Αντίσταση κατοίκων στην αμφιλεγόμενη οικιστική ανάπτυξη

Αντίσταση κατοίκων στην αμφιλεγόμενη οικιστική ανάπτυξη

4' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τι συμβαίνει όταν ένας τεχνολογικός κολοσσός «εισβάλλει» σε μια βερολινέζικη γειτονιά, απειλώντας να αλλοιώσει τις ανθρώπινες σχέσεις της καθημερινότητας στο όνομα της ανάπτυξης; Οταν η «ισοπεδωτική» επέλαση της προόδου οδηγεί αναπόφευκτα σε «εκδίωξη» εκείνων που διαμόρφωσαν την ταυτότητα της περιοχής, καθώς η κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων που συνεπάγεται δεν αφήνει άλλα περιθώρια; Στην περίπτωση του Kreuzberg, γνωστής και ιδιαίτερα τουριστικής περιοχής του Βερολίνου, ομάδες κατοίκων πήραν την κατάσταση στα χέρια τους αντιδρώντας στα σχέδια της Google για δημιουργία campus για startups. Ανάμεσά τους και ένας νέος Ελληνας, ο Κωνσταντίνος Σεργίου. Μεγαλωμένος στη Γερμανία, με σπουδές Φιλοσοφίας και Ιστορίας και εργασιακό αντικείμενο την παροχή βοήθειας σε άτομα με ειδικές ανάγκες, ως μόνιμος κάτοικος του Kreuzberg την τελευταία δεκαετία δραστηριοποιήθηκε στα κοινά συμμετέχοντας στην ομάδα «Bizim Kiez», προκειμένου να σταματήσει την έξωση των γειτόνων του και να διαφυλάξει τον χαρακτήρα της περιοχής του.

Ο ίδιος καταθέτει στην «Κ» την εμπειρία του: «Από τις πλέον ανερχόμενες γειτονιές το Kreuzberg – κάτι σαν τα βερολινέζικα Εξάρχεια, Μεταξουργείο ή Πετράλωνα. Μια μείξη όλων. Με έντονη πολιτική ταυτότητα, καθώς από τις αρχές του ’80 αποτέλεσε το κέντρο του κινήματος καταλήψεων. Παλιά εργατογειτονιά, υποδέχθηκε τη δεκαετία του ’60 πολλούς μετανάστες, κυρίως Τούρκους. Πέρασε διάφορα “κύματα”. Παρουσιάστηκε το γνωστό φαινόμενο όπου μια υποβαθμισμένη περιοχή αποκτά φήμη, προσελκύει φοιτητές, καλλιτέχνες. Τα φθηνά ενοίκια, ισχυρό δέλεαρ. Σταδιακά ανοίγουν καινούργια μαγαζιά, μετατρέπεται σε περιζήτητο τουριστικό κέντρο. Αυτή, όμως, είναι μια εξέλιξη που τρώει τα παιδιά της. Εκείνοι δηλαδή που διαμόρφωσαν την ταυτότητα της περιοχής, μη μπορώντας να ανταποκριθούν στην κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων που φέρνει η ανάπτυξη, υποχρεώνονται να φύγουν – είτε από κατοικίες είτε από μαγαζιά. Από το 2011 και μετά, δημιουργήθηκαν κάποιες ομάδες ως σημεία αυτοβοήθειας και αυτοοργάνωσης, με σκοπό να ασκήσουν κριτική και πίεση στην τοπική αυτοδιοίκηση και να βοηθήσουν με νομική εκπροσώπηση όσους το χρειάζονταν – για παράδειγμα, δίνοντας συμβουλές για τη διαχείριση μιας απότομης αύξησης ενοικίου, η οποία μπορεί να αγγίξει το 100%-150%!».

Αντίσταση κατοίκων στην αμφιλεγόμενη οικιστική ανάπτυξη-1

Η συμμαχία

Η Google τρέχει το πρόγραμμα «Google for Startups», που απευθύνεται σε ανερχόμενους επιχειρηματίες. Διευκολύνει τη δικτύωση και την ένταξή τους στην αυτοκρατορία της Alphabet, της οποίας αποτελεί θυγατρική. Στο πλαίσιο του προγράμματος, επιλέγονται ανερχόμενες περιοχές όπου η Google δημιουργεί ένα «τεχνολογικό χωριό» – αντίστοιχα hubs ή accelarators, όπως ονομάζονται, υπάρχουν ήδη σε άλλες 6 πόλεις: Σάο Πάολο, Λονδίνο, Μαδρίτη, Βαρσοβία, Τελ Αβίβ, Σεούλ. Το Βερολίνο είναι η έβδομη. Λίγο καιρό μετά την ανακοίνωση από την Google για το campus στο Kreuzberg τον Νοέμβριο του 2016, άρχισαν οι κινητοποιήσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν περίπου ένα χρόνο μετά με την ταυτόχρονη δράση τεσσάρων διαφορετικών συμμαχιών από ομάδες στο Kreuzberg, μεταξύ αυτών και εκείνης του κ. Σεργίου, της «NoGoogleCampus – Alliance». Οπως εξηγεί ο ίδιος, «σίγουρα αναμένεται ανάπτυξη μέσα από τέτοιες κινήσεις, ωστόσο κάποιος πρέπει να “κάνει στην άκρη”. Γι’ αυτό και μότο της καμπάνιας μας είναι “η Google δεν είναι καλή γειτόνισσα”. Στη γειτονιά Shoreditch του Λονδίνου, με ένα σύμπλεγμα τεχνολογικών εταιρειών startups που δημιουργήθηκε – διαφημιζόμενο ως East London Tech City, του οποίου κομμάτι είναι και το πρώτο campus για startups της Google– αναβαθμίστηκε μεν η περιοχή, αλλά έφυγε ο κόσμος που έμενε εκεί. Σε τέτοια συμπλέγματα ξεφυτρώνουν μεγάλα καφέ με γρήγορο Ιντερνετ που λειτουργούν και ως χώροι κοινωνικής δικτύωσης για startups που προσδοκάται να ιδρυθούν μέσα από αυτά. Ετσι, ασκείται πίεση στα μικρά μαγαζιά να κλείσουν, προκειμένου στους άδειους χώρους τους να εγκατασταθούν οι νέες επιχειρήσεις. Οπου εγκαθίσταται η Google –ή μια αντίστοιχη εταιρεία – τα ενοίκια εκτοξεύονται. Ο λόγος; Οι εταιρείες ακινήτων αναμένουν τον ερχομό εργατικού δυναμικού προσαρμοσμένου στις ανάγκες τους, ικανού συνήθως να πληρώσει τα αυξημένα ενοίκια. Το αποτέλεσμα, να κερδίζουν τόσο οι εταιρείες ακινήτων, που αυξάνουν τα κέρδη τους, όσο και η Google, διότι αυξάνει την γκάμα των προϊόντων, ενσωματώνοντας τις ιδέες των μικρών νεοφυών επιχειρήσεων. Οταν η Google ισχυρίστηκε ότι βρίσκεται σε θετικό διάλογο με τη γειτονιά, απαντήσαμε με μια καμπάνια στην οποία συμπεριλάβαμε έναν χάρτη της περιοχής. Οποιος ήταν αντίθετος με την έλευση της εταιρείας θα σημείωνε μία τελεία στο χάρτη. Γέμισε!». Αρα; Απορρίπτουμε την τεχνολογία;

«Κοινωνικός διάλογος»

«Ως ομάδα κινητοποίησης, επιδιώκουμε κοινωνικό διάλογο, δεν είμαστε επίσημοι εκπρόσωποι κανενός. Αντί να επιτρέψουμε στην τεχνολογία να μας αποξενώσει, θα μπορούσαμε να τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας. Το θέμα είναι να το αντιληφθούν κι εκείνοι που εργάζονται στον τομέα αυτό. “Θέλετε να ζούμε σε μια απρόσωπη κοινωνία ή είναι προτιμότερο να αξιοποιήσετε τις γνώσεις σας βοηθώντας την;” ρωτάμε. Και η γειτονιά είναι το κλειδί, επειδή οι διαπροσωπικές σχέσεις ήδη υπάρχουν. Οταν, δε, η Πράσινη Ραμόνα Ποπ, πολιτικός αρμόδια για τα οικονομικά του Βερολίνου, είπε σε συνέντευξη: “Θέλουμε το Kreuzberg να γίνει η γερμανική Σίλικον Βάλεϊ”, καλέσαμε μια ακτιβίστρια από το Σαν Φρανσίσκο, η οποία ανέδειξε το γεγονός ότι σε ακτίνα 2 χλμ. από τα σημεία που ιδιωτικά λεωφορεία μεταφέρουν εργαζομένους της Google στις εγκαταστάσεις τους τα τελευταία χρόνια οι εξώσεις αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η ιδιωτικοποιημένη τεχνολογική εξέλιξη τύπου Σίλικον Βάλεϊ δεν είναι καλό πρότυπο για την Ευρώπη, όταν οι εταιρείες αφήνονται ανενόχλητες να εισχωρήσουν ανεξέλεγκτα στον αστικό κοινωνικό ιστό αλλοιώνοντάς τον. Στο Σαν Φρανσίσκο, η κατάσταση έχει ξεφύγει: ακόμη και καλοπληρωμένοι προγραμματιστές δεν βρίσκουν πού να μείνουν και μένουν σε τρέιλερ!». Η προσπάθειά σας θεωρείται επιτυχημένη. Ισχύει; «Η Google έκανε μια μανούβρα: ενοικίασε μια έκταση 2.000-3.000 τ.μ., άρχισε εργασίες. Τις “πάγωσε” όμως, παραχωρώντας για μία πενταετία τον χώρο σε δύο εταιρείες που δρουν στον κοινωνικό τομέα. Θεωρούμε ότι περιμένει να κουραστούμε, να διαλυθούμε. Και αποτραβήχτηκε προς το παρόν. Αυτό ήταν για εμάς επιτυχία, προσωρινά όμως».  

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή