Η Ξανθίππη Δωματιώτη, με πτυχίο Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και δύο μεταπτυχιακά –στο Σεντ Αντριους της Σκωτίας και στο ΕΚΠΑ–, κάνει αυτόν τον καιρό, με υποτροφία της ισραηλινής κυβέρνησης, το διδακτορικό της στη Γεωπολιτική στην πόλη Ραμάτ Γκαν. Δεν έχει εβραϊκές ρίζες, δεν είχε επισκεφθεί ποτέ πριν το Ισραήλ, έμαθε για το πρόγραμμα υποτροφιών μέσω Facebook, πέρασε από συνέντευξη και επελέγη βάσει των προσόντων της.
Πολλά την έχουν εντυπωσιάσει στο νέο περιβάλλον της, ακαδημαϊκό και μη: το υψηλό επίπεδο σπουδών, οι υποδομές, η έμφαση στην καινοτομία, η ζεστασιά των ανθρώπων. «Οπου και όποτε κι αν χρειάστηκα κάτι, όλοι έσπευσαν να με βοηθήσουν. Και οι Βρετανοί είναι πολύ ευγενείς, όμως στα μάτια των Ισραηλινών βλέπεις ότι δεν το κάνουν επειδή πρέπει, αλλά επειδή το νιώθουν».
Η σύγκριση
Ειδικά όσον αφορά τα δημόσια ισραηλινά πανεπιστήμια, η σύγκριση με τα αντίστοιχα δικά μας είναι αναπόφευκτη: «Εχουμε πολύ καλά μυαλά –και καθηγητές, και φοιτητές– αλλά μας λείπουν η οργάνωση και η μεταξύ μας συνεννόηση. Ελπίζω κάποια στιγμή να αφήσουμε πίσω μας αντιλήψεις και συμπεριφορές που ανήκουν στο παρελθόν και να γίνουμε μια γροθιά – στα δύσκολα που περνάμε, άλλος τρόπος δεν υπάρχει».
Μόνο την τελευταία δεκαετία, 155 Ελληνες έλαβαν βίζα σπουδών για το Ισραήλ – το 1/5 με υποτροφία από το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών. Η Ξανθίππη είναι μία από αυτούς. «Δυστυχώς δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για το πόσοι Ισραηλινοί φοιτούν στα ελληνικά πανεπιστήμια. Ελπίζω στο μέλλον αυτός ο δρόμος να γίνει… διπλής κατεύθυνσης, η σχέση να είναι αμφίδρομη», δήλωσε η κ. Ιρίτ Μπεν-Αμπα, πρέσβειρα του Ισραήλ στην Ελλάδα, στην όμορφη εκδήλωση που φιλοξένησε στην οικία της, την περασμένη Πέμπτη, για την ενίσχυση της ελληνοϊσραηλινής συνεργασίας στην ανώτατη εκπαίδευση.
Τα εννέα δημόσια ισραηλινά πανεπιστήμια –από το φημισμένο Technion της Χάιφα έως το Ben Gurion του Νέγκεβ– έχοντας πλέον καθιερώσει προγράμματα σπουδών και στα αγγλικά, προσελκύουν ολοένα και περισσότερους νέους από την Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Η ευελιξία που επέδειξαν στο θέμα της γλώσσας είναι ο πρώτος λόγος που τα έχει καταστήσει ιδανική επιλογή για 12.000 ξένους φοιτητές από όλον τον κόσμο. Ο δεύτερος είναι οι επιδόσεις τους, σε επίπεδο σπουδών και έρευνας, που τα κατατάσσουν ανάμεσα στα καλύτερα διεθνώς.
Ολο και περισσότεροι Ελληνες φοιτητές επιλέγουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα του Ισραήλ για να πραγματοποιήσουν τις μεταπτυχιακές σπουδές τους. Ο Εμμανουήλ Σεμιδαλάς (αριστερά) και ο Νικόλαος Σταθάκης βρέθηκαν εκεί για τα μεταπτυχιακά τους και η Ξανθίππη Δωματιώτη για το διδακτορικό της. Οι τρεις νέοι μίλησαν για την εμπειρία τους σε εκδήλωση για την ενίσχυση της ελληνοϊσραηλινής συνεργασίας στην ανώτατη εκπαίδευση.
Αυτό ήταν βασικό κίνητρο του Νικόλαου Σταθάκη, που επέλεξε το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ για το μεταπτυχιακό του στην Εθνική Ασφάλεια και Διπλωματία – το ολοκλήρωσε το 2017. Μόνο ωραίες αναμνήσεις έχει από τη ζωή του εκεί: «Βρήκα ένα φιλόξενο περιβάλλον, που με ενθάρρυνε να δουλέψω με κέφι και δημιουργικότητα. Και δεν μιλώ μόνο για το πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει περίπτωση να πεις σε ταξιτζή στο Τελ Αβίβ ότι είσαι Ελληνας και να μη βάλει ελληνικά τραγούδια στη διαπασών!».
«Μία οικογένεια»
Ο Εμμανουήλ Σεμιδαλάς, με πτυχίο Χημείας από το ΕΚΠΑ, βρίσκεται με υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στο Ινστιτούτο Επιστήμης Weizmann, στη Ρεχοβότ. «Ενιωσα ότι μόνο εκεί μπορούσα να εκπληρώσω τις επιστημονικές μου επιδιώξεις, σε ένα τέτοιο ακαδημαϊκό ίδρυμα, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την Οργανική Χημεία και από το οποίο έχουν βγει τόσοι νομπελίστες», εξηγεί. Αυτά που βρήκε εκεί δεν διέψευσαν τις προσδοκίες του. Κάθε άλλο. «Είμαστε όλοι, καθηγητές και φοιτητές, μια μεγάλη οικογένεια. Στο εργαστήριο όπου δουλεύω, ζητούμενο είναι να ανακαλύψουμε την προέλευση της ζωής. Εκεί δεν έχει σημασία αν είσαι από την Ινδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ελλάδα. Το μόνο που μετράει είναι οι ικανότητές σου. Στο Ισραήλ η αριστεία επιβραβεύεται». Σημειωτέον ότι ο νεαρός Ελληνας παίρνει μηνιαίως από το Weizmann 5.900 σέκελ –περίπου 1.430 ευρώ– για τα έξοδά του.
Το Ισραήλ είναι η τρίτη χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης στον πληθυσμό της, στη σχετική κατάταξη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Επίσης, διαθέτει τον μεγαλύτερο «επιστημονικό στρατό» παγκοσμίως: 140 επιστήμονες ανά χίλιους κατοίκους, όταν η αναλογία στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι 100 και 85 επιστήμονες ανά χίλιους κατοίκους, αντιστοίχως.
Οι «βετεράνοι»
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν και αρκετοί «βετεράνοι» των ισραηλινών πανεπιστημίων, όπως ο Δανιήλ Μπεναρδούτ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΣΙΔΜΑ, που άρχισε να σπουδάζει στο Technion το 1970. «Και επιστημονικά, και κοινωνικά, η εμπειρία ήταν πολύτιμη τότε – πόσο μάλλον σήμερα, για τους Ελληνες φοιτητές, που θα βρεθούν σε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο και σε ένα ασφαλές περιβάλλον, με ανθρώπους που λατρεύουν τη χώρα μας», λέει.
«Τελικά, έχεις αρχίσει να μιλάς εβραϊκά;», ρώτησε η κ. Ιρίτ Μπεν-Αμπα την Ξανθίππη Δωματιώτη, στο τέλος της εκδήλωσης. «Προς το παρόν έχω μάθει μόνο το “Σαλόμ”», απάντησε εκείνη γελώντας. «Δεν πειράζει, είναι μια πολύ καλή αρχή», σχολίασε η Ισραηλινή πρέσβειρα. Σαλόμ, ως γνωστόν, σημαίνει ειρήνη…