Οσο περνάει ο καιρός, η υπόθεση Novartis επικεντρώνεται στη μαρτυρία του προστατευόμενου μάρτυρα «Μάξιμου Σαράφη», καθώς σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» πρόκειται για το πρόσωπο το οποίο επιβαρύνει τον καθηγητή της Σχολής Δημόσιας Υγείας κ. Νίκο Μανιαδάκη με κατάθεση που έχει δώσει λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Στην κατάθεση που περιγράφει περιστατικά(;) στα οποία δεν είχε αναφερθεί σε προηγούμενες καταθέσεις του, τον Ιανουάριο του 2018, ο μάρτυρας υποστηρίζει ότι το ποσό που δόθηκε στον κ. Μανιαδάκη αλλά και σε πολιτικό πρόσωπο της εποχής συνδέεται με την έγκριση του φαρμάκου Gilenya το καλοκαίρι του 2011.
Αρχικά ο προστατευόμενος μάρτυρας είχε καταθέσει ότι το σκεύασμα, που είχε εξαιρετικά υψηλή τιμή, προωθήθηκε για τιμολόγηση μέσω ενός διαφημιστικού γραφείου και δύο δημοσιογράφων που κατά τον μάρτυρα είχαν σχέση με τον τότε υπουργό Υγείας Ανδρέα Λοβέρδο.
Ο κ. Λοβέρδος είχε αρνηθεί κατηγορηματικά οποιαδήποτε ανάμειξη στη διαδικασία τιμολόγησης του φαρμάκου. Μάλιστα, ο «Μάξιμος Σαράφης» είχε αναφέρει σε δεύτερη κατάθεσή του –πριν η δικογραφία φτάσει στη Βουλή– ότι για να βρει χρήματα –σχετικά με τα ποσά που, σύμφωνα με αυτόν, δόθηκαν σε όσους συνέβαλαν στην τιμολόγηση– ζήτησε από τους προϊσταμένους του στη Βασιλεία να αυξήσουν τον προϋπολογισμό σε δύο διαφορετικά κέντρα της εταιρείας για το οικονομικό έτος 2012. Σύμφωνα με τον προστατευόμενο μάρτυρα, ο κ. Κωνσταντίνος Φρουζής ανέφερε ότι χρειαζόταν «συμμαχίες από όλα τα κόμματα και από όλους τους τομεάρχες υγείας, διότι διέβλεπε ότι η ερχόμενη κυβέρνηση θα ήταν κυβέρνηση συνεργασίας» (κατάθεση του «Μάξιμου Σαράφη» στις 15 Ιανουαρίου 2018).
Η άλλη προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» ανέφερε ένα μήνα μετά τον «Μάξιμο Σαράφη», μεταξύ άλλων:
• Την περίοδο 2009-2010 ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εμπορίου αποφάσισε να διατηρήσει αδικαιολόγητα στα 150 ευρώ το φάρμακο Galvus, ενώ έπρεπε να δώσει τιμή 100 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι τότε η τιμολόγηση γινόταν χειρόγραφα και δεν υπήρχε ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
• Την περίοδο 2012-2013 υπήρχε σύμβουλος του Ανδρέα Λοβέρδου που δωροδοκείτο μέσω εταιρείας συγγενικού προσώπου το οποίο αναλάμβανε μελέτες για λογαριασμό της Novartis.
Να σημειωθεί ότι ο κ. Μανιαδάκης ως μάρτυρας «Γιάννης Αναστασίου» είχε προχωρήσει στις 26 Ιανουαρίου 2018 σε κατάθεση για τον καθορισμό της τιμής 40 φαρμακευτικών σκευασμάτων. Στη συνέχεια η κ. Μαρία Παπασπύρου από το Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης ζήτησε τις τιμές αυτές από τη Novartis (σ.σ. προκαλεί εντύπωση γιατί δεν ζήτησε τις διαδικασίες τιμολόγησης αυτών των φαρμάκων από τον ΕΟΦ).
Kλήση πολλών μαρτύρων
Οπως έμαθε η «Κ», από τέσσερις διαφορετικές «πηγές» κλήθηκαν στη συνέχεια μάρτυρες από τα μεικτά κλιμάκια στα οποία προΐσταται η κ. Παπασπύρου – η μεγαλύτερη «πυκνότητα» μαρτυριών μέσα στο τελευταίο δίμηνο. Ως την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές το παραμικρό δεν είχε προκύψει από τις παραπάνω αυτές τιμολογήσεις. Ο τρόπος των τιμολογήσεων αποδόθηκε σε αντικειμενικές ελλείψεις ή και στην αδυναμία άντλησης στοιχείων για τις τρεις φθηνότερες χώρες, ενώ δεν έλειψαν παρατηρήσεις για πλημμέλειες στον τρόπο τιμολόγησης και στην περίοδο της διακυβέρνησης από τους ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Σημειώνεται ότι 19 από τα 40 σκευάσματα αφορούσαν το σκεύασμα Diovan, ενός φαρμάκου για την υπέρταση.
Το σκεύασμα Diovan εμφάνισε στο πρώτο δελτίο του 2012 μια μείωση 32% έναντι της προηγούμενης τιμής και 39% από έτος σε έτος. Το πολύ πιο ακριβό Simulect, κόστιζε στη χονδρική 1.078,59 ευρώ μετά την τελευταία τιμολόγηση του 2009 έπεσε στα 787 ευρώ, στην πρώτη οριζόντια μείωση το 2010, για ν’ ανέβει στα 1.015 ευρώ με την επαναφορά του συστήματος των τριών χαμηλοτέρων τιμών της Ε.Ε. Τον Αύγουστο του 2011 έπεσε στα 905 ευρώ, χάνοντας 16% «από χρόνο σε χρόνο», αλλά στη συνέχεια το φάρμακο με την αλλαγή του ποσοστού κέρδους του χονδρεμπόρου και την εισαγωγή της ειδικής χονδρικής τιμής τον Ιούνιο του 2011 πωλείτο πλέον σε ειδική νοσοκομειακή τιμή που δεν επηρεαζόταν από τις περικοπές στα δελτία τιμών. Ετσι η τιμή έμεινε στάσιμη ώς τον Φεβρουάριο του 2014 για να γνωρίσει από αυτό το σημείο άλλη μία μείωση 6% .
Το Glivec που ήταν φάρμακο-στόχος ως προς την τιμή του από την εταιρεία μπήκε με μία τιμή στην τιμολόγηση 2.355 ευρώ. Φάρμακο υψηλού κόστους που συνταγογραφούνταν σε ασθενείς με μυελογενή λευχαιμία. Με την αλλαγή του νόμου για το κέρδος του χονδρεμπόρου, η Novartis αρχικά κατορθώνει να «υπερασπιστεί» την τιμή του φαρμάκου, αλλά μετά το 2013 η τιμή του πέφτει κατά 20%. Αντίστοιχη είναι η πορεία του Afinitor, του Exjade και του Ilaris ενός κλασικού ΦΥΚ (Φάρμακο Υψηλού Κόστους).
Το τελευταίο –που είναι αντινεοπλασματικό– πήρε για πρώτη φορά τιμή το 2010 (11.456 ευρώ). Mετά τις τιμολογήσεις και των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ/ ΑΝΕΛ κόστιζε το φιαλίδιο της ένεσης 10.341 ευρώ, παρουσιάζοντας δηλαδή μια σταθερή υψηλή τιμή με μόλις 9% μείωση μέσα στα χρόνια ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Σε ό,τι αφορά το Gilenya (298250103 ΕΟΦ) παίρνει μια χονδρική τιμή 1.930 ευρώ που πέφτει στη συνέχεια κατά 14% ώς το τέλος του 2014 (τελευταία τιμολόγηση της κυβέρνησης Ν.Δ./ΠΑΣΟΚ) και συνολικά κατά 20% ώς το τέλος του 2015 (πρώτη τιμολόγηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ /ΑΝΕΛ).