Ακόμα και αν κάποιος δεν πιστεύει καθόλου στη μεταφυσική, η ιστορία που θα διαβάσει παρακάτω θα τον κάνει ίσως να αναθεωρήσει. Μια καλοκαιρινή βραδιά του 2003, ο Αντόνιο Κρεσέντζι, καθηγητής στο Ιταλικό Ινστιτούτο της Θεσσαλονίκης, βρισκόταν στο γραφείο του και διόρθωνε γραπτά. Ο καιρός άλλαξε απότομα. Μια καλοκαιρινή μπόρα ήταν έτοιμη να ξεσπάσει με τον αέρα να χτυπάει τα παράθυρα. Κατέβηκε τρεχάτος τα σκαλιά για να κλείσει τα τζάμια και ξαφνικά ένα χαρτί πήγε και κόλλησε στο στήθος του. Πρέπει να είχε ξεφύγει από μια κούτα με παλιά έγγραφα που είχε ξεμείνει από το παρελθόν στο υπόγειο του κτιρίου της οδού Φλέμινγκ.
Το ξεκόλλησε από πάνω του και άρχισε να το διαβάζει. Με μεγάλη έκπληξη ανακάλυψε ότι επρόκειτο για μια έκθεση. Ηταν γραμμένη τον Δεκέμβριο του 1941 από έναν μαθητή του σχολείου «Ουμπέρτο Πρίμο», τον Αλμπέρτο Μοδιάνο. Είχε τίτλο «Μια από τις πιο ωραίες αναμνήσεις της ζωής μου». Το εκπαιδευτικό ίδρυμα στεγαζόταν κάποτε στο ίδιο κτίριο. Το μαθητολόγιό του αντανακλούσε το πολυπολιτισμικό παρελθόν της Θεσσαλονίκης και κυρίως την ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα της πόλης που εξαφανίστηκε στο Ολοκαύτωμα. Το «Ουμπέρτο Πρίμο» ήταν ένα ιταλικό σχολείο, όμως πολλοί Εβραίοι αποφάσιζαν να εγγράψουν εκεί τα παιδιά τους για να λάβουν μια παιδεία αντίστοιχη των προσδοκιών τους.
Το σχολείο «Ουμπέρτο Πρίμο» στο κτίριο της οδού Φλέμινγκ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που βρέθηκαν αργότερα αποτελούσαν περίπου το 90% των παιδιών. Το σχολείο είχε καλή φήμη και οι απόφοιτοι θα μπορούσαν να συνεχίσουν τις σπουδές στην Ιταλία, σε θεωρητική ή τεχνική κατεύθυνση,
Ο Κρεσέντζι διάβαζε και ξαναδιάβαζε την έκθεση. Ο μικρός αναφερόταν στην τεράστια προσμονή που είχε περιμένοντας το καινούργιο του ποδήλατο. Ο καθηγητής αποφάσισε ότι έπρεπε να ψάξει περισσότερο και όντως εντόπισε ένα θησαυρό από απολυτήρια, σχολικούς επαίνους και προγράμματα. Η μοίρα πολλών από τους μαθητές καθορίστηκε από τη ναζιστική κατοχή της Θεσσαλονίκης που οδήγησε στον αφανισμό σχεδόν όλον τον εβραϊκό πληθυσμό της. Η έρευνα του Κρεσέντζι έφθασε σε κάποιους που επέζησαν και σε άλλους που έχασαν την ζωή τους στο Αουσβιτς και όχι μόνον.
Αυτή η συγκινητική ιστορία ανέβηκε ήδη στο θέατρο από νεαρούς ηθοποιούς πέρυσι. Τώρα, χάρις στη συνεργασία του Αντόνιο Κρεσέντζι με τη σκηνοθέτιδα Αλεσάντρα Μαγιολέτι, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια ώστε να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ, στο οποίο θα μάθουμε περισσότερα και θα ακολουθήσουμε τις ζωές 9 μαθητών του «Ουμπέρτο Πρίμο», τους οποίους υποδύονται οι νεαροί ερασιτέχνες ηθοποιοί.
Εγγραφα μαθητών του σχολείου. Το 90% ήταν Εβραίοι.
Είχαμε τη χαρά να καμαρώσουμε κάποιους εξ αυτών καθώς και τους δύο συντελεστές σε μια πολύ ωραία βραδιά που διοργάνωσε το Ιταλικό Ινστιτούτο της Αθήνας, την περασμένη Δευτέρα. Η αίθουσά του απεδείχθη πολύ μικρή για όλους εκείνους που θέλησαν να μάθουν περισσότερα για το «Ουμπέρτο Πρίμο» και τους μαθητές του.
Οπως μας ανακοινώθηκε, τα γυρίσματα έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στη Θεσσαλονίκη, στο Αουσβιτς, στην ιταλική πόλη Μέινα όπου δολοφονήθηκε ένας από τους μαθητές που κατάφερε να διαφύγει από την Ελλάδα μαζί με όλη του την οικογένεια και την Αθήνα όπου ζει σήμερα ο Αλμπέρτο Μοδιάνο, ο έφηβος που έγραψε εκείνη την έκθεση. Η έρευνα του Κρεσέντζι είναι αφιερωμένη στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, στα έξι εκατομμύρια νεκρούς του Αουσβιτς (ανάμεσά τους ένα εκατομμύριο παιδιά) και σε κάποιους συμπατριώτες του Ιταλούς στη Θεσσαλονίκη που έκαναν ενέργειες για να σώσουν τους Εβραίους με πλαστά χαρτιά.
Η μαθήτρια Εσθήρ Σαπόρτα. Τα ίχνη της χάθηκαν στο Αουσβιτς.