Με τη δύναμη της φαντασίας του ο Μάικλ Κίτον ίπταται πάνω από τους νεοϋορκέζικους δρόμους στην οσκαρική ταινία «Birdman» (φωτογραφία) του Αλεχάντρο Ινιαρίτου. Υποδύεται έναν ηθοποιό σε κρίση, ο οποίος, εγκλωβισμένος στις επιλογές της καριέρας του, αποφασίζει να διεκδικήσει την εκτίμηση του κοινού ανεβάζοντας στο Μπρόντγουεϊ μια διασκευή του εμβληματικού διηγήματος του Ρέιμοντ Κάρβερ «Γιατί πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για αγάπη». Άλλωστε πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά διηγήματα της σύγχρονης αμερικανικής πεζογραφίας, γραμμένο το 1981, υπόδειγμα του «βρόμικου ρεαλισμού» που ασπάστηκαν λογοτέχνες όπως ο Τσίβερ, ο Γουλφ και φυσικά ο ίδιος, αποτυπώνοντας μέσα από μια μινιμαλιστική γραφή τη μεγάλη δύναμη των μικρών στιγμών. Ο κοφτός λόγος του Κάρβερ μαρτυρά σε κάθε γραμμή μεγάλες αλήθειες, οι οποίες αφαιρούνται προσεκτικά από το κείμενο και γίνονται δικές μας.
Τα διηγήματά του αποτελούν επίσης case study για τη σχέση ενός συγγραφέα με τον επιμελητή του – ο Γκόρντον Λις, εν προκειμένω, συνήθιζε να επεμβαίνει τόσο δυναμικά στο πρωτότυπο κείμενο (αλλάζοντας ακόμα και τίτλους), παραδίδοντας προς δημοσίευση κάτι εν μέρει άλλο. Στην πλειονότητά τους τα διηγήματα του Κάρβερ μπορείτε να τα διαβάσετε στη συγκεντρωτική έκδοση που κυκλοφόρησε προ ολίγων ετών από το Μεταίχμιο, έναν ογκώδη τόμο 800 και πλέον σελίδων (ή και ξεχωριστά στις συλλογές «Αρχάριοι», «Λοιπόν, θα πάψεις, σε παρακαλώ;» και «Καθεδρικός ναός»), ενώ όποιος ενδιαφέρεται για την έτερη ιδιότητά του, αυτήν του ποιητή, μπορεί να αναζητήσει μια επιλογή της δουλειάς του στην όμορφη περσινή έκδοση «Δωμάτια όπου οι άνθρωποι ουρλιάζουν και πληγώνουν ο ένας τον άλλο» (Γαβριηλίδης).
Η είδηση είναι ότι πλέον υπάρχει καινούργιο υλικό.
Ο «Ελέφαντας» και ο Τσέχοφ
Μεταφράστηκε, λοιπόν, στα ελληνικά ο «Ελέφαντας» (Μεταίχμιο), μια συλλογή με τις επτά τελευταίες ιστορίες που έγραψε και εξέδωσε ο Αμερικανός συγγραφέας λίγο πριν από τον θάνατό του, τριάντα χρόνια πίσω, το φθινόπωρο του ’88. Υπάρχουν ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές στη συλλογή, η οποία κλείνει με το πολυσυζητημένο «Θέλημα», το τελευταίο διήγημα που έγραψε ποτέ. Είναι μια ιστορία πολύ διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη δικιά του και επίσης, για ένα μέρος της κριτικής και του κοινού, μία από τις κορυφαίες. Και είναι σίγουρα ενδιαφέρον πώς, στις ύστατες στιγμές του, ο Κάρβερ έγραψε ένα κείμενο για τις ύστατες στιγμές ενός άλλου συγγραφέα και προτύπου του, του Άντον Τσέχοφ, μπλέκοντας για πρώτη φορά την πραγματικότητα με τη φαντασία.
To σπίτι στον κήπο
Πριν από λίγες μέρες, ο Guardian ζήτησε από κορυφαίους σύγχρονους συγγραφείς να επιλέξουν τα αγαπημένα τους διηγήματα και δημοσίευσε μια λίστα με 50 ιστορίες γραμμένες τα τελευταία 170 περίπου χρόνια. Ανάμεσά τους υπάρχει το «Γιατί δεν χορεύετε;» του Κάρβερ (είναι το πρώτο της συλλογής των «Αρχάριων»), όπου ένας άνθρωπος βαθιά απογοητευμένος βγάζει όλα του τα υπάρχοντα στον κήπο, πίνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και συνομιλεί με ένα άγνωστο νεαρό ζευγάρι. Η ιστορία μεταφέρθηκε στο σινεμά το 2010 («Everything must go», φωτογραφία) με τον Γουίλ Φέρελ στον κεντρικό ρόλο, με πολλά πρόσθετα στοιχεία μυθοπλασίας, μια διάσταση πιο κωμική και έναν λυτρωτικό χαρακτήρα στο τέλος, που απουσιάζει από την εκκρεμή αίσθηση που αφήνει το κείμενο.
Στιγμιότυπα από τις ζωές μας
Οι περισσότερες φορές που το έργο του μεταφέρθηκε στο σινεμά (και είναι δεκάδες) έγινε λογικά και αναμενόμενα μέσα από ταινίες μικρού μήκους, όπως η πολυβραβευμένη «Όποιος κι αν ήταν σε αυτό το κρεβάτι» (2016, φωτογραφία), που βασίζεται στην ομώνυμη ιστορία από τον «Ελέφαντα». Υπάρχει βέβαια και το αρκετά παλιότερο, σπονδυλωτό «Short Cuts» (1993), στο οποίο ο Ρόμπερτ Άλτμαν, με ένα υπέροχο καστ στα χέρια του (Τζακ Λέμον, Τζούλιαν Μουρ, Τιμ Ρόμπινς, Άντι Μακ Ντάουελ, Φράνσις Μακ Ντέρμοντ κ.ά.), συνθέτει εννέα διηγήματα και ένα ποίημα αποδίδοντας το «καρβερικό» σύμπαν με τα μικρά παράδοξα και τις τραγωδίες της καθημερινότητας. Είναι αυτά τα στιγμιότυπα από τις ζωές και τις σχέσεις, και τις σκέψεις μας, που καμιά φορά είναι σαν εκείνος να μπορούσε να διακρίνει καλύτερα ακόμα κι από εμάς.