Ένα νεανικό έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (ανέβηκε για πρώτη φορά το 1594), «Η κωμωδία των παρεξηγήσεων», σε νέα μετάφραση του Διονύση Καψάλη και σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου: δύο ζευγάρια πανομοιότυπων διδύμων που είχαν χωριστεί στη γέννα βρίσκονται ξαφνικά στην ίδια πόλη, χωρίς να το γνωρίζουν. Μέσα σε αυτή την αλλόκοτη συνθήκη ξετυλίγεται ένα κουβάρι παρεξηγήσεων και μια απίστευτα κωμική πλοκή.
«Ένα κείμενο έξοχο, ακραίας στιχουργικής ευφυΐας», όπως λέει ο Νίκος Κουρής. «Ένα έργο στο οποίο αναδεικνύεται η ανάγκη αναζήτησης του Άλλου: του άλλου μας μισού ή του εαυτού μας», όπως εξηγεί ο Ορφέας Αυγουστίδης. Οι δυο τους συναντώνται για πρώτη φορά στη σκηνή του Νέου Θεάτρου Κατερίνα Βασιλάκου με διπλούς ρόλους (ο Νίκος ερμηνεύει τους δίδυμους αδελφούς Αντίφιλους και ο Ορφέας τους επίσης δίδυμους δούλους τους, Δρόμιους).
Πώς αντιμετωπίζετε τις παρεξηγήσεις;
Ορφέας Αυγουστίδης: Δεν μου αρέσουν καθόλου, γι’ αυτό, προσπαθώντας να τις αποφύγω, συχνά γίνομαι φλύαρος και… υπερεξηγούμαι. Δεν εξηγούμαι απλώς, για να μην παρεξηγούμαι.
Νίκος Κουρής: Σε εμένα, αντιθέτως, αρέσουν! Δεν μπορείς να τις αποφύγεις, άλλωστε. Συνήθως είναι αποτέλεσμα κακού τάιμινγκ. Μπορεί κάποιος να πει μια λάθος λέξη ή να «μεταφράσει» κάτι που άκουσε όπως θέλει εκείνος, να το περάσει μέσα από το δικό του φίλτρο. Αλλά αν τέτοιες καταστάσεις αντιμετωπίζονται με καλή διάθεση και χιούμορ, οι παρεξηγήσεις λύνονται. Με την Έλενα, για παράδειγμα (σ.σ. Έλενα Τοπαλίδου, η σύντροφός του), δεν περνάει ούτε μία μέρα που να μην παρεξηγηθούμε, γιατί επικοινωνεί με την πραγματικότητα με έναν πολύ δικό της τρόπο. Δεν υπάρχει περίπτωση να πω κάτι και να το πάρει όπως είναι. Πάντα το παίρνει αλλιώς! (Γέλια)
Παίζετε πρώτη φορά μαζί στο θέατρο. Τι έχετε εκτιμήσει ο ένας στον άλλον, ως ηθοποιό και ως άνθρωπο;
Ν. Κ.: Πολύ πριν γνωρίσω τον Ορφέα, μου είχε κάνει εντύπωση η ποιότητά του στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Είχα μια θετική εικόνα, λοιπόν, η οποία ευτυχώς επιβεβαιώθηκε. Είναι απίστευτα καθαρό και έντιμο το αίσθημά του απέναντι στη δουλειά μας. Και ο τρόπος του πάνω στη σκηνή είναι αφοπλιστικός. Πασχίζει, δεν πουλάει τον εαυτό του, η ερμηνεία του είναι δαντέλα. Για να το πω με δυο λόγια: είναι παιδί μάλαμα, μπορείς να τον εμπιστευτείς απόλυτα.
Ο. Α.: Ο Νίκος είναι πολύ γενναιόδωρος – και στη ζωή και στη σκηνή. Η σχέση μας ξεκίνησε με ένα ειλικρινές «άνοιγμα» και από τους δυο μας. Με κατάλαβε και τον κατάλαβα. Πέρα από την αξία του ως ηθοποιού, θαυμάζω την ηρεμία και την ψυχραιμία του σε κρίσιμες στιγμές. Είναι δώρο να μοιράζεσαι το σανίδι με έναν άνθρωπο που έχει διανύσει τόσο μεγάλες αποστάσεις, αλλά δεν προσπαθεί να σε καπελώσει, δεν επιχειρεί να οδηγήσει την παράσταση εκεί όπου τον συμφέρει.
Κι αν ένα βράδυ ο ένας παίξει εκπληκτικά και ο άλλος, για κάποιους λόγους, χάλια; Δεν υπάρχει ζήλια; Και πώς την τιθασεύετε;
Ν. Κ.: Όχι, γιατί η συγκεκριμένη παράσταση δεν είναι φτιαγμένη από τέτοια υλικά. Εμείς νιώθουμε ότι παίζουμε στην Μπαρτσελόνα! Σε μια τέτοια ομάδα το σύνολο κάνει τη διαφορά, όχι οι μονάδες. Αν σε ένα ματς, δηλαδή, δεν κατεβεί στο γήπεδο ο Μέσι, δεν έχει σημασία. Το σύστημά μας είναι τέτοιο, που οι άλλες ομάδες το ζηλεύουν και δεν μπορούν να το μιμηθούν. Έτσι έχω μάθει να λειτουργώ. Δεν ξέρω πώς είναι να βγαίνω στη σκηνή και να κάνω τον πρωταγωνιστή. Ποτέ δεν έχω σκεφτεί «εγώ τώρα θα βγω και θα σκίσω». Πολλοί συνάδελφοι έχουν αυτή τη νοοτροπία. Λένε: «Θα πάρω την παράσταση πάνω μου και θα φύγω». Τους θαυμάζω για την αυτοπεποίθησή τους, αλλά δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος.
Ο. Α.: Ωραία το είπε ο Νίκος. Υπέροχα το έχει διατυπώσει και ο Βασίλης Παπαβασιλείου: υπάρχουν οι κλέφτες παραστάσεων και οι ηθοποιοί που θέλουν να δουλέψουν ουσιαστικά. Τα πυροτεχνήματα και οι φιοριτούρες μερικών συναδέλφων δυστυχώς έχουν επηρεάσει και τον τρόπο που το κοινό αντιμετωπίζει μια παράσταση. Όπως και εσείς οι δημοσιογράφοι: όταν κάποιοι κριτικοί γράφουν ότι ο τάδε ξεχώρισε και έκλεψε τις εντυπώσεις, παρουσιάζουν τη σκηνή λες και είναι αγώνας δρόμου. Κι ο υπόλοιπος θίασος πώς θα διαχειριστεί μια τέτοια διάκριση; Πώς θα συνυπάρξουμε όλοι μαζί μέχρι το τέλος της σεζόν;
Πώς βλέπετε να αντιδρά το κοινό σ’ αυτή την παράσταση;
Ο. Α.: Αυτό που νιώθουμε είναι θετικό. Αλλά στόχος μας δεν είναι μόνο να προκαλέσουμε ευφορία. Τα πράγματα πάνω στη σκηνή είναι «ανοιχτά», ώστε κάθε θεατής να συνδεθεί με το κομμάτι του έργου που τον αφορά – ή να μη συνδεθεί καθόλου.
Ν. Κ.: Το θέατρο είναι… μυστικό πράγμα, ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις αν ένα έργο θα ακουμπήσει τον θεατή ή όχι, αν θα είναι εύληπτο ή όχι.
Αν σας ρωτούσε κανείς για ποιον λόγο θα έπρεπε να δει την «Κωμωδία των παρεξηγήσεων», τι θα του απαντούσατε;
Ν. Κ.: Δεν έχω απάντηση. Ο λόγος αναζητείται. Ας έρθει με μια περιέργεια. Έτσι πηγαίνω κι εγώ ως θεατής στο θέατρο, αφήνοντας τις προσδοκίες μου στην άκρη. Και είναι ωραίο αίσθημα.
Ο. Α.: Συμφωνώ. Ποτέ δεν ξέρεις πού θα σε «χτυπήσει» αυτό που θα δεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή η παράσταση έχει πολύ κόπο πίσω της, πολλή συμπυκνωμένη ενέργεια και αγάπη. Έτσι δεν είναι όλες οι παραστάσεις; θα μου πεις. Όχι, δεν είναι.
Αν κάθε ρόλος αφήνει πάνω σας ένα χνάρι, τι πιστεύετε ότι θα μείνει από αυτούς τους ρόλους;
Ο. Α.: Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ έτσι. Κάθε ρόλος είναι ζωντανός και, όσο περνά ο καιρός, βαθαίνει. Πολύ αργότερα γίνεται ο απολογισμός. Πολλά εκκωφαντικά, για τη στιγμή που τα έζησα, γεγονότα χάθηκαν στο πέρασμα των χρόνων.
Ν. Κ.: Θα θυμάμαι το μέγεθος της πρόκλησης, τον βαθμό δυσκολίας. Επειδή είναι πρωτόφαντο πεδίο για μένα η κωμωδία, είμαι χαρούμενος που φέτος ρισκάρω πάνω στη σκηνή. Ποιο θεωρώ ρίσκο; Το να μη γελάσουν οι θεατές. Αυτό είναι μεγάλη ήττα για τον ηθοποιό. Αλλά το θέατρο χρειάζεται γενναιότητα. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ηδονιστικό, πιο δημιουργικό και πιο σπουδαίο από το να είσαι αφύλακτος πάνω στη σκηνή.
Η γενιά σας διαπρέπει τα τελευταία χρόνια και στη σκηνοθεσία. Εσείς το σκέφτεστε;
Ν. Κ.: Το έχω κάνει μόνο μία φορά και, όποτε οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα το ξανακάνω και θα γουστάρω! Άλλωστε το σκέφτομαι ως φυσική απόληξη, ως συνέχεια αυτού που κάνω τώρα. Αλλά θέλει κόπο. Γιατί σ’ αυτή τη χώρα πρέπει να γεράσεις για να σου επιτραπεί το οτιδήποτε, για να σε εμπιστευθούν.
Ο. Α.: Όπως λέει και ο πατέρας μου, με τον οποίο συχνά το κουβεντιάζω, «μα οι ηθοποιοί πρέπει να σκηνοθετούν. Ποιος ξέρει τη σκηνή καλύτερα;». Η αλήθεια είναι ότι κάτι συμβαίνει όποτε σκηνοθετούν ηθοποιοί, δεν λέω ότι είναι καλύτερο ή χειρότερο, σίγουρα όμως είναι διαφορετικό. Σε κάθε περίπτωση, το θέατρο είναι χώρος ελευθερίας. Όποιος θέλει να σκηνοθετήσει, ας το επιχειρήσει. Όλοι έχουμε δικαίωμα στη δοκιμή, όπως και στην αποτυχία.
Σε ένα νέο παιδί που σκέφτεται να γίνει ηθοποιός τι θα λέγατε;
Ν. Κ.: Κατ’ αρχάς, να πάρει ένα πτυχίο στον τομέα που τον ενδιαφέρει. Όχι απαραιτήτως για να το συνδέσει με την επαγγελματική του αποκατάσταση, αλλά ως εφόδιο. Στη δουλειά μας δεν υπάρχει καμιά ασφάλεια, αλλά αυτό είναι ταυτόχρονα και η μοναδική μας δύναμη. Το να είσαι ηθοποιός είναι σαν βουτιά στο κενό. Και το λέμε εμείς που είμαστε τυχεροί, γιατί από την αρχή μάς δόθηκαν επιλογές. Κάθε χρόνο βρίσκεσαι ξανά στο μηδέν και ξεκινάς από την αρχή. Μπορείς να το αντέξεις; Σου ταιριάζει το vivere pericolosamente; Αν ναι, προχώρησε.
Ο. Α.: Να έχει οπωσδήποτε κάποιο πτυχίο για τη στιγμή που ίσως αναγκαστεί να αναζητήσει μια εναλλακτική. Και να σκεφτεί γιατί θέλει να γίνει ηθοποιός. Αν αυτό που κυρίως τον ενδιαφέρει είναι να κερδίσει χρήματα, ας μην ανεβεί στη σκηνή, ας κάνει κάτι άλλο. ■