«Die Lage ist kritisch aber nicht ernst». Η φράση αποδίδεται σε Αυστριακό αξιωματικό, περί το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, αλλά ταιριάζει απολύτως με τη δική μας κατάσταση, που επίσης είναι κρίσιμη, αλλά όχι σοβαρή, αφού περιστρέφεται γύρω από την έδρα του Θανάση του Παπαχριστόπουλου.
Την Παρασκευή, ο βουλευτής ανέβαλε ακόμη μία φορά την παράδοσή της, επειδή αυτή τη φορά τού το ζήτησε προσωπικώς ο Νίκος Βούτσης. Δεν μπορούσε να πει όχι ο Θανάσης, γιατί μπορεί η συνάντηση των δύο να έγινε στο γραφείο του προέδρου της Βουλής, αλλά ο Βούτσης το ζήτησε ως μεγαλοπαράγων του ΣΥΡΙΖΑ και ο Θανάσης χρειάζεται την αποδοχή και την προστασία του μηχανισμού, τώρα που θα πολιτευθεί με το κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Γενικά δεν χαλάει καρδιές ο Θανάσης – τον θυμόμαστε πολλοί, για χρόνια, να πηγαίνει γλάστρα στα πάνελ του Τριανταφυλλόπουλου και να ξεροσταλιάζει εκεί μέχρι τις 3 τα ξημερώματα.
Ομως ο πρόεδρος της Βουλής δεν ντράπηκε να παίξει αυτό τον ρόλο και να παρακαλάει τον Παπαχριστόπουλο για λογαριασμό της κυβέρνησης; Μπορεί – δείχνει ευαίσθητος άνθρωπος. Πάντως, το ξεπέρασε γρήγορα. Διότι η κατάσταση που δημιουργείται για την κυβέρνηση, με τις απειλές του Πάνου Καμμένου, είναι πράγματι κρίσιμη, έστω και αν η έδρα του Παπαχριστόπουλου, από την τύχη της οποίας εξαρτάται η πραγματοποίηση των απειλών, είναι μια γελοιότητα. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, προτεραιότητα έχει πάντα η εξουσία και όσα πρέπει να γίνουν για να μη χαθεί. Κατά συνέπεια, αστικά προσχήματα, όπως οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί, μπορούν να πάνε στην άκρη. Ο ρόλος του Βούτση στη συγκεκριμένη περίσταση αποκαλύπτει πώς οι Συριζαίοι –αυτός ο περιβόητος πυρήνας του 4%– αντιλαμβάνονται τους δημοκρατικούς θεσμούς και πού τους έχουν γραμμένους επίσης.
Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που μεταχειρίζονται άτσαλα αυτούς τους θεσμούς, σαν εργαλεία για την επίτευξη συγκεκριμένων πολιτικών σκοπών, αδιαφορώντας για την κατάσταση στην οποία τους αφήνουν μετά τη χρήση. Δεν τους σέβονται, διότι δεν τους νιώθουν δικούς τους. Θέλουν να αλλάξουν το σύστημα, όχι να το διορθώσουν. Είναι λάθος, νομίζω, να αντιλαμβανόμαστε διαζευκτικά τη σχέση ιδεολογίας και ηθικής στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ. Οι κυβερνώντες είναι και αριστεροί και απατεώνες – και αυτό είναι ακριβώς που τους κάνει τόσο δύσκολους αντιπάλους.
Από πού τον κρατάει; Το ερώτημα είναι προφανώς ρητορικό. (Κανονικά ρητορικό, όχι όπως το εννοεί ο Τσίπρας…) Το απάντησε, άλλωστε, η Ράνια Σβίγγου. Λίγο δραματικά, όπως της ταιριάζει: «Τον καλούμε να σεβαστεί τη συμπόρευση τεσσάρων χρόνων». Αν η ιλαροτραγωδία που βλέπουμε να διαδραματίζεται τώρα είναι μια διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο εταίρων, φαντασθείτε πόσες διαπραγματεύσεις έχουν προηγηθεί και για πόσα θέματα. Και πριν από την άνοδο στην εξουσία, όχι μόνο μετά. Ποιος αμφιβάλλει ότι ο καθένας τους έχει εκατό τρόπους να κρατάει τον άλλο;
Η ιστορία του Ψυχρού Πολέμου ίσως μας βοηθά να καταλάβουμε καλύτερα τη μεταξύ τους κατάσταση. Και οι δύο είναι εγκλωβισμένοι στο δόγμα «ΜAD», δηλαδή «Mutually Assured Destruction». Η ισορροπία του τρόμου που προκύπτει από τη βέβαιη καταστροφή και των δύο πλευρών σε περίπτωση πυρηνικής σύρραξης. Ποιος θα την προκαλέσει ή πώς θα προκληθεί είναι το ζήτημα· όχι αν θα γίνει. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο από τη στιγμή που ο ένας πατάει το κουμπί.
Το ουσιώδες ερώτημα στην υπόθεση είναι άλλο. Ποιον συμφέρει, τέλος πάντων, αυτός ο εξευτελισμός των θεσμών; Μόνον όσους είναι εχθροί της δημοκρατίας και θα ήθελαν να την αντικαταστήσουν με κάποιο άλλο σύστημα. Διότι και αυτοί που παρεμβαίνουν τόσο άγαρμπα στη λειτουργία των θεσμών, εν τέλει, δεν ωφελούνται. Το άμεσο όφελος, δηλαδή η παράταση της κυβερνητικής σταθερότητας με τον κατευνασμό του Καμμένου, είναι ασήμαντο και εξανεμίζεται αμέσως. Η φτήνια των δικαιολογιών, όμως, όπως και η ευτέλεια των μέσων και των συμπεριφορών, θα μείνουν. Η αποστροφή που προκαλούν οι παρεμβάσεις στους θεσμούς ίσως κοστίσουν περισσότερο από το όποιο όφελος αποφέρουν οι «διευθετήσεις» που διεκπεραιώνει με αξιοθαύμαστο ζήλο η κυβέρνηση κάθε μέρα που περνάει και μένει στην εξουσία.