Το Σύνταγμα και η αναθεώρησή του, ως θέματα εμβληματικά και κορυφαίας σημασίας, αποτυπώνουν και τη φιλοσοφία του κάθε πολιτικού στην πολιτική σκακιέρα. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι απόψεις τριών πρώην πρωθυπουργών όπως αυτές αποτυπώθηκαν επί πρωθυπουργίας τους αλλά και όπως τις διατυπώνουν σε στενούς συνεργάτες τους.
Κώστας Καραμανλής. Ποτέ δεν έκρυψε την άποψη πως το Σύνταγμα χρειάζεται αναθεώρηση. Το είπε μάλιστα ακόμα και σε μία από τις λιγοστές παρεμβάσεις του τα τελευταία χρόνια, τον Δεκέμβριο του 2017, προσερχόμενος στο 11ο συνέδριο της Ν.Δ., όταν τόνιζε πως «η Ν.Δ. θα αναδείξει το σχέδιό της για την ανάταξη της χώρας μας, με προτεραιότητες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, με πρώτη τη συνταγματική αναθεώρηση». Λίγοι άλλωστε θυμούνται πως ήδη από το 2000 η Ν.Δ. επί προεδρίας Καραμανλή είχε ανοίξει το θέμα της αναθεώρησης σε έκτακτο συνέδριό της. Βασική θέση στην «καραμανλική θεώρηση» έχει επιπλέον η θέσπιση αυστηρών προϋποθέσεων ώστε να μην αλλάζει εύκολα και κατά το δοκούν το Σύνταγμα, κάτι που μειώνει την πολιτική αστάθεια, μια διαχρονική παθογένεια της χώρας. Δεν είναι μυστικό πως ο κ. Καραμανλής θα συμφωνούσε σε μια λελογισμένη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, χωρίς ωστόσο να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του πολιτεύματος. Στο πλαίσιο αυτό ο Πρόεδρος, ως δικλίδα ασφαλείας ειδικά σε εθνικές κρίσεις, θα μπορεί να απευθυνθεί στον ελληνικό λαό ή να συγκαλέσει συμβούλιο πολιτικών αρχηγών. Την άποψή του αυτή ενέτεινε το γεγονός πως μετά το 2009 το πολιτικό σκηνικό όλο και περισσότερο οδηγείται στον πολυκερματισμό και οι μονοκομματικές κυβερνήσεις δείχνουν να ανήκουν στο παρελθόν. Τις αυξημένες αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας ο κ. Καραμανλής δεν τις συνδέει απαραίτητα με εκλογή του από τον λαό, κάτι που μπορεί να εμπλέξει τον ανώτατο άρχοντα σε «προεκλογικό παιχνίδι». Η ίδια λογική επικρατεί και στον σκεπτικισμό του κ. Καραμανλή για τα δημοψηφίσματα, εκτός αν υπάρχει πολύ σημαντικός λόγος, όπως το 1974 για το πολιτειακό.
Την ίδια ώρα ο πρώην πρωθυπουργός είναι υπέρ της δημιουργίας συνταγματικού δικαστήριου, δηλαδή του δικαστηρίου εκείνου που θα ελέγχει την εφαρμογή των άρθρων του ισχύοντος Συντάγματος καθώς και την συνταγματική συμμόρφωση της κάθε διοικητικής πράξης των οργάνων της πολιτείας. Ο λόγος είναι πως σε μια χώρα όπου κόβονται επενδύσεις από το ΣτΕ, θα απελευθερωθούν αναπτυξιακές δυνατότητες. Οσον αφορά το μείζον θέμα του διαχωρισμού Κράτους – Εκκλησίας, ο πρώην πρωθυπουργός είναι υπέρ των «διακριτών ρόλων», που κατά την άποψή του είναι ήδη ορατοί, ως εκ τούτου δεν χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση. Οσον αφορά την αναθεώρηση του άρθρου 16, είναι πάγια η θέση του, ήδη από τον γνωστό «νόμο Γιαννάκου», υπέρ της συνταγματικής κατοχύρωσης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων υπό την εποπτεία του κράτους.
Γιώργος Παπανδρέου. Η θεώρηση του πρώην πρωθυπουργού είναι πιο «πρωθυπουργοκεντρική», πιθανόν και λόγω πολιτικών καταβολών και της αναθεώρησης που είχε κάνει ο πατέρας του, Ανδρέας Παπανδρέου, το 1986, όπου είχαν «ψαλιδιστεί» οι αρμοδιότητες του Προέδρου. Εξ ου και ο κ. Γ. Παπανδρέου δεν εμφανίζεται υπέρ της αύξησης των αρμοδιοτήτων του ΠτΔ αλλά ούτε και της εκλογής του από τον λαό, κάτι που στη δική του λογική μπορεί να δημιουργήσει μια «άτυπη δυαρχία», με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται στην περίπτωση που υπάρξει διαφωνία μεταξύ πρωθυπουργού και Προέδρου. Ο πρώην πρωθυπουργός, ωστόσο, πάντα κινούμενος μεταξύ σοσιαλδημοκρατίας και φιλελευθερισμού, ποτέ δεν αρνήθηκε πως είναι υπέρ των διακριτών ρόλων Κράτους – Εκκλησίας, ζήτημα για το οποίο έχει μιλήσει ουκ ολίγες φορές. Την ίδια ώρα αντίθετη είναι η θέση του από αυτήν της κυβέρνησης Τσίπρα ως προς την αναθεώρηση του άρθρου 16, αφού έχει ταχθεί υπέρ της ίδρυσης μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων. Ο ίδιος πάντως ως πρωθυπουργός δεν είχε «περάσει» την άποψή του, πιεζόμενος από εσωτερικές τάσεις του ΠΑΣΟΚ και κυρίως τη νεολαία του. Οσον αφορά τα δημοψηφίσματα, ο κ. Παπανδρέου είναι επί της αρχής θετικός. Ωστόσο κατά την πάγια τακτική του θεωρεί πως όλα πρέπει να κρίνονται εντός του πολιτικού περιβάλλοντος της περιόδου. Ο ίδιος πάντως πρόσφατα δεν δίστασε να δηλώσει πως μετάνιωσε για το ότι δεν προχώρησε το 2011 στο περίφημο δημοψήφισμα.
Αντώνης Σαμαράς. Ως πρωθυπουργός το 2014 έκανε τη δική του πρόταση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Πλην του «εμβληματικού» για την Κεντροδεξιά άρθρο 16, το οποίο στηρίζει, ο κ. Σαμαράς είναι σύμφωνος με την αποσύνδεση των εκλογών από την εκλογή Προέδρου. Παράλληλα βλέπει θετικά τη «λελογισμένη αύξηση» των αρμοδιοτήτων του Προέδρου, όπως η «κυρωτική δυνατότητα». Ο κ. Σαμαράς πάντως θα δεχόταν την εκλογή του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα από τον λαό, αλλά μόνο μεταξύ των υποψηφίων που απέτυχε η Βουλή να εκλέξει. Την ίδια ώρα τάσσεται υπέρ της ίδρυσης συνταγματικού δικαστηρίου για τη γρήγορη εκδίκαση υποθέσεων μεγάλων δημόσιων συμβάσεων και ιδιωτικών επενδύσεων. Οσον αφορά τον διαχωρισμό Κράτους – Εκκλησίας είναι καθαρά αρνητικός, ως ένας πολιτικός με ιδιαίτερα ερείσματα στο δεξιό κοινό. Οποιος θυμάται άλλωστε τις προτάσεις της Ν.Δ. το 2014, υπήρχε πρόβλεψη για «την προστασία της εθνικής ταυτότητας και της ελληνικής γλώσσας».