Οσο η στιγμή ενός ανατρεπτικού Brexit πλησιάζει, τόσο πιο μακρινό φαίνεται το Grexit. Αν κάποιοι έχουν αρχίσει να ξεχνούν το διακύβευμα, καθώς έχουν περάσει σχεδόν τέσσερα χρόνια από εκείνο το καλοκαίρι που φθάσαμε κοντά στην έκπτωση από την Ευρωζώνη και ίσως και από την Ε.E., τα νέα από τη Βρετανία θυμίζουν πόσο υψηλό μπορεί να είναι το κόστος του διαζυγίου. Στην περίπτωση αυτή, βέβαια, η πρωτοβουλία της εξόδου ανήκει στη Βρετανία και δεν προέκυψε ως ατυχής συνέπεια μιας ηρωικής πλην ανερμάτιστης διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, η άρνηση του βρετανικού Κοινοβουλίου να δεχθεί τους όρους που διαπραγματεύθηκε η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι φέρνει προ των πυλών την προοπτική μιας σκληρής χωρίς προβλέψεις για την επόμενη ημέρα των σχέσεων με την Ε.Ε. εξόδου. Σενάρια όπως η μεταφορά της βασιλικής οικογένειας εκτός Λονδίνου σε περίπτωση ταραχών είναι σαν να έχουν βγει από σχέδιο του Γιάνη Βαρουφάκη – με μια σημαντική διαφορά βέβαια ως προς τον σκοπό: την προστασία των θεσμών της χώρας, αντί της επίθεσης εναντίον τους.
Για τη βρετανική οικονομία, τα δυσμενέστερα σενάρια κάνουν λόγο για πτώση του ΑΕΠ κατά σχεδόν 10%, για πτώση των τιμών των ακινήτων κατά 30% και για νέα σημαντική υποχώρηση της στερλίνας. Στο Σίτι, ήδη οι μεγάλες τράπεζες έχουν σχεδιάσει τις εναλλακτικές τους ώστε να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους διεθνείς τους πελάτες – από τη Φρανκφούρτη και το Αμστερνταμ. Οι συνέπειες για το ίδιο το Σίτι όμως, εκτιμά η δεξαμενή σκέψης Centre for London, θα είναι «καταστροφικές» σε περίπτωση μη συμφωνίας, με την απώλεια 70.000 θέσεων εργασίας. Δεν είναι ο μόνος κλάδος που βλέπει δραστηριότητες και ολόκληρες εταιρείες να μετεγκαθίστανται σε άλλες χώρες.
Στην περίπτωση σκληρής εξόδου, η Βρετανία αναμένεται να δει ελλείψεις σε βασικά προϊόντα, ως συνέπεια της επιστροφής των χρονοβόρων τελωνειακών ελέγχων στα σύνορα ύστερα από 25 χρόνια ελεύθερου εμπορίου. Βέβαια, το κόστος θα είναι σημαντικό και για τους Ευρωπαίους εμπορικούς εταίρους της Βρετανίας, καθώς οι χώρες που έχουν τις μεγαλύτερες εξαγωγές προς τη Βρετανία (Ιρλανδία, Σλοβακία, Βέλγιο, Ισπανία και Γερμανία) θα δουν τους δασμούς να εκτοξεύονται για τα προϊόντα τους. Φαίνεται, πάντως, ότι οι οπαδοί του Brexit θα πάρουν αυτό που ζητούσαν: αν η Βρετανία εξέλθει της Ε.Ε. χωρίς συμφωνία, θα σταματήσουν οι ροές εργατικού δυναμικού προς τη χώρα. Οσοι ψήφισαν Brexit για οικονομικούς λόγους, επειδή φοβήθηκαν για τις θέσεις εργασίας τους και τα κοινωνικά τους προνόμια, θα πρέπει να διεκδικήσουν το μερίδιό τους από μια μικρότερη πίτα. Εδώ ταιριάζει η δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ότι υπάρχει ξεχωριστός χώρος στην κόλαση για τους Βρετανούς πολιτικούς που υποστήριξαν χωρίς κανένα σχέδιο το Brexit.
Για τους πολλούς Ελληνες που γνωρίζουν από κοντά τη Βρετανία οι εξελίξεις δεν πρέπει να τους εκπλήσσουν. Με βάση μια προσωπική, μη επιστημονική, δημοσκόπηση, οι περισσότεροι Βρετανοί βλέπουν την Ε.Ε. ως ξένο σώμα, ένα γραφειοκρατικό κέντρο εξουσίας που υπονομεύει την ανεξαρτησία τους. Ακόμη και πολλοί που κατανοούσαν τη συνεισφορά της Ε.Ε. στη βρετανική οικονομία έπεσαν θύμα της βρετανικής ιδιαιτερότητας: μιας ένδοξης ιστορίας ως πηγής εθνικής υπερηφάνειας αλλά και παραπλάνησης. Σε αυτό μοιάζουμε Βρετανοί και Ελληνες: σε εκείνους πηγάζει από το αυτοκρατορικό, αποικιοκρατικό παρελθόν, σε εμάς, πιο θεωρητικά, από την αρχαία μας κληρονομιά. Με δεδομένο όμως ότι η Ε.Ε. είναι γεμάτη τέτοιες εθνικές ιδιαιτερότητες, η δήλωση Τουσκ δεν κάνει πολλά για να τις υπερβεί, γεφυρώνοντας το ρήγμα.