Οι γυναίκες του Λάνθιμου και του Κουαρόν

Οι γυναίκες του Λάνθιμου και του Κουαρόν

3' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οποια από τις δύο ταινίες κι αν συγκεντρώσει τα περισσότερα Οσκαρ την ερχόμενη Κυριακή 24 Φεβρουαρίου, το «Ρόμα» του Αλφόνσο Κουαρόν και «Η Ευνοούμενη» του Γιώργου Λάνθιμου, θα παραμείνουν σταθερά ο τόπος εκκίνησης και επιστροφής των περισσότερων κινηματογραφικών συζητήσεων. Από κοινού. Με εκείνους που τις αποθεώνουν και εκείνους που έχουν ενστάσεις, πολλές ή λίγες. Το σημαντικό είναι ότι και οι δύο αυτές ταινίες προχωρούν την κινηματογραφική τέχνη ένα βήμα, μικρότερο ή μεγαλύτερο, δεν έχει σημασία. Ενα βήμα ενσωματωμένο τόσο στην αφήγηση όσο και στην κινηματογράφηση. 

Ο Κουαρόν, όπως γράψαμε ήδη («Κ» 19/12/2018), είναι σαν να επανεφευρίσκει τον νεορεαλισμό, ωθώντας την Εβδομη Τέχνη σε μια αιφνιδιαστική τομή: εκεί όπου το πραγματικό, με πιστότητα και ρυθμό ντοκιμαντέρ, συναντάει τον μετασχηματισμό της μνήμης σε εικόνα. Ο Κουαρόν θυμάται, με τις αλλοιώσεις που ο χρόνος επιφέρει εξιδανικεύοντας ή αποδομώντας, εμπλουτίζοντας, φωτίζοντας ή το αντίθετο σκιάζοντας, κάνοντας τη σύνθεση από πρόσωπα ή αντικείμενα πιο ελλειπτική. Τα κάδρα του Κουαρόν είναι ρεαλιστικά και την ίδια στιγμή φαντασιακά (τα ασπρόρουχα της μπουγάδας είναι σαν εικαστική εγκατάσταση), τόσο, που απαιτούν συνεχείς υπερβάσεις από τον θεατή. Πρόσκληση στη γειτονιά της παιδικής ηλικίας του και τη στιγμή που πας να καθίσεις αναπαυτικά σε μια καρέκλα και να αφεθείς, την τραβάει και σε αφήνει σε ένα δωμάτιο γυμνό και α-χρονικό. 

Ο Λάνθιμος αφαιρεί από την ταινία εποχής την πατίνα του χρόνου. Συντηρώντας τη weird  (αλλόκοτη) οπτική του μεταφέρει τα πρόσωπα, με κουστούμια του 18ου αιώνα, σε ένα σύμπαν που οι σχέσεις και τα συναισθήματα είναι δια-χρονικά. «Εγκλωβισμένη» στα ανάκτορα η εξουσία με τις τρεις γυναίκες, και το περιβάλλον από δούκες, αυλικούς, παρατρεχάμενους, είναι σα να παρελαύνει μπροστά σε έναν μεγεθυντικό φακό. Κι εδώ η πραγματικότητα είναι υπό αίρεση. Η βασίλισσα Αννα (Ολίβια Κόλμαν), η τελευταία της δυναστείας των Στιούαρτ στέφθηκε τον καιρό που η Μεγάλη Βρετανία έγινε μια παγκόσμια δύναμη. Ασθενής, ντροπαλή και υποτιμημένη, πάσχει μέσα σε ένα «κουστούμι» που δεν είναι καθόλου ραμμένο στα μέτρα της. Διασχίζει τους διαδρόμους με λάθος στολή σε ένα πάρτι μεταμφιεσμένων.

Οι γυναίκες του Κουαρόν και του Λάνθιμου υπήρξαν στην Ιστορία, τη μικρή προσωπική ή τη μεγάλη μιας χώρας. Δεν είναι επινοημένες, δεν είναι σεναριακές κατασκευές. Η Μεξικανή υπηρέτρια Κλέο, η Βασίλισσα Αννα, η Λαίδη Σάρα, η Αμπιγκέιλ. «Η ιστορία είναι για την περιπλοκότητα της αγάπης και το πώς αυτές οι δυσκολίες μπορούν να αλλάξουν εσένα σαν άνθρωπο», σχολιάζει ο συν-σεναριογράφος της «Ευνοουμένης» Τόνι Μακναμάρα. «Με ενδιέφεραν κυρίως οι τρεις κεντρικοί χαρακτήρες, η εξουσία τους, οι εύθραυστες σχέσεις τους», συμπληρώνει. 

Και στο «Ρόμα» η γυναίκα πρωταγωνιστεί. Μέσα από τη Μεξικανή υπηρέτρια, την Κλέο, και τη λευκή οικοδέσποινα, μητέρα τεσσάρων παιδιών, σύζυγο που εγκαταλείπεται από τον άνδρα της, και κόρη, η ίδια, μιας ηλικιωμένης μητέρας (και γιαγιάς) διαρκώς παρούσας και υποστηρικτικής. Γυναίκες εκ πρώτης όψεως παραδομένες στη μοίρα τους, υποτιμημένες αλλά ανθεκτικές. Η Κλέο επιβιώνει με αυτήν την, κάποτε σπαρακτική, ήσυχη αξιοπρέπεια. Υπηρετεί αλλά όχι με αδιαφορία ή φθόνο, ούτε διεκπεραιωτικά. Αναπτύσσονται σχέσεις με τα πρόσωπα της οικογένειας, με υπομονή και αγάπη. Ισως και με κατανόηση, αλλά αυτό δεν απασχολεί. Οι κώδικες, εξάλλου, ανάμεσα στην ιθαγενή Κλέο και στη μεσοαστική οικογένεια που υπηρετεί δεν είναι κοινοί. Τους συνέχουν συναισθήματα. 

Και οι δύο σκηνοθέτες δημιουργούν στις ταινίες τους ένα παλίμψηστο σχέσεων και αισθημάτων. Και στις δύο ταινίες οι γυναίκες επιβιώνουν με γνώση του κόσμου που τις περιβάλλει. Δεν είναι διακοσμητικές, δεν αντλούν την εξουσία τους από τους άνδρες. Αντιλαμβάνονται τις ευθύνες και τα λάθη τους, είτε το ομολογούν είτε όχι. Μπορεί το βάρος της Ιστορίας να αποδεικνύεται δυσβάστακτο για τη Βασίλισσα, αλλά μήπως και η μητρότητα δεν είναι ένας ρόλος που υπερβαίνει την Κλέο – χωρίς όμως να απεμπολεί την ευθύνη (και την αγάπη) που γεννά η σχέση ενήλικα-παιδιού; Η φροντίδα και η έγνοια δεν είναι μόνο συνθήκη της μητρότητας ούτε κυοφορείται μόνο μέσα σε συμβατικές οικογένειες. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή