Ο Ζόραν Ζάεφ πανηγυρίζει δικαίως από την Παρασκευή το μεσημέρι που η ελληνική Βουλή κύρωσε τη συμφωνία των Πρεσπών. Η χώρα του βρίσκεται ένα βήμα πριν από την επίτευξη των δύο μεγάλων στόχων της, την ένταξή στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Ο,τι δεν κατάφεραν οι προκάτοχοί του, Γκλιγκόροφ, Γκεοργκιέφσκι, Τσερβενκόφσκι και Γκρούεφσκι στην παντοδυναμία τους, το πέτυχε τώρα ο μάλλον υποτιμημένος ως προς τις πολιτικές ικανότητες και την αποφασιστικότητά του Ζάεφ, και μάλιστα χωρίς καν το κόμμα του να διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή.
Ηταν 17 Σεπτεμβρίου του 1991 όταν το Κοινοβούλιο του νεόκοπου κράτους με την επωνυμία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ψήφιζε στα Σκόπια διακήρυξη ανεξαρτησίας και έθετε μεταξύ άλλων ως υψηλούς στόχους να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ακόμα τότε.
Οι όλες προσπάθειες των ηγετών στα Σκόπια, ωστόσο, προσέκρουαν στην άρνηση της Αθήνας να τους ανοίξει τον δρόμο προς τις ευρωατλαντικές δομές, παρά τις πιέσεις των ισχυρών, που ενίσχυαν το «νεογέννητο» της βαλκανικής κρίσης οικονομικά, πολιτικά και διπλωματικά, ώστε να σταθεί στα πόδια του.
Για να έρθει, 28 χρόνια μετά, και από το πουθενά, ένας ηγέτης που δεν «γέμιζε κανενός το μάτι» να επιχειρήσει τον «ιστορικό συμβιβασμό» με την Αθήνα και να βάλει για τα καλά πλέον τη χώρα του στις ευρωατλαντικές ράγες. Το πώς έφτασαν τα δύο «μέρη» στην πολύκροτη συμφωνία είναι γνωστό και ό,τι δεν ξέρουμε ίσως το μάθουμε στο μέλλον. Για τον Ζόραν Ζάεφ σημασία έχει ότι το αργότερο έως τον Μάιο θα πάρει θέση ως παρατηρητής, σε πρώτη φάση, στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, με την καρέκλα του να έχει προβλεφθεί ήδη ανάμεσα στην Ολλανδία και τη Νορβηγία. Και από τον Ιούνιο όλα δείχνουν ότι θα πάρει από το Συμβούλιο των ηγετών της Ε.Ε. και την πολυπόθητη ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εφόσον θα έχει εξαλειφθεί και το ελληνικό εμπόδιο.
Με «όπλο» τα κονδύλια
Τώρα πλέον θα έχει να προσφέρει, στους πολίτες της χώρας που κυβερνάει, ασφάλεια υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ και ευρωπαϊκή προοπτική, συνοδευόμενη πιθανότατα από κονδύλια που τόσο ανάγκη έχει η οικονομία για να ανασάνει. Με αυτά τα «λάβαρα» ανά χείρας, πολλοί αναλυτές στα Σκόπια εκτιμούν ότι εάν ο Ζάεφ προκηρύξει πρόωρες εκλογές, θα τις κερδίσει, ενδεχομένως με άνεση. Ο ίδιος δεν είχε ανοίξει τα χαρτιά του μέχρις ότου αποφανθεί η Αθήνα για τη συμφωνία. Περίμενε το δώρο του «φίλου Αλέξη» για να συζητήσει και ενδεχομένως να αποφασίσει το κόμμα του, ο ίδιος δηλαδή, το βράδυ της Παρασκευής, οπότε επρόκειτο να επιστρέψει από το Νταβός όπου είχε συναντήσεις με αστέρες της παγκόσμιας οικονομική ελίτ, με πρώτον τον Τζορτζ Σόρος. Οι πληροφορίες από τα Σκόπια επέμεναν ότι οι πρόωρες εκλογές είναι στις σκέψεις του Ζάεφ, ίσως και μαζί με τις προεδρικές τον Απρίλιο.
Ωστόσο οι πιέσεις από τους συμμάχους, ειδικά τους Ευρωπαίους, για επίσπευση των μεταρρυθμίσεων (Δικαιοσύνη, κρατικός μηχανισμός, ΜΜΕ κ.ά.), που απαιτούνται για την εκπλήρωση των κριτηρίων ένταξης στην Ε.Ε. ώστε να προλάβουν τα Σκόπια τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών τον Ιούνιο και να πάρουν την πολυπόθητη ημερομηνία, ενδέχεται να φρενάρουν τη βούλησή του για στήσιμο κάλπης αμέσως μετά τον «θρίαμβο των Πρεσπών». Οποτε, πάντως, και αν ζητήσει τη λαϊκή αναβάπτιση, θα έχει δύο πολύ ισχυρά όπλα στη φαρέτρα του, το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., ικανά να εξουδετερώσουν την πικρία μερίδας της κοινωνίας που εξέλαβε τη συμφωνία σαν «εθνική προδοσία».
Μεγάλοι κερδισμένοι, ίσως και περισσότερο από τον Ζάεφ, θεωρούνται (και) οι Αλβανοί, για τους οποίους η συμφωνία των Πρεσπών ήταν η «μητέρα όλων των μαχών» –και δούλεψαν πολύ γι’ αυτήν– λόγω του ότι μόνο αυτή θα τους άνοιγε την πόρτα του ΝΑΤΟ ώστε να αισθανθούν ασφαλείς απέναντι στους Σέρβους – ιστορικούς εχθρούς του έθνους τους στη Βαλκανική.