Μην «πυροβολείτε» τις έξυπνες μηχανές

Μην «πυροβολείτε» τις έξυπνες μηχανές

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, τα ρομπότ και οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης πιθανότατα θα έχουν ενταχθεί για τα καλά στις ζωές μας. Κι αν τέτοιου είδους προβλέψεις προκαλούν μια απροσδιόριστη ανησυχία στους περισσότερους από εμάς, στην πραγματικότητα τα ρομπότ όχι μόνο δεν συνιστούν απειλή για την ανθρωπότητα (τουλάχιστον στο προσεχές μέλλον) αλλά μάλλον χρειάζονται προστασία. Κανένας δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τα κίνητρα που κρύβονται πίσω από τις πράξεις βίας κατά των «έξυπνων» μηχανών, είναι όμως πλέον προφανές πως δεν πρόκειται απλώς για μεμονωμένα περιστατικά: Ο αποκεφαλισμός του φιλικού ΗitchBOT, που διέσχισε με ωτοστόπ τον Καναδά, την Ολλανδία και τη Γερμανία για να καταλήξει αποσυναρμολογημένο στα σκουπίδια μόλις δύο εβδομάδες μετά την έναρξη του ταξιδιού του στις ΗΠΑ, το 2015, φαίνεται ότι ήταν μόνο η αρχή μιας σειράς επιθέσεων.

Μην «πυροβολείτε» τις έξυπνες μηχανές-1

Το ρωσικό ρομπότ Alantim, που ξεναγούσε επισκέπτες στο τμήμα Ρομποτικής του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μόσχας, «δολοφονήθηκε».

Οι επιθέσεις

Στις αντίστοιχες υποθέσεις, που έχουν απασχολήσει τη δημοσιότητα μέχρι σήμερα, συγκαταλέγονται η «δολοφονία» του ρωσικού Alantim, που παρέδιδε μαθήματα σε φοιτητές και ξεναγούσε επισκέπτες στο τμήμα Ρομποτικής του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μόσχας, ο διαμελισμός της Samantha, ενός γοητευτικού ανθρωποειδούς προγραμματισμένου για να ανταποκρίνεται στο φλερτ, σε ένα φεστιβάλ τεχνολογίας στην Αυστρία, οι συνεχείς βανδαλισμοί ρομπότ αστυνόμευσης της Knightscope και η πρόσφατη σύλληψη ενός άνδρα, ο οποίος απείλησε με όπλο ένα αυτοκίνητο χωρίς οδηγό στην Καλιφόρνια. Σε κάποιες περιπτώσεις τα αίτια της βίας είναι προφανή, όπως οι εμπρησμοί οχημάτων της Uber από Γάλλους ταξιτζήδες που φοβούνται ότι θα μείνουν χωρίς δουλειά. Πράγματι, για ορισμένους επαγγελματικούς κλάδους η απειλή των μηχανών είναι υπαρκτή: Ηδη, ρομποτικοί χειρουργοί εκτελούν με εκπληκτική ακρίβεια λεπτές επεμβάσεις, αλγόριθμοι διευκολύνουν το έργο των δικηγόρων, σκανάροντας δικογραφίες για να εντοπίσουν τις πολύτιμες λεπτομέρειες, και την άνοιξη του 2018 ένας ρομποτικός πιλότος απογείωσε και προσγείωσε σε προσομοίωση ένα Boing 737. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, περίπου το 47% των σημερινών επαγγελμάτων κινδυνεύει να πέσει στα «χέρια» των ρομπότ μέσα στα επόμενα δέκα ή είκοσι χρόνια. Στο μεταξύ, ο αμερικανικός στρατός επενδύει εκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη μηχανικών στρατιωτών, η Uber εγκαινίασε έναν καινούργιο στόλο ταξί χωρίς οδηγό μόλις εννέα μήνες μετά το θανατηφόρο τροχαίο στην Αριζόνα, ενώ ακόμα και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός διαθέτει έναν μόνιμο ρομποτικό βοηθό αστροναύτη.

Μην «πυροβολείτε» τις έξυπνες μηχανές-2

Σε φεστιβάλ τεχνολογίας στην Αυστρία, το ανθρωποειδές Samantha, το οποίο ήταν προγραμματισμένο να ανταποκρίνεται στο φλερτ, διαμελίστηκε.

Τις περισσότερες φορές, όμως, οι επιθέσεις κατά ανθρωποειδών αποκαλύπτουν λιγότερα για τις πιθανές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης και περισσότερα για την ανθρώπινη φύση. Το «πρόβλημα» με τα ρομπότ είναι ότι μας μοιάζουν, ισχυρίζονται ορισμένοι ειδικοί της συμπεριφοράς, και το γεγονός αυτό πυροδοτεί το λεγόμενο σύνδρομο Φρανκενστάιν, τον φόβο δηλαδή ότι αργά ή γρήγορα τα δημιουργήματά μας θα εξεγερθούν εναντίον μας. Παραδόξως, το αν μια μηχανή είναι ανθρωπόμορφη, ναι μεν επηρεάζει τις αντιδράσεις μας απέναντί της, όμως δεν μειώνει (ούτε αυξάνει) τις πιθανότητες να πέσει θύμα βανδαλισμού. Ερευνητές του πανεπιστημίου Newcastle upon Tyne δοκίμασαν να ζωγραφίσουν ένα ζευγάρι μάτια πάνω στο κουτί για δωρεές, που είχε τοποθετηθεί στην καφετέρια του πανεπιστημίου, και ανακάλυψαν πως οι διερχόμενοι κατέθεταν τρεις φορές περισσότερα χρήματα από πριν, προφανώς επειδή αισθάνονταν ότι κάποιος τους παρακολουθούσε. Αυτό, θεωρητικά, σημαίνει ότι έχουμε την τάση να είμαστε πιο φιλικοί απέναντι σε ένα ρομπότ με «πρόσωπο», για τον ίδιο λόγο που οι «σεκιουριτάδες» της Knightscope γίνονται πιο εύκολα αποδεκτοί από τις τοπικές κοινωνίες όταν έχουν ονόματα. «Την πρώτη μέρα σε ένα καινούργιο μέρος, πριν καν ξεφορτώσουμε το μηχάνημα, κανονίζουμε μια συνάντηση με τη γειτονιά», δήλωσε στους New York Times εκπρόσωπος της εταιρείας. «Eλάτε να γνωρίσετε το ρομπότ, να φάτε κέικ, να συμμετάσχετε σε έναν διαγωνισμό ονομασίας και να συζητήσετε ψύχραιμα για το τι μπορεί να κάνει η μηχανή και τι όχι. Επειτα από αυτό, όλα πάνε καλά».

Μην «πυροβολείτε» τις έξυπνες μηχανές-3

Πρόσφατα συνελήφθη ένας άνδρας, ο οποίος απείλησε με όπλο το ρομπότ αστυνόμευσης (αυτοκίνητο χωρίς οδηγό) της Knightscope.

Ο ανταγωνισμός

Ωστόσο, και η υπερβολική ομοιότητα εμπεριέχει τους κινδύνους της, αφού όπως το θέτει η νευροεπιστήμονας Agnieszka Wykowska, διευθύντρια του Διεθνούς Περιοδικού Κοινωνικής Ρομποτικής, μιλώντας στην εφημερίδα Independent, ο ανταγωνισμός μεταξύ ανθρώπων και ανθρωποειδών θυμίζει εν πολλοίς τον ανταγωνισμό μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. «Είναι εύκολο να εμπλακείς στον ψυχολογικό μηχανισμό του κοινωνικού οστρακισμού όταν πρόκειται για κάποιον που δεν ανήκει στην ομάδα», αναφέρει. «Αισθανόμαστε φόβο μπροστά σε αυτό το πράγμα που δεν καταλαβαίνουμε πλήρως, γιατί είναι λίγο όμοιο με εμάς, αλλά όχι αρκετά». Η ίδια η λέξη «ρομπότ» δεν είναι εντελώς αθώα, δεδομένου ότι ο όρος προέρχεται από τη λέξη «robota», που σημαίνει εργασία ή μόχθος σε αρκετές σλαβικές γλώσσες.

Αντιμετωπίζουμε, λοιπόν, τα ρομπότ ως υπηρέτες μας, και για να καταλήξουμε να μην τα μεταχειριζόμαστε σαν σκλάβους θα πρέπει να θεσπιστεί ένα νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία τους, υποστηρίζουν οι οργανώσεις για τα δικαιώματα των μηχανών (ναι, υπάρχουν και τέτοιες).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή