Αφού επένδυσε σε αυτό δισεκατομμύρια δολάρια και μεγάλες προσδοκίες για ανατροπή των δεδομένων στις επιβατικές πτήσεις, η ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία Airbus αποφάσισε χθες να δώσει τέλος στην παραγωγή του εμβληματικού της σούπερ τζάμπο Α380. Ετσι, σε δύο χρόνια από τώρα θα κατασκευαστεί το τελευταίο κομμάτι του προσφιλούς στο επιβατικό κοινό αεροσκάφους με τους δύο ορόφους και τις 544 θέσεις που σχεδιάστηκε για να ανταγωνιστεί ή και να ξεπεράσει τη «βασίλισσα των αιθέρων», όπως έγινε γνωστό το Boeing 747. Ο λόγος είναι οικονομικής φύσης, καθώς το αεροσκάφος που αγαπήθηκε από το επιβατικό κοινό για τις ευρύχωρες και άνετες καμπίνες από αμιγώς επιχειρηματικής απόψεως υπήρξε κατώτερο των προσδοκιών.
«Πρόκειται για επώδυνη απόφαση», παραδέχθηκε χθες ο διευθύνων σύμβουλος της Airbus, Τομ Εντερς, και τόνισε πως η εταιρεία του έχει επενδύσει «ιδιαίτερη προσπάθεια, πολλούς πόρους και κόπο σε αυτό το αεροσκάφος». Τόνισε, όμως, πως η ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία «οφείλει προφανώς να επιδείξει ρεαλισμό», καθώς οι παραγγελίες για Α380 δεν επαρκούν πλέον για να υποστηρίξουν το κόστος της παραγωγής του. Καθοριστική στάθηκε η απόφαση του σημαντικότερου πελάτη και πλέον πιστού αγοραστή των Α380, της αεροπορικής εταιρείας Emirates, να μειώσει τις παραγγελίες του εμβληματικού αεροσκάφους και να το αντικαταστήσει με 70 άλλα μικρότερα μοντέλα της Airbus όπως το Α350 και το Α330neo.
Οπως τόνισαν πηγές της Emirates, το Α380 αποβαίνει κερδοφόρο όταν είναι πλήρες, αλλά κάθε κενή θέση, κάθε εισιτήριο που δεν πωλείται σε μια πτήση του, μεταφράζεται σε έλλειμμα στα οικονομικά της εταιρείας. Αιτία είναι βέβαια, μεταξύ άλλων, το κόστος των καυσίμων που χρειάζεται για να κινηθεί το διώροφο αεροσκάφος. Μιλώντας στο Reuters πηγή της αεροναυπηγικής βιομηχανίας υπογράμμισε πως «πρόκειται για ένα αεροσκάφος που τρομάζει τους οικονομικούς διευθυντές των αεροπορικών εταιρειών, καθώς είναι υπερβολικά μεγάλος ο κίνδυνος να μην πωληθεί ένας τόσο μεγάλος αριθμός θέσεων σε κάθε πτήση». Και βέβαια, η Emirates δεν είναι η μοναδική που διέψευσε τις μεγάλες προσδοκίες της Airbus. Εχουν μειώσει τις παραγγελίες τους οι Deutsche Lufthansa, Air France-KLM και Qantas Airways, ενώ η Virgin Atlantic Airways που είχε σπεύσει να εκδηλώσει ενδιαφέρον από την αρχή, ακύρωσε την παραγγελία της πριν από την παράδοση του πρώτου Α380.
Κατάργηση θέσεων εργασίας
Η απόφαση θα είναι επώδυνη όχι μόνον για το γόητρο της Airbus αλλά και για το προσωπικό της, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας θα οδηγήσει στην κατάργηση 3.500 θέσεων εργασίας. Η ανακοίνωσή της, όμως, οδήγησε σε άνοδο σχεδόν 5% τη μετοχή της Airbus που προφανώς είχε επιβαρυνθεί δυσανάλογα από το μεγάλο κόστος των Α380. Η Airbus δαπάνησε για την κατασκευή του Α380 περίπου 25 δισ. δολάρια από το 2000 και μέχρι το 2007 οπότε παρέδωσε την πρώτη παραγγελία. Eκτοτε, έχει παραδώσει συνολικά μόλις 234 σούπερ τζάμπο, λιγότερο δηλαδή και από το 1/4 των 1.200 που προέβλεπε πως θα πωλούσε όταν παρέδωσε το πρώτο Α380. Σήμερα, η τιμή των Α380 ανέρχεται σε 446 εκατ. δολάρια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς αεροσκαφών που μίλησαν στο CNN, το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Α380 ναυάγησε, επειδή οι αεροπορικές εταιρείες διαπίστωσαν πως τους συμφέρουν περισσότερο τα μικρά αεροσκάφη που καταναλώνουν λιγότερα καύσιμα και μεταφέρουν τους επιβάτες κατευθείαν στον προορισμό τους χωρίς να χρειάζονται ενδιάμεσες στάσεις.
Οι «οιωνοί» υπήρχαν εξαρχής
Ανιχνεύοντας τα αίτια της κακοδαιμονίας τού Α380, το Reuters υποστηρίζει πως υπήρχαν ήδη από το 2005 όταν η Airbus διοργάνωσε πάρτι γιατί ήταν έτοιμο τα πρώτο κομμάτι του νέου σούπερ τζάμπο. Οπως τονίζει, υπήρχαν ρωγμές στη γαλλογερμανική συνεργασία που ώς έναν βαθμό ευθύνονταν για τις μεγάλες καθυστερήσεις του σχεδίου και την υπέρβαση του κόστους του κατά πολλά δισ. δολάρια. Το πρώτο Α380 παραδόθηκε έτοιμο στην αγορά το 2007, όταν είχε αρχίσει να εκδηλώνεται η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Οι συνθήκες δεν ευνοούσαν ούτε τα έργα μεγάλης κλίμακας ούτε τη χλιδή. Γι’ αυτό και ο αριθμός των παραγγελιών και των πωλήσεων ήταν απογοητευτικός.
Την ίδια εποχή, άλλωστε, οι βιομηχανίες παρασκευής κινητήρων αεροσκαφών που είχαν υποσχεθεί στην Airbus μια δεκαετία ακαταμάχητης επιτυχίας, είχαν ήδη αρχίσει να παράγουν πιο αποτελεσματικούς κινητήρες για την επόμενη γενιά αεροσκαφών που επρόκειτο να ανταγωνιστεί το Α380. Ακόμη και το Boeing 747 είχε αρχίσει να χάνει την εύνοια των αεροπορικών εταιρειών, αλλά η δική του κάθοδος ήταν πολύ πιο αργή και σταδιακή. Και ο αμερικανικός κολοσσός της αεροναυπηγικής έχει αφήσει να εννοηθεί ότι το 2022 πιθανώς θα σταματήσει την παραγωγή του 747, που τώρα χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό για τη μεταφορά φορτίου.
Στο μεταξύ, όμως, η Boeing κέρδιζε όλο και περισσότερο έδαφος παρουσιάζοντας το νέο τζετ της, το 787 Dreamliner. Το είχε σχεδιάσει για να παρακάμπτει τους μεγάλους κόμβους των αερομεταφορών που εξυπηρετούσαν το Α380. Η Airbus προσπάθησε τότε να αντεπιτεθεί, επιμένοντας πως οι μεγάλες μητροπόλεις και τα αεροδρόμιά τους θα κυριαρχούν πάντα στις αερομεταφορές. Διαψεύστηκε, όμως, καθώς η αύξηση της επιβατικής κίνησης στους ενδιάμεσους σταθμούς και στις μικρότερες πόλεις ήταν σχεδόν διπλάσια από τις μητροπόλεις όπως προκύπτει από στοιχεία του ΟΟΣΑ. Ετσι, τα μικρότερα μοντέλα της Boeing, τα 787 και 777 αλλά ακόμη και το Α350 της Airbus είχαν πολύ περισσότερες παραγγελίες από το Α380.
Πηγές της βιομηχανίας εκφράζουν τώρα ανησυχία ότι η Airbus χάνει ουσιαστικά το σύμβολο της ευρωπαϊκής επιτυχίας της και της επιχειρηματικής της τόλμης. Εκτιμούν, ωστόσο, πως ορισμένοι από τους αγοραστές των Α380, όπως η γαλλική Air France και η γερμανική Lufthansa, δεν πρόκειται να στενοχωρηθούν και πολύ. Εχουν μεν επενδύσει πολλά στα Α380, αλλά θα χαρούν που θα χάσουν ένα πανίσχυρο όπλο οι ανταγωνιστές τους από χώρες του Κόλπου όπως η Emirates. Σχολιάζοντας την απόφαση της Airbus, σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal επισημαίνει πως η συγκυρία είναι κάπως άχαρη για το αεροσκάφος που θεωρήθηκε το πλησιέστερο ανάλογο του ευρώ στη βαριά βιομηχανία. Η ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία γιορτάζει φέτος τα 50 της χρόνια και ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Τομ Εντερς, ετοιμάζεται να παραδώσει τη σκυτάλη στον διάδοχό του. Το Reuters τονίζει, όμως, πως η απόφαση για διακοπή της παραγωγής του Α380 συμπίπτει με μια περίοδο οξυνόμενης πολιτικής έντασης ανάμεσα στις χώρες στις οποίες παράγονταν τα διάφορα τμήματά του: Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία και Ισπανία.