Είναι παράξενο πώς μετακομίζοντας –κυριολεκτικά– στην άλλη άκρη της Γης, μπορείς και πάλι να αισθανθείς πολύ κοντά στην Ελλάδα, μέσα από τυχαία περιστατικά.
Ιανουάριος 2019 και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας οι φοιτητές ετοιμάζονται να παρακολουθήσουν το μάθημα «Δίκαιο Τέχνης και Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Ανάμεσά τους κι εγώ, η μοναδική Ελληνίδα. Λίγες ημέρες πριν έχω λάβει ένα email από την καθηγήτρια, με το οποίο μου ζητούσε να ετοιμάσω μια παρουσίαση των αιτημάτων της Ελλάδας σχετικά με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα («Parthenon Marbles») που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. «Αναφέρομαι φυσικά στα Ελγίνεια. Ο όρος αυτός, όμως, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. Θεωρείται αδόκιμος στη διεθνή νομική κοινότητα, καθώς υπονοεί την αποδοχή της ύπαρξης νόμιμης κυριότητας του Ελγιν», έλεγαν οι οδηγίες.
Στην αίθουσα βρίσκονται τριάντα συμφοιτητές μου, μεταξύ των οποίων δύο Αγγλοι και μία πρώην νομική σύμβουλος του Βρετανικού Μουσείου. Πριν αρχίσω την εισήγηση, η καθηγήτρια αποφασίζει να κάνει μια δημοσκόπηση. «Ποιοι από εσάς πιστεύουν πως τα Μάρμαρα πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα;». Τριάντα χέρια σηκώνονται στον αέρα χωρίς δισταγμό.
Οι συμφοιτητές μου όχι μόνο θεωρούσαν αυτονόητη την ορθότητα της επιστροφής των Μαρμάρων στην Ελλάδα, αλλά είχαν περισσότερα επιχειρήματα κι από εμένα. Είναι συγκινητικό να συνειδητοποιείς πως πολλές μικρές και μεγάλες διαχρονικές μάχες δεν πάνε χαμένες, αλλά δημιουργούν μια παγκόσμια κοινή αντίληψη δικαίου. Στο κλείσιμο της κουβέντας, ζητήσαμε τη γνώμη της πρώην συμβούλου του Βρετανικού. «Δεν θέλω να σχολιάσω το αυτονόητο. Εδώ έχουμε την απόδειξη πως ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι και ηθικό».