Σωτήρης Γεωργανάς: Η χίμαιρα της «λύσης»

Σωτήρης Γεωργανάς: Η χίμαιρα της «λύσης»

3' 35" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κοινός τόπος ότι το Μακεδονικό είναι εθνικό θέμα, και δη σημαντικότατο. Αλλά τι είδους θέμα ακριβώς, και πώς τα πάμε εθνικά; Χάνουμε ή κερδίζουμε;

Το Μακεδονικό ως ζήτημα απελευθέρωσης (ή κατάκτησης) έληξε το 1914, και σφραγίστηκε το 1945, με συντριπτική ελληνική επιτυχία. Η Θεσσαλονίκη, με μειονότητα Ελλήνων, έγινε αμετάκλητα ελληνική, ομοίως η γύρω περιοχή. Ουδείς σώφρων Ελληνας δεν θεωρεί σήμερα δίκαιο να επεκταθούμε βορείως των συνόρων, αλλά και καμία συνοριακή αμφισβήτηση από Βορρά δεν νοείται.

Η κινδυνολογία περί «σκοπιανού αλυτρωτισμού» προσβάλλει τους αγώνες των προγόνων μας. Μάλιστα, οι αγώνες που έφεραν τέτοια θέση ισχύος δεν είναι μόνο στρατιωτικοί, αλλά κυρίως οικονομικοί. Η οικονομία που με ιδρώτα χτίσαμε, και η τύχη να ανήκουμε στη Δύση, διασφάλισε τα σύνορα της μικρής μας χώρας ενάντια σε δεκάδες εκατ. δυνάμει εχθρικών γειτόνων. Η κιμωλία του δασκάλου, η αξίνα του εργάτη, το ξενοδοχείο του επιχειρηματία και το λάπτοπ του πληροφορικάριου, όχι η λόγχη του τσολιά, φυλάνε τα σύνορα (και αν κινδυνεύσουν, θα είναι στην Ανατολή, όπου η οικονομικά ανισόρροπη Τουρκία).

Σήμερα το Μακεδονικό μένει μόνο ως ονοματολογικό. Δηλαδή απλό θέμα διεθνούς μάρκετινγκ. Δεν είναι επιστημονικό θέμα, γιατί θα λυνόταν με ένα συνέδριο. Δεν είναι ούτε διμερές θέμα Ελλάδας – ΠΓΔΜ, αλλά θέμα επηρεασμού της διεθνούς κοινής γνώμης. Στο μέτωπο αυτό αποτύχαμε θεαματικά. Ο άμυαλος εθνικισμός του ’93 έβαλε το πρώτο αυτογκόλ και από τότε δεν έχουμε σταματήσει να δεχόμαστε τέρματα. Για να δείτε ότι είναι θέμα μάρκετινγκ, σκεφτείτε ότι δεν σκοτιζόμαστε πώς λέγεται η ΠΓΔΜ σε ιδιωτικές συζητήσεις Ελλήνων (Σκόπια, ασχέτως συμφωνίας) ή εντός ΠΓΔΜ (όπως θέλουν, ασχέτως συμφωνίας). Δεν θα ικανοποιηθούμε αν τους ονομάζουμε αιωνίως Σκοπιανούς, ούτε καν αν αυτοονομαστούν Δημοκρατία Ανω Πλατανιάς, όσο ο πλανήτης δεν το δέχεται. Τελικά μας νοιάζει ο μέσος Ευρωπαίος ή Αμερικανός να συνδέει τις επιτυχίες των αρχαίων Μακεδόνων με το κομμάτι της Ελλάδας που ονομάζουμε σήμερα Μακεδονία.

Δυστυχώς, το μάρκετινγκ δεν γίνεται με πορείες και ύμνους, ούτε με υπογραφές πρωθυπουργών σε ένα κομμάτι χαρτί. Τα δοκιμάσαμε: η ΠΓΔΜ βρέθηκε χρόνια σε διπλωματική απομόνωση, έως σήμερα εκτός ΝΑΤΟ. Αυτό όμως που δεν τους χάρισαν οι διπλωμάτες, το προσφέρει η άγνοια, αλλά και η συμπάθεια προς τους αδύναμους που νιώθει κάθε άνθρωπος χωρίς προσωπικό συμφέρον στο θέμα: σύσσωμος ο πλανήτης σήμερα ονομάζει Μακεδόνες τους κατοίκους της ΠΓΔΜ.

Το παιχνίδι χάθηκε ήδη το 1993. Οταν Γερμανοί δέχονταν ελληνικές επιστολές σφραγισμένες με το επικά αποτυχημένο σύνθημα «Macedonia is Greek», το ερώτημα που έθεταν ήταν: «Γιατί θέλετε να προσαρτήσετε τη Μακεδονία;!». Εννοούσαν βέβαια την ΠΓΔΜ. Εκτοτε το «Μακεδονία» έχει επικρατήσει παντού – στα διεθνή ΜΜΕ, στις καθημερινές συζητήσεις, ακόμη και στην ουδέτερη Βικιπαίδεια όπου 235 γλώσσες έχουν σχετικό λήμμα: μόνο στα ελληνικά αναφέρεται ως ΠΓΔΜ· τα υπόλοιπα (όσο μπόρεσα να διαβάσω), από ταταρικά μέχρι χαβανέζικα, αναφέρονται στη «Δημοκρατία Μακεδονίας» ή Μακεδονία σκέτο!

Σήμερα οι (ελάχιστοι) συν-Ευρωπαίοι που ασχολούνται με το θέμα αναρωτιούνται τι κάνουμε, γιατί δεν επιτρέπουμε σε αυτή τη μικρή χώρα να ορθοποδήσει, να μπει στην ευρωατλαντική οικογένεια αντί να πέσει στην αγκαλιά της Ρωσίας. Ενδεικτικά πάλι, ρωτάει (υψηλόβαθμος) οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας υπεύθυνος Δυτικών Βαλκανίων: «Μα γιατί παραιτείται ο υπ. Εξωτερικών σας επειδή η Μακεδονία μετονομάζεται σε Βόρεια Μακεδονία;». Είναι ξεκάθαρο γι’ αυτούς ότι το στάτους κβο της ΠΓΔΜ είναι «Μακεδονία», ότι το «Βόρεια» αποτελεί παραχώρηση.

Αν τελικά μας νοιάζει η Μακεδονία ως εμπορικό σήμα, ίσως το «Βόρεια Μακεδονία» δεν είναι βέλτιστο. Αλλά να ζυγίσουμε τότε τα υπέρ και τα κατά της διαμάχης και να κοιτάξουμε λίγο το σπίτι μας. Για τη διεθνή κοινή γνώμη, συνεχιστής μιας λαμπρής κουλτούρας δεν είναι αυτός που υπογράφει μια συνθήκη, αλλά αυτός που φαίνεται αντάξιος. Αεροδρόμιο Μακεδονία θα είναι το ομορφότερο, εμπορικότερο και λειτουργικότερο. Πανεπιστήμιο Μακεδονίας θα είναι αυτό με τους καλύτερους επιστήμονες και τις πιο επιτυχημένες δημοσιεύσεις. Καλά μακεδονικά προϊόντα (στον βαθμό που υπάρχει brand, ασθενέστερο από ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε) θα είναι αυτά που… θα είναι καλής ποιότητας! Οπως δεν θα φτιάξουμε αυτοκινητοβιομηχανία κύρους αν απλά βαφτίσουμε ένα αυθαίρετο κτιριάκι στον Ελαιώνα «εργοστάσιο BMW», έτσι τα οικονομικά μας προβλήματα δεν θα λυθούν με μια συνθήκη.

Τελικά, ο ασφαλέστερος τρόπος για να πετύχεις αυτό που θες, είναι να ξέρεις τι θες. Τι θέλουμε τελικά; Να δεχτεί ο πλανήτης ότι είμαστε απόγονοι του Μεγαλέξανδρου; Σας έχω κακά νέα: ακόμη κι αν ήταν εφικτό, δεν θα γίνει με τον τρόπο που προσπαθούμε τώρα να το πετύχουμε.

* Ο κ. Σωτήρης Γεωργανάς είναι αν. καθηγητής Οικονομικών στο City, Πανεπιστήμιο Λονδίνου, και μέλος επιστημονικού συμβουλίου του ΚΕΦίΜ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή