Σε ποσό λίγο λιγότερο από το 1 δισ. ευρώ υπολογίζονται τα κέρδη ελληνικών ομολόγων του ευρωσυστήματος (SMPs και ΑNFAs) και του επιτοκιακού πέναλτι σε ελληνικά ομόλογα, που προγραμματίζει το Eurogroup να επιστρέψει στην Ελλάδα, αν η κυβέρνηση προχωρήσει γρήγορα και σύμφωνα με τις υποδείξεις των θεσμών τις επόμενες εβδομάδες στην ικανοποίηση των 16 προαπαιτουμένων της αξιολόγησης και εξασφαλίσει θετική έκθεσή τους στις 27 Φεβρουαρίου.
Το ποσό είναι μεγαλύτερο από τους αρχικούς υπολογισμούς, αλλά η βαρύτητα της απόφασης των υπουργών Οικονομικών στις 11 Μαρτίου έγκειται κυρίως στο μήνυμα που θα στείλουν για τη μεταμνημονιακή πορεία της Ελλάδας και την προσήλωσή της στις δεσμεύσεις της. Προς το παρόν, όπως αποκαλύφθηκε και στο Euroworking Group της περασμένης Πέμπτης, η δυσαρέσκεια των θεσμών είναι έντονη, τόσο για τις πολύ χαμηλές επιδόσεις της κυβέρνησης στη συμμόρφωση με τα 16 προαπαιτούμενα όσο και για τα άλλα, πρώτα δείγματα γραφής που έχει δώσει σε μεταμνημονιακό περιβάλλον και κυρίως όσον αφορά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 10,9% και την παράταση ισχύος του μειωμένου ΦΠΑ στα 5 νησιά που πλήττονται από τις μεταναστευτικές ροές.
«Δεν είναι θέμα χρημάτων, το ποσό είναι μικρό», αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή για την παράταση ισχύος του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά. «Το θέμα είναι ότι η κυβέρνηση είχε δεσμευθεί να μην το κάνει και το έκανε. Κάτι που αποτελεί σήμα για τη συνέχιση της εφαρμογής των δεσμεύσεών της». Μάλιστα, η πηγή θυμίζει ότι οι Γερμανοί βουλευτές είχαν μπλοκάρει τη δόση πέρυσι το καλοκαίρι εξαιτίας της παράτασης του προνομίου και στη συνέχεια επέστρεψαν από τις διακοπές τους για να ψηφίσουν για την εκταμίευσή της, αφού δεσμεύθηκε η κυβέρνηση για την οριστική κατάργηση του προνομίου στο τέλος του 2018. Επομένως, γνωρίζουν το θέμα καλά, σχολιάζει με νόημα η πηγή. Η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 10,9% είναι σοβαρότερο θέμα. «Το ποσοστό της αύξησης», σημειώνει, «ήταν πολύ υψηλότερο από αυτό που είχαν συστήσει οι θεσμοί και ξεπέρασε ακόμη και το ανώτατο όριο της πρότασης των ειδικών του υπουργείου Εργασίας. Αυτό βλάπτει την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας».
Κανένα από τα παραπάνω δύο θέματα δεν συμπεριλαμβάνεται στα 16 προαπαιτούμενα της δεύτερης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, αλλά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης δεν απέφυγε τα αρνητικά σχόλια των συναδέλφων του γι’ αυτά στο Euroworking Group.
Το κακό είναι ότι αυτά προστέθηκαν σε μια άκαρπη επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα για τη δεύτερη αξιολόγηση, η οποία έληξε αφήνοντας ανοικτές σχεδόν όλες τις εκκρεμότητες με τις οποίες ξεκίνησε. «Υπάρχει στασιμότητα σε μεγάλο αριθμό και πολύ αργή πρόοδος στην εφαρμογή άλλων», σχολιάζει η ευρωπαϊκή πηγή. Σύμφωνα με πληροφορίες από τους θεσμούς, τα μεγαλύτερα «αγκάθια» είναι το διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη και η καθυστέρηση στην εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Για τον ν. Κατσέλη οι θεσμοί είναι ενοχλημένοι, σύμφωνα με πληροφορίες, όχι μόνο γιατί καθυστερεί η κυβέρνηση να υποβάλει την πρότασή της για το διάδοχο σχήμα και επιδιώκει υψηλά όρια προστασίας της πρώτης κατοικίας, αλλά και γιατί εξακολουθούν να συσσωρεύονται υποθέσεις και δεν υπάρχει ικανοποιητική πρόοδος στους πλειστηριασμούς. Η δήλωση Δραγασάκη, πάντως, την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή, ότι «η μείωση των κόκκινων δανείων πρέπει να επιδιώκεται και να θεωρείται κοινωνικός στόχος» και ότι «αν δεν το προσέξουμε, μπορεί να οδηγήσουμε τις τράπεζες να ζητήσουν νέα κεφάλαια και μπορεί να κληθεί πάλι να τα βάλει ο Ελληνας φορολογούμενος», εξελήφθη ως θετικό σήμα από τους θεσμούς, σύμφωνα με πληροφορίες. Κι αυτό γιατί χτύπησε το καμπανάκι για τα κόκκινα δάνεια και προετοίμασε έτσι, ενδεχομένως, το έδαφος για ένα πιο αυστηρό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, με το διάδοχο σχήμα του ν. Κατσέλη. Σε ό,τι αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, επισημαίνεται ότι η γενική εικόνα είναι βελτιωμένη, αλλά ακόμη δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος που αρχικώς είχε τεθεί για το τέλος του μνημονίου, δηλαδή ο μηδενισμός τους.
Σε άλλες, μνημονιακές εποχές, όλα αυτά θα ήταν ίσως αρκετά για να τινάξουν στον αέρα την αξιολόγηση και να καθυστερήσουν την εκταμίευση της δόσης. Τώρα, ενόψει ευρωεκλογών και της ανάγκης να πιστωθεί η Ευρώπη την έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο ως επιτυχία, τα πράγματα σταθμίζονται διαφορετικά. Οι πηγές των θεσμών διαμηνύουν ότι καταλαβαίνουν την εκλογική σκοπιμότητα (και σε άλλες χώρες έχουν εκλογές, άλλωστε) και ότι «υπάρχει σεβασμός» για όσα έκανε η κυβέρνηση στην οικονομία, αλλά και στο θέμα της ΠΓΔΜ, αποκαλύπτοντας έτσι πόσο μέτρησε και το τελευταίο στην εν γένει στάση τους. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές προσθέτουν ότι προκαλούν ανησυχία κινήσεις όπως η μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού, καθώς αυτή στέλνει σήμα επιστροφής σε παλιές πολιτικές. «Γι’ αυτό είναι σημαντικό να αντιδράσει σωστά η κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες με τα 16 προαπαιτούμενα, ώστε να επιβεβαιώσει ότι συνεχίζει να ακολουθεί το μεταρρυθμιστικό μονοπάτι», καταλήγει η πηγή.