και το ανάποδο. Το ρήγμα στον οίκο των Πατούληδων μοιάζει σε πρώτη ανάγνωση σαν ύλη για τη μεσημβρινή ζώνη και τα γυαλιστερά περιοδικά που κυριαρχούν στα ΚΤΕΛ, στα κομμωτήρια και στα συνοικιακά οδοντιατρεία. Ομως, η οικογενειακή τραγικωμωδία αποκτά περιωπή προβλήματος όχι μόνο εις βάρος, αλλά και εξαιτίας της Ν.Δ. Το κόμμα έδωσε το χρίσμα στον Πατούλη για να διεκδικήσει τη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας. Το κόμμα νομιμοποίησε όλες τις ιδιότητες του φαινομένου: Ο συνδικαλιστής που κάποτε πουλούσε αντιμνημονιακή αγανάκτηση· ο δήμαρχος που διέπρεψε ως μυριοπλόκαμο χταπόδι φτηνής δημοσιότητας αναγορεύεται τώρα σε πολιτικό μέγεθος.
Το ερώτημα είναι με ποια κριτήρια η Ν.Δ. πήρε αυτή την απόφαση; Η ημιεπίσημη απάντηση είναι ότι «ο Πατούλης κέρδιζε όπου κι αν κατέβαινε». Είναι ένα επιχείρημα που δεν περιμένει κανείς να ακούσει από ένα κόμμα που ευαγγελίζεται ότι (ξανα)έρχεται για να λυτρώσει τη χώρα από τον λαϊκισμό.
Η άλλη εξήγηση αναφέρεται στην ανάγκη του κόμματος να διατηρήσει την επαφή του με τη λαϊκή του βάση. Αλήθεια, όμως. Αν υπάρχουν μικροαστοί συντηρητικοί ψηφοφόροι που ακόμη νιώθουν κοντά στη Ν.Δ., ταυτίζονται με την υποκουλτούρα της επίδειξης; Αντανακλώνται άραγε οι παραδοσιακές αξίες τους στα χρυσά πόμολα;
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η εικόνα μιας διχασμένης οικογένειας, που σπαράσσεται από αντίπαλους ναρκισσισμούς, δεν προορίζεται για τους συντηρητικούς ψηφοφόρους. Η πολιτική χειραφέτηση της κυρίας Πατούλη πανηγυρίζεται ως τέτοια μόνον από εκείνους που δεν πρόκειται ποτέ να ψηφίσουν ούτε την ίδια ούτε τον σύζυγό της.
Η Ν.Δ. έχει μια, όχι αδικαιολόγητη, φοβία. Μήπως η αξίωση της ηγεσίας της να αντισταθεί στον λαϊκισμό και στα ψηφοθηρικά κόλπα την απομακρύνει από ένα κομμάτι του ακροατηρίου της; Μήπως η φιλελεύθερη, νεομητσοτακική Ν.Δ. κινδυνεύει από ελιτισμό; Η εναλλακτική στον ελιτισμό, πάντως, δεν είναι μόνο το λακαριστό λούμπεν.
Οχι επειδή η λάκα είναι αντιαισθητική. Αλλά επειδή κάτω από τη λάκα συνήθως δεν υπάρχει τίποτα.
Στην Περιφέρεια Αττικής η Ν.Δ. επέτρεψε στον εαυτό της λίγο λαϊκισμό του τίποτα. Και ήδη δαγκώνει τη λάκα.
Άγκελα Μέρκελ: Τελετή αποφοίτησης
Στόχος της καγκελαρίου ήταν να συλλέξει όλα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν να χτίσει μια προσωπική σχέση με τον πρόεδρο, προκειμένου να καλύψει την πολιτική άβυσσο που τους χώριζε. Η μέθοδος συμπυκνωνόταν σε εκείνο το κλισέ που το Βερολίνο δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει το πρώτο εξάμηνο του 2015: Καλύτερα να μιλάμε ο ένας με τον άλλον, παρά ο ένας για τον άλλον.
Με τον Τραμπ η μερκελική μαιευτική της κοινής λογικής και της στρατηγικής υπομονής δεν έχει αποδώσει. Απέδωσε όμως με τον Τσίπρα. Ή, τουλάχιστον, έτσι πιστεύει η Μέρκελ. Η επίσκεψή της σε δέκα ημέρες στην Αθήνα, τη στιγμή που στα Σκόπια θα ολοκληρώνεται η συνταγματική ενσωμάτωση των Πρεσπών, έχει και αυτό τον χαρακτήρα: Να προβληθεί ο Τσίπρας ως προϊόν της γερμανικής παιδαγωγικής. Ως κατόρθωμα της ίδιας της Μέρκελ, που κατάφερε όχι μόνο να κρατήσει ακέραια την Ευρωζώνη, αλλά και να μετατρέψει το ελληνικό προηγούμενο σε μάθημα-φόβητρο για τους απανταχού λαϊκιστές. Είναι μια εκδοχή της ιστορίας που εμμέσως συμμερίζεται και ο Τσίπρας, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι πλέον και ο ίδιος διαφημίζει την αναγκαστική μύησή του στο ευρωπαϊκό κεκτημένο – αυτό που στη διεθνή βιβλιογραφία έχει καταγραφεί πιο απλά σαν kolotoumba.
Είναι ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ ένα ευρωπαϊκό success story – ένα από τα λίγα εγχειρήματα για τα οποία μπορεί να επαίρεται η Ε.Ε., μέσα σε ένα περιβάλλον ιστορικών διαψεύσεων; Αν αναλογιστεί κάποιος τι θα μπορούσε να έχει προκαλέσει η πρώιμη λαϊκιστική παρόρμηση, η τιθάσευση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είναι επιτυχία. Φαίνεται σαν επιτυχία κυρίως από μακριά – από εκείνους που μετά τον Αύγουστο του 2015 δεν ενδιαφέρθηκαν να παρακολουθήσουν, πίσω από τους δημοσιονομικούς δείκτες, τη μοίρα της ελληνικής μεσαίας τάξης. Τη μοίρα των θεσμών και των πανεπιστημίων.
Η Μέρκελ μπορεί να καμαρώνει για το επίτευγμά της. Το επίτευγμά της, όμως, στο τέλος της θητείας του, έχει άλλη εικόνα για τον εαυτό του. Συντηρεί ακόμη την αυτοεικόνα του τολμητία που μπαίνει στα fora χωρίς γραβάτα. Εκεί που οι άλλοι βλέπουν έναν απόφοιτο του ευρωπαϊκού πολιτικού και πολιτισμικού εργαστηρίου, ο ίδιος βλέπει αυτάρεσκα στον καθρέφτη. Και καμαρώνει ένα κενό στον γιακά.