Στις 22 Ιανουαρίου 2019 δημοσιεύθηκε η απόφαση 383/2018 της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) με την οποία αναστέλλεται η πρόοδος του διαγωνισμού που είχε προκηρυχθεί τον Ιούλιο του 2018 για την επιλογή του αναδόχου κατασκευής του έργου «Επέκταση επιβατικού λιμένα του ΟΛΠ Α.Ε.» (λιμάνι κρουαζιέρας).
Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, και η κάποτε ειδυλλιακή σχέση ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και τους Κινέζους επενδυτές στο λιμάνι έχει μετατραπεί σε μια σχέση γκρίνιας, συγκρούσεων και συνεχών προσφυγών στα δικαστήρια. Κι ενώ κυβερνητικές πηγές διαβεβαίωναν ότι η παραπομπή της υπόθεσης στην Ολομέλεια του ΣτΕ ίσως δώσει τη δυνατότητα να συζητηθούν και άλλες πλευρές του προβλήματος ανάθεσης της κατασκευής του λιμανιού της κρουαζιέρας, πηγές του ΟΛΠ δείχνουν τα προβλήματα στη διαχείριση της σύμβασης παραχώρησης που σωρεύονται αντί να επιλύονται.
Το λιμάνι κρουαζιέρας
Η υπόθεση του διαγωνισμού για την κατασκευή του λιμανιού κρουαζιέρας –έργο αξίας 169 εκατ. ευρώ– ξεκινάει όταν ο ΟΛΠ στην προκήρυξη περιλαμβάνει στα κριτήρια επιλογής του εργολάβου τον όρο ότι:
• «Σε κάθε εργοληπτική επιχείρηση που θα μετάσχει στον διαγωνισμό μεμονωμένα ή ως μέλος κοινοπραξίας οφείλει επί, ποινή αποκλεισμού, να μην έχει επιβληθεί σε βάρος του υποψηφίου ή σε βάρος συνδεδεμένης με αυτόν εταιρείας ή σε βάρος εταιρείας ανήκουσας στον ίδιο όμιλο με τον υποψήφιο κύρωση για παραβίαση των κανόνων του ελεύθερου ανταγωνισμού ή να μην έχει στο πλαίσιο κίνησης σε βάρος του διαδικασίας παραβίασης των κανόνων του ελεύθερου ανταγωνισμού, αποδεχθεί δεσμεύσεις ή οριστική διευθέτηση της υπόθεσης ο ίδιος ή συνδεδεμένη με αυτόν εταιρεία ή εταιρεία ανήκουσα στον ίδιο όμιλο».
Δεδομένου ότι υπάρχει η υπόθεση για το καρτέλ των κατασκευαστικών –η πρώτη απόφαση για τις μεγάλες εξεδόθη ενώ αναμένεται η δεύτερη για τις μικρότερες και τις αλλοδαπές–, οι προσφεύγουσες ΤΕΡΝΑ και «J&P Aβαξ» υποστήριξαν πως η προκήρυξη αυτή προσβάλλει τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης διακρίσεων. Η Επιτροπή
Αναστολών με ψήφους 2 προς 1 έκρινε ότι η προκήρυξη παρόμοιων διαγωνισμών θα έπρεπε να γίνεται με τους όρους του δημοσίου έργου. Παρά την παραχώρηση του 67% του ΟΛΠ, η επιτροπή έκρινε ότι οι νέοι ιδιοκτήτες του οργανισμού ασκούν αρμοδιότητα κατ’ ανάθεση του Δημοσίου σε μια δραστηριότητα, από διαδικασία που προέκυψε από σχετικά περιορισμένη δημοσιότητα (!). Και αυτό, παρά τη σχετική ρητή διάταξη της σύμβασης παραχώρησης, σύμφωνα με την οποία τα έργα –που αποτελούν προϋπόθεση για την υλοποίηση της σύμβασης– είναι ιδιωτικά. Το έργο, αν άρχιζε την άνοιξη, είχε προβλεφθεί να ολοκληρωθεί σε 34 μήνες και θα ήταν το μεγαλύτερο συγχρηματοδοτούμενο έργο του ΠΕΠ Αττικής.
Το master plan
Η διαβούλευσή του έχει ολοκληρωθεί από τον Μάρτιο του 2018, αλλά η υλοποίησή του, που προβλέπει τη δημιουργία εμπορικού κέντρου στην προβλήτα κρουαζιέρας, κατασκευή logistic center στην περιοχή του Κερατσινίου και ανέγερση νέων πολυτελών ξενοδοχείων στους χώρους του λιμανιού, «σκοντάφτει» στην αντίδραση συγκεκριμένων φορέων της περιοχής. Ιδιαίτερα το logistic center φαίνεται ότι συνδέεται με το ανταγωνιστικό του αντίστοιχο κέντρο στο Θριάσιο, που πάντως θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δραστηριότητα των Κινέζων στο λιμάνι.
Ενα άλλο πρόβλημα για την ανάπτυξη των νέων δραστηριοτήτων είναι ο χαρακτηρισμός ως αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ενός μεγάλου τμήματος της χερσαίας ζώνης, θέμα που πρόκειται να συζητηθεί την άλλη Τρίτη στο ΚΑΣ. Μάλιστα, η συνεδρίαση έχει αποφασισθεί να γίνει με τη συμμετοχή του ΤΑΙΠΕΔ και του υπουργείου Πολιτισμού, χωρίς να έχει κληθεί ο ΟΛΠ. Πριν από την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του 2016, οι αρχαιολόγοι είχαν ζητήσει να εξαιρεθούν μεγάλα τμήματα της χερσαίας ζώνης, συνολικής έκτασης μεγαλύτερης των 200.000 τ.μ. Πρόσφατα, μάλιστα, κυβερνητική πηγή ανέφερε ότι στο «μέτωπο αυτό» των διαφορών με τους Κινέζους μετόχους του ΟΛΠ «θα είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει πρόοδος έως τις δημοτικές εκλογές, δεδομένης της θέσης του κ. Ν. Μπελαβίλλα, του υποψηφίου που υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στον Πειραιά…». Πάντως, το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, στο οποίο επίσης συμμετέχει ο κ. Μπελαβίλλας με την επιστημονική του ιδιότητα, έχει χαρακτηρίσει θετικές πολλές από τις ιδέες του master plan, απορρίπτοντας άλλες και ζητώντας «αντισταθμιστικά» για κάποιες.
Η ναυπηγοεπισκευή
Σε δικαστική εκκρεμότητα παραμένει το σχέδιο του ΟΛΠ να προχωρήσει με τις επενδύσεις της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, μετά την απόρριψη από την Επιτροπή Ενδικοφανών Προσφυγών της προσφυγής του ΟΛΠ κατά της αρνητικής απόφασης της νομαρχίας να επιτραπεί η εγκατάσταση στο Πέραμα οχλούσας ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, και για το ζήτημα αυτό που περιγράφεται στη σύμβαση η διοίκηση του ΟΛΠ κατέφυγε στο ΣτΕ. Οπως και στις άλλες περιπτώσεις, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη ναυπηγοεπισκευή ανησυχούν ότι θα μείνουν «εκτός αγοράς» στη νέα εποχή της Cosco, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του ΟΛΠ. Η σώρευση τόσων πολλών εκκρεμοτήτων εξαιτίας της αντιπαράθεσης της νέας διοίκησης του ΟΛΠ με πολλά εγκατεστημένα συμφέροντα, σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους του λιμανιού, κατά ορισμένους θα μπορούσε να λυθεί με προσφυγή του οργανισμού στη διαιτησία, ακόμα και με απειλή «επιστροφής» των μετοχών στο Δημόσιο έναντι του τιμήματος, επειδή δεν τηρούνται οι όροι της σύμβασης. Αλλά τόσο το Δημόσιο όσο και η διοίκηση του ΟΛΠ διαβεβαιώνουν σε όλους του τόνους ότι «είμαστε μακριά ακόμα από αυτό σημείο».