Ανεξάρτητα από την άποψη εκάστου για τη συμφωνία των Πρεσπών, η διαδικασία κοινοβουλευτικής και δημόσιας συζήτησης έδειξε για ακόμη μία φορά πόσο εύκολο είναι να διχαστούν το πολιτικό σύστημα και ο ελληνικός λαός: εργαλειοποίηση ευαίσθητου εθνικού θέματος από την κυβέρνηση, επικράτηση των ακραίων φωνών στην αντιπολίτευση και, απολύτως αναμενόμενο αποτέλεσμα, επικίνδυνη πόλωση σε επίπεδο κοινωνίας. Ελάχιστοι έλαβαν υπ’ όψιν τους ότι: (α) η όξυνση των παθών, με φωνές περί εθνικισμού ή μειοδοσίας, αποτελεί ενίοτε μη ελέγξιμη διαδικασία και (β) η εθνική συνεννόηση και συναίνεση αποτελεί σημαντικό συντελεστή ισχύος. Δυστυχώς, στην περίπτωση της χώρας μας έχει μετατραπεί –διαχρονικά– σε παράγοντα αδυναμίας. Από την εποχή των Περσικών Πολέμων, ήδη, οι αντίπαλοι μας αξιοποιούσαν τις ελληνικές έριδες για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντά εις βάρος των ημετέρων.
Της αντιπαράθεσης για τη συμφωνία των Πρεσπών προηγήθηκε ο παρ’ ολίγον θερμός διχασμός μεταξύ «γερμανοτσολιάδων/μενουμευρωπαίων» και «πατριωτικών δυνάμεων», όταν η αντιπολίτευση (και όχι μόνο η αριστερή) έσπειρε ανέμους για να θερίσει η χώρα θύελλες. Πόσο πιθανή είναι η σταδιακή εξέλιξη του πολιτικού συστήματος έτσι ώστε να αρχίσει να λειτουργεί στη λογική της συνεννόησης και συναίνεσης, τουλάχιστον στα μεγάλα εθνικά ζητήματα; Που, όταν θα το επιτρέπουν οι συνθήκες, θα αποφεύγει τη λήψη σημαντικών αποφάσεων το τελευταίο διάστημα πριν από τις εκλογές, ιδιαίτερα αν οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια σχεδόν βέβαιη ήττα της κυβέρνησης; Και οι τοποθετήσεις κρατικών αξιωματούχων σε κρίσιμες θέσεις θα γίνονται με τρόπο που να μην οδηγούν σε γρήγορη αντικατάσταση από τη νέα κυβέρνηση;
Τα ερωτήματα αυτά παραπέμπουν στην ιστορία του Ελληνα ομογενούς στην Αυστραλία που απελευθερώνει ένα τζίνι, το οποίο του λέει να διαλέξει τι χάρη θέλει να του κάνει. Ο ομογενής λέει ότι του λείπει η πατρίδα, αλλά φοβάται τα αεροπλάνα και ζητεί έναν αυτοκινητόδρομο από την Αυστραλία έως την Ελλάδα για να ταξιδεύει οδικώς. Το τζίνι του απαντά ότι δεν έχει απεριόριστες μαγικές δυνάμεις και να διαλέξει κάτι πιο εύκολο. Ο ομογενής λέει ότι στενοχωριέται βλέποντας τους Ελληνες να τσακώνονται συνεχώς και του ζητεί να τους κάνει να συνεννοηθούν. Το τζίνι σκέφτεται λίγο και τον ρωτά: τον αυτοκινητόδρομο τον θέλεις με δύο λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση ή με τρεις;
* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.