Δεν ανακαλύπτουμε τη δυναμίτιδα. Ο Αλφρεντ Νομπέλ θα ζει μέσω των βραβείων του στο διηνεκές. Για τα Φυσικής, Χημείας, Ιατρικής, Οικονομίας, η πλατιά μάζα ημών των αδαών αδυνατεί εξ ορισμού να πάρει θέση. Για τα Νομπέλ Λογοτεχνίας και Ειρήνης αφενός ως απόδειξη ευρυμάθειας, αφετέρου ως τεκμήριο άποψης, η κριτική βαθμολόγηση γίνεται κτήμα όλων. Θυμίζω τον διχασμό που προκάλεσε στο παγκόσμιο κοινό το Νομπέλ Λογοτεχνίας (2016) στον Μπομπ Ντίλαν «για τις νέες του μορφές στην ποιητική έκφραση»· ο ίδιος σχεδόν παρεκλήθη και με οσκαρική ερμηνεία δέχθηκε –ανακουφίζοντάς μας– να το παραλάβει.
Η απορία γίνεται καχυποψία και ατεκμηρίωτα, σκοτεινά κίνητρα φωτίζονται για τις συνιστώσες των βραβεύσεων. Ιδίως όταν τιμάται κάποιος που ακούμε πρώτη φορά, τότε παραθέτουμε παπαγαλιστί, ως αποδεικτικό υλικό πως κάτι σάπιο υπάρχει και στο βασίλειο των Νομπέλ, ονόματα ιερών τεράτων, που αγνοήθηκαν, ή δεν εκτιμήθηκαν εγκαίρως, π.χ.: Μπόρχες, Εκο, Μούζιλ, Ναμπόκοφ, Πεσόα, Βιρτζίνια Γουλφ, Λόρκα, Κούντερα, –Τολστόι έτσι;– οι δικοί μας Καβάφης και Καζαντζάκης, τόσοι άλλοι. Υπήρξε και ένας αρνητής. Ο Σαρτρ, το 1964 έστρεψε την πλάτη στην ύψιστη τιμή με ένα εκπληκτικό, λιτό ιδεολογικό μανιφέστο, με εκρηκτική ύλη ναρκισσισμού.
Ο κωδίκελλος του «χορηγού» προέβλεπε το Νομπέλ Ειρήνης να δίνεται σε πρόσωπο με μεγάλη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών και στην προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών. Ενα διαδικτυακό σεργιάνι στους τιμηθέντες, απογράφει γενναίους ακτιβιστές του καλού, ογκόλιθους της ιστορίας, πιονέρους αγαθών ανατροπών, δονκιχώτες, κατ’ επάγγελμα Ιανούς, κατά συνθήκην ανθρωπιστές. Κορυφαία περίπτωση όπου η ανθρώπινη επιλογή επικυρώθηκε στην πορεία με Υπερθεν επίνευση: Η νομπελίστρια Μητέρα Τερέζα ανακηρύχθηκε και Αγία. Ο Μαχάτμα Γκάντι θεμελιωτής της παθητικής αντίστασης δολοφονήθηκε πριν τιμηθεί· λέγεται ότι μέλη της επιτροπής συζήτησαν χωρίς να καταλήξουν, έμπλεοι τύψεων, την αυτοχειρία ως λύτρωση γιατί δεν τον βράβευσαν εγκαίρως.
«Η Ιστορία θα είναι καλή μαζί μου επειδή σκοπεύω να τη γράψω», προειδοποίησε αυτοπροταθείς για Νομπέλ Σαρκασμού ο Ουίνστον Τσώρτσιλ. Εκ παραδρομής, συμβιβάστηκε με αυτό της Λογοτεχνίας (1953) για το έργο του «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος».
Εσχάτως πολλοί, από το προσωπικό τους νεφέλωμα, μιλούν για επιτακτική ανάγκη θέσπισης Νομπέλ Εντιμότητας, προς τιμήν της ποιοτικής, αλτρουιστικής, συνεπούς αναβάπτισης των ανθρώπινων σχέσεων επ’ ωφελεία όλων. Είναι δίκαιο, οπότε κι όποτε θα γίνει πράξη.