Το να είσαι γκαζόζα μάλλον σε εμποδίζει από το να πιεις κανιβαλικά μια γκαζόζα. Το να είσαι κάθε λέξη του Συντάγματος αποκλείει, αναλόγως, την απόσταση που απαιτείται για την ανάγνωση του Συντάγματος. Ο κανιβαλισμός εδώ έχει ήδη συντελεστεί με τη φαντασίωση ότι το Σύνταγμα «είναι» –δηλαδή ανήκει προνομιακά σε– μόνο ένα κόμμα.
Πέρα από την πλάκα, όμως, η ρήση εκείνη του πρωθυπουργού θα μπορούσε να συνιστά και αναγνώριση από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ του κεκτημένου της Μεταπολίτευσης. Θα μπορούσε να συνιστά και αναίρεση του δόγματος ότι η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία ήταν μόνο ένα καθεστώς διεφθαρμένων που «μας έφερε ώς εδώ» – που μας χρεοκόπησε. Ο Τσίπρας όμως επανέλαβε χθες από το βήμα της Βουλής αυτό το δόγμα. Αποτάσσεται το σαθρό «παλαιό καθεστώς», την ώρα που διεκδικεί την ιδιοκτησία των θεσμών που εκείνο θεμελίωσε – με πρώτον τον καταστατικό χάρτη του 1974.
Η ίδια η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος επιβάλλει την ιστορική προοπτική. Το ζήτημα που επινοήθηκε –για το αν η προτείνουσα δεσμεύει την αναθεωρητική Βουλή– δεν αντέχει πολλή συζήτηση. Αν αρκούσε η βούληση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, τότε γιατί ο συντακτικός νομοθέτης προβλέπει να έχει εκφραστεί ενδιαμέσως η λαϊκή βούληση;
Αυτό το απλό σκεπτικό διατύπωσε και ο Σταύρος Κοντονής: Πρέπει, είπε, τα κόμματα να έχουν καταστήσει γνωστή την κατεύθυνση στην οποία προτείνουν να γίνει η αναθεώρηση, για να ξέρει το εκλογικό σώμα τι ψηφίζει· αλλά, πέραν της γενικής κατεύθυνσης, η μία Βουλή δεν δεσμεύει την άλλη. «Αυτά τα θέματα της διαδικασίας –δηλαδή πώς θα ψηφίσουμε, πώς θα δεσμεύεται η Βουλή, αν θα δεσμεύεται– τα λέει το Σύνταγμα», είπε, βγαίνοντας εκτός κομματικής γραμμής, ο Κοντονής. Τα λέει το Σύνταγμα, εκτός αν κάποιος πιστεύει ότι «είναι» περισσότερο Σύνταγμα από το ίδιο το Σύνταγμα.
Η στάση του Κοντονή θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως ένδειξη γνήσιας αναθεωρητικής ζύμωσης, που οφείλει να διαπερνά τα κομματικά στεγανά. Ομως, η μοναχική περίπτωση Κοντονή είναι το αντίθετο: Η εξαίρεση που επιβεβαιώνει την αντικανονικότητα. Επιβεβαιώνει εκείνους που εξαρχής έλεγαν ότι η δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα της στιγμής δεν ευνοεί ένα αναθεωρητικό εγχείρημα.
Η έλλειψη των πολιτικών προϋποθέσεων για επιτυχή αναθεώρηση πιστοποιήθηκε και χθες στη Βουλή. Ο επισπεύδων την αναθεώρηση πρωθυπουργός αφιέρωσε την ομιλία του στην προσπάθεια να χρησιμοποιήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως ζιζάνιο για να προκαλέσει μικροπολιτική φαγούρα στη Ν.Δ. – «θέλετε Παυλόπουλο ή δεν θέλετε;». Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε την πρότασή του για τεχνητή, τυφλή συναίνεση –«ψηφίστε τα δικά μας, να ψηφίσουμε τα δικά σας»– αναγνωρίζοντας έτσι εμμέσως ότι έδαφος πραγματικής συναίνεσης δεν υπάρχει. Οι λέξεις του Συντάγματος θα πρέπει να περιμένουν.