Τοξικά αρσενικά, ένα πρόβλημα

Τοξικά αρσενικά, ένα πρόβλημα

5' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πριν από λίγες ημέρες έγινε πολύς ντόρος στα social media με αφορμή ένα βίντεο εταιρείας που πουλάει ξυραφάκια, το οποίο είχε ένα απλό μήνυμα κατά του σεξισμού, των διακρίσεων και του bullying. Τα ΜΜΕ χαρακτήρισαν τις έντονες αντιδράσεις που εμφανίστηκαν “διχασμό” της κοινής γνώμης, όμως αυτή η ερμηνεία είναι λανθασμένη. Δεν επρόκειτο για την έκφραση ενός γενικού διχασμού, αλλά για επιθετική καμπάνια μιας συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων. Η ομάδα αυτή είναι μερικοί άνδρες που έχουν σοβαρό πρόβλημα με τις κοινωνικές αλλαγές που συμβαίνουν σε όλες τις δυτικές κοινωνίες στην εποχή μας και συχνά καταφεύγουν σε έναν τοξικό, αποκρουστικό ακτιβισμό.

Πώς γίνεται να κοιτάζεις ένα βίντεο που υποστηρίζει με τον τρόπο του τις αξίες της αξιοπρέπειας και του αλληλοσεβασμού και να πιστεύεις ότι σου επιτίθεται; “Εγώ ποτέ δεν συμπεριφέρομαι έτσι”, έγραφε ένας σχολιαστής, “αλλά νιώθω ότι το βίντεο αυτό με κατακρίνει επειδή είμαι άντρας”. Μα, θα μπορούσε να του απαντήσει κάποιος, αφού δεν συμπεριφέρεσαι έτσι γιατί νομίζεις ότι σε κατακρίνει; Το βίντεο προβάλλει και αναδεικνύει το πρότυπο του αξιοπρεπούς άντρα που σέβεται τους άλλους και απορρίπτει τη βία -αν όντως συμπεριφέρεσαι με αυτό τον τρόπο στην καθημερινή σου ζωή, γιατί δεν ταυτίζεσαι με αυτό το θετικό μήνυμα; Η απάντηση, βεβαίως, είναι ότι ένας άνθρωπος που νιώθει ότι απειλείται από ένα βιντεάκι στο ίντερνετ ή από το κίνημα #MeToo ή από το Gay Pride προφανώς κρύβει τρομερές ανασφάλειες και ίσως και άλλες φοβίες και βαθύτερα προβλήματα.

Ο κόσμος αλλάζει και μαζί αλλάζουν και οι άνθρωποι. Κάποτε θεωρούταν φυσιολογικό οι γονείς να πλακώνουν στο ξύλο τα παιδιά τους, οι γυναίκες να μην δουλεύουν και οι ομοφυλόφιλοι να κρύβονται για ολόκληρη τη ζωή τους για να μην τους καταλάβει κανένας. Σχεδόν όλοι στο παρελθόν έχουμε συμπεριφερθεί με τρόπο που σήμερα θα μπορούσε να θεωρηθεί απαράδεκτος. Σχεδόν όλοι έχουμε πει σεξιστικά και ομοφοβικά “αστεία”. Σχεδόν όλοι έχουμε διακόψει μια γυναίκα για να της εξηγήσουμε καλύτερα τι εννοεί. Καθώς όμως οι κοινωνίες ωριμάζουν και προχωρούν παρακάτω, πολλοί από εμάς έχουμε αρχίσει να διαπιστώνουμε ότι μπορούμε να ωριμάσουμε και να αλλάξουμε κι εμείς μαζί τους. Και μάλιστα, διαπιστώνουμε ότι αυτό δεν είναι καθόλου δύσκολο.

Όταν αντιλαμβανόμαστε ότι τα ανέκδοτα και τα αστειάκια ή και συγκεκριμένες λέξεις προκαλούν πραγματικό πόνο σε ομάδες ανθρώπων που έχουν ούτως ή άλλως υποφέρει πολύ, η επιλογή είναι προφανής: σταματάμε να τα αναπαράγουμε. Λέμε άλλα αστεία. Χρησιμοποιούμε άλλες λέξεις. Τόσο πλούσιες είναι οι ανθρώπινες γλώσσες, σιγά το δύσκολο. Και πραγματικά αποδεικνύεται ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο. Στην ουσία δεν χάνουμε τίποτε. Δεν θυσιάζουμε τίποτε. Και επιπλέον συνεισφέρουμε στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικότερου σε ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις, ώστε να ζουν καλύτερα. Ή, σου λένε, δεν πρέπει να λέτε “LGBT κοινότητα” επειδή τώρα το σωστό ειναι “LGBTQI”. Σιγά το δύσκολο. Σιγά τη θυσία. Δυο γράμματα είναι. Ή σκεφτείτε το άλλο -σήμερα αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος και την έκταση της βίας και της παρενόχλησης που υφίστανται οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους, μετά από μια σπουδαία καμπάνια ενημέρωσης με την πρωτοβουλία γενναίων γυναικών. Οπότε τι αλλάζουμε στη ζωή και στην καθημερινότητά μας; Δεν τις κάνουμε να αισθάνονται ότι κινδυνεύουν. Αυτό. Είναι δύσκολο; Είναι θυσία; Για πολλούς δεν είναι καθόλου. Αυτό ήταν το πιο εκπληκτικό στην αντίδραση απέναντι στο κίνημα του #MeToo, κατά τη γνώμη μου. Είναι τόσο εύκολο να συμπεριφέρεσαι καλύτερα ώστε ο άλλος που είναι δίπλα σου στο ασανσέρ ή οπουδήποτε αλλού να μη φοβάται. Άρα πού είναι το πρόβλημα; Γιατί γκρινιάζουν όλοι αυτοί οι άντρες που γκρινιάζουν;

Βεβαίως, “όλοι αυτοί οι άντρες” είναι το φαινόμενο που συζητάμε. Αυτοί που “αντέδρασαν” στο βιντεάκι με τα ξυραφάκια, που αντιδρούν αρνητικά απέναντι στο #MeToo. Αυτοί είναι το ουσιαστικό φαινόμενο που έχει ενδιαφέρον εδώ. Αυτοί είναι το πρόβλημα. 

Πρόκειται για μια ετερόκλητη ομάδα ανδρών που περιέχει διάφορες υποομάδες. Δεν είναι όλοι ακροδεξιοί ρατσιστές -μολονότι πολλοί, οι πιο λαλίστατοι και θορυβώδεις, μάλιστα, είναι. Υπάρχουν διάφορα αλλόκοτα γκρουπούσκουλα ανάμεσά τους, όπως ας πούμε αυτοί που αυτοαποκαλούνται “incels”, που βγαίνει από το “ακούσια αγαμία”. Είναι μια απίστευτη ομάδα αυτοί: κυρίως νέοι άνδρες οι οποίοι, λέει, δεν μπορούν να βρουν ερωτική σύντροφο, παρ’ όλο που θέλουν, και ξεσπάνε τη χολή τους σε ιντερνετικά φόρουμ βρίζοντας και απειλώντας γυναίκες και σκαρώνοντας θεωρίες συνομωσίας για το ότι καμία δεν τους θέλει, παρ΄ όλο που η εξήγηση νομίζω ότι είναι αρκετά προφανής. Κάποτε υπήρχε ένα αρκετά περιγραφικό όνομα γι’ αυτούς και την κατάστασή τους, αλλά από τότε που βγήκε και το ίντερνετ και βρέθηκαν μεταξύ τους και έπαψαν να ντρέπονται έχουν διαμορφώσει μια εκτρωματική, τοξική “ιδεολογία” που, μεταξύ άλλων, έχει οδηγήσει ακόμα και σε περιστατικά μαζικών δολοφονιών γυναικών.

Εκτός από τις ομάδες αυτές, όμως, υπάρχει και μια πιο ήπια πλειοψηφία ανδρών. “Πιο ήπια” ύπο την έννοια ότι στις δημόσιες διαμαρτυρίες τους δεν υπόσχονται να ανοίξουν τα κεφάλια γυναικών, μαύρων και/ή γκεϊ. Αυτοί απλά πιστεύουν ότι με όλα αυτά τα νέα κινήματα κατά της βίας, υπέρ των μειονοτήτων και κατά του δικαιώματος να χουφτώνεις γυναίκες χωρίς την άδειά τους, κάτι χάνουν. Τους ξέρετε, είναι αυτοί που μιλούν για αυτό το μυθικό κακό πράγμα, την “πολιτική ορθότητα”, αυτοί που ανησυχούν για το ότι “δεν θα μπορούν να φλερτάρουν”, και για το ότι “τώρα πρέπει να προσέχουν τι λένε, μήπως προσβληθεί κανένας”. Προσπερνώντας το ότι οι αξιοπρεπείς και ευγενείς άνθρωποι ούτως ή άλλως πάντα αναλογίζονται το αν προσβάλλουν τους άλλους, καθώς αυτή είναι μια αυτονόητη συμπεριφορά στις πολιτισμένες κοινωνίες, οφείλουμε να αφουγκραστούμε την ανησυχία αυτών των ανδρών, δεδομένου μάλιστα του ότι είναι αποκαρδιωτικά πολλοί. Βεβαίως, μόνο άνθρωποι σαν εμένα εκπλήσσονται κάθε φορά που, με οποιαδήποτε αφορμή, αποδεικνύεται το πόσο πολλοί είναι αυτοί. Οι γυναίκες ήξεραν πόσοι είναι. Οι ομοφυλόφιλοι ήξεραν ακριβώς. Εγώ και άλλοι αφελείς νομίζαμε ότι και ο υπόλοιπος κόσμος εξελίσσεται μαζί με την κοινωνία, δεδομένου του πόσο εύκολο είναι και πόσο ελάχιστη προσπάθεια προϋποθέτει. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι υπάρχουν τόσοι που δυσκολεύονται τόσο.

Είναι δύσκολο να ερμηνεύσει κανείς αυτούς τους ανθρώπους. Οι αντιρρήσεις τους μοιάζουν τόσο παράλογες και παράδοξες που ξεπερνούν κάθε εύκολη ερμηνεία. Μοιάζει αλλόκοτο κατά τα άλλα σοβαροί και μορφωμένοι ενήλικες να γκρινιάζουν επειδή διαχρονικά αδικημένες μειοψηφίες αποκτούν επιτέλους φωνή και ζητούν να τους φέρονται με ευγένεια και αξιοπρέπεια. Τι φοβούνται; Μην χάσουν τα προνόμια της πατριαρχίας; Μην αλλοιωθεί η ανδρική “ταυτότητά” τους; Πόσο αδύναμη και μίζερη είναι η “ταυτότητά” σου, αν η ελευθερία να συμπεριφέρεσαι υποτιμητικά απέναντι σε ευάλωτες μειοψηφίες είναι τόσο σημαντικό κομμάτι της;

Είναι ένα θέμα σοβαρό αυτό, το οποίο μπορεί να ανακυκλώνεται για λίγες ώρες από τα timelines πότε πότε και μετά να ξεχνιέται, αλλά υποδηλώνει μια βαριά ασθένεια στις σύγχρονες κοινωνίες, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να καταπολεμηθεί για να πάμε παρακάτω. Γιατί ο κόσμος έχει αλλάξει. Αυτό έχει τελειώσει. Ούτε οι ομοφυλόφιλοι θα ξαναμπούν στην ντουλάπα, ούτε οι γυναίκες θα γυρίσουν στην κουζίνα, ούτε θα κάθονται να τις χουφτώνουν λεχρίτες. Οι προηγμένες κοινωνίες που κοιτάνε τα social media και τα βιντεάκια δεν είναι “διχασμένες”. Το φαινόμενο είναι άλλο, ο αποκρουστικός και χυδαίος ακτιβισμός μιας φωνακλάδικης δράκας τοξικών, αδύναμων ανδρών, που έχουν παραλύσει από φόβο επειδή νομίζουν ότι κάποιος τους πολεμάει. Σε μια εποχή γεμάτη κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι ένα από τα σοβαρότερα, αλλά και τα πιο παλαβά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή