Τα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία «μιλούν»

Τα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία «μιλούν»

2' 40" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ιούλιος 1943. «Κατά την εκκαθάριση περιοχών που ελέγχονται από αντάρτες θα λαμβάνονται τα πιο δραστικά μέτρα. Ολα τα χωριά που θα μπορούσαν να συμμετέχουν στις συμμορίες θα καταστρέφονται. Ο ανδρικός πληθυσμός που δεν εκτελείται θα συλλαμβάνεται χωρίς διακρίσεις και θα εκτοπίζεται. Κάθε οίκτος θα εκλαμβάνεται ως ένδειξη αδυναμίας του στρατεύματος και θα κοστίζει σε γερμανικό αίμα».

Το απόσπασμα ανήκει στη διαταγή του Βάλτερ Στέτνερ, διοικητή της 1ης Ορεινής Μεραρχίας της Βέρμαχτ ή αλλιώς του «αιματοβαμμένου εντελβάις», όπως έγινε γνωστή για το λουλούδι στο σήμα της αλλά και για τις φονικές καταστροφές που προκάλεσε στα χωριά της Ηπείρου. Τη διαταγή του Στέτνερ, μαζί με δεκάδες άλλες που πυροδότησαν τα αιματηρά γερμανικά αντίποινα στην κατεχόμενη Ελλάδα, φέρνει στο φως η έρευνα του Δημήτρη Αποστολόπουλου, κύριου ερευνητή του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο κ. Αποστολόπουλος μελέτησε τα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία που έχει στην κατοχή της η Ακαδημία Αθηνών και εξέτασε την επίσημη οπτική της άλλης πλευράς.

Από το 1941 και μετά τη Μάχη της Κρήτης, όπου χονδρικά καταγράφεται η πρώτη φάση των γερμανικών αντιποίνων, μέχρι το 1943 και τη μετέπειτα αποχώρηση των κατακτητών, τα αρχεία μαρτυρούν τη σταδιακή εξάλειψη οποιουδήποτε μέτρου στις διαταγές για την ισοπέδωση χωριών και την εξόντωση αμάχων. «Συχνά τα έγγραφα της πρώτης περιόδου κάνουν αναφορές στο δίκαιο του πολέμου. Στη μάχη της Κρήτης η Βέρμαχτ δεν υπολόγισε τις μεγάλες απώλειες που επέφεραν χωρικοί και αγρότες και μιλούν για “πρωτόγνωρη” άμυνα, εννοώντας ότι οι άμαχοι δεν θα έπρεπε να εμπλακούν στη σύγκρουση. Παραγνωρίζουν φυσικά το δικαίωμα στην αμυνόμενου απέναντι στον κατακτητή», μας λέει ο κ. Αποστολόπουλος.

Μετά τις εκτελέσεις στο Κοντομαρί των Χανίων, ακολουθεί μια περίοδος σχετικής ηρεμίας που τελειώνει το ’43, με την απόφαση ενίσχυσης των γερμανικών στρατευμάτων στα Βαλκάνια και στην Ελλάδα. Στη Βέρμαχτ υπάρχει ο φόβος για το ενδεχόμενο απόβασης στην Ελλάδα, μας λέει ο κ. Αποστολόπουλος, γεγονός που σκληραίνει τη στάση των δυνάμεων και ειδικά της ορεινής μεραρχίας. Ο ερευνητής μάς λέει για καταγεγραμμένες περιπτώσεις συζητήσεων διοικητών του γερμανικού και του ιταλικού στρατού, με τους τελευταίους να ισχυρίζονται αυθαίρετα ότι όλος ο ανδρικός πληθυσμός της Ηπείρου είναι «συμμορίτες» και πρέπει να συλληφθεί. «Καλλιεργείται η εντύπωση της συνεργασίας του αγροτικού πληθυσμού με την αντίσταση συνολικά, ώστε να δικαιολογηθούν αιματηρές επιχειρήσεις στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει καταγεγραμμένη αντιστασιακή πράξη. Υπάρχει η πεποίθηση ότι μόνο ακραίες ενέργειες μπορούν να εξασφαλίσουν την ηρεμία», σημειώνει ο κ. Αποστολόπουλος. Η ορεινή μεραρχία, συμπληρώνει, κατέστρεψε περίπου 400 χωριά και άφησε πίσω της πάνω από 2.600 νεκρούς μέσα σε τέσσερις μόλις μήνες. «Οι στρατιωτικές αναφορές για τη σφαγή του Κομμένου της Αρτα λένε ότι σε ένα σπίτι μαζεύτηκαν 150 άτομα που ήταν αντάρτες και τους σκότωσαν, ενώ είναι γνωστό ότι όλο το χωριό ήταν 300 άτομα».

Οσο προχωρούμε προς το τέλος του πολέμου και ο κλοιός στενεύει για τους Γερμανούς, η αξία της ανθρώπινης ζωής ολοένα και μικραίνει. Οι εκκαθαρίσεις γίνονται ολοένα και πιο συχνές, ενώ οι αφορμές στηρίζονται σε εικασίες ή ακόμα και παρεξηγήσεις. Ιχνη μεταμέλειας εκφράζονταν κυρίως από τους στρατιώτες των μονάδων, όπως προκύπτει από αναφορές στρατιωτικών ιερέων. «Καταλάβαιναν ότι είναι υποχείρια ενός διοικητή και το συζητούσαν με τον ευαγγελικό ιερέα, αλλά τίποτα δεν άλλαξε».

​​«Αντίποινα στην κατεχόμενη Ελλάδα από την οπτική των γερμανικών στρατιωτικών αρχείων», Ακαδημία Αθηνών, Δευτέρα 21 Ιανουαρίου, 6 μ.μ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή