Για να έχει κανείς μια πλήρη εικόνα για την υπόθεση των αδειών του Δημήτρη Κουφοντίνα, πρέπει να πάει αρκετά χρόνια πίσω. Και συγκεκριμένα στην Πρωτοχρονιά του 2014. Εκείνη την ημέρα, ο Χριστόδουλος Ξηρός, ξενυχτισμένος ύστερα από ένα ρεβεγιόν με τα μέλη των «Πυρήνων της Φωτιάς», περνούσε την πύλη της Κορυδαλλού. Ηταν η έκτη φορά που έπαιρνε άδεια. Παρότι είχε εκφραστεί πολλές φορές δημόσια για την ανάγκη «μάχης στους δρόμους», είχε αρχίσει να βγαίνει ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2012 με έναν νόμο παλιό, που δεν έθετε ιδιαίτερες προϋποθέσεις πλην της καλής διαγωγής και της πιθανολόγησης ότι ο κρατούμενος θα ξαναγυρίσει, και ανεξαρτήτως βαρύτητας της ποινής. Εκείνη τη χρονική στιγμή, μόνο έξι από τα δεκατέσσερα μέλη της 17Ν βρίσκονταν στη φυλακή. Ο Κωστάρης και o Τζωρτζάτος έπαιρναν επίσης άδειες, οι μόνοι που δεν είχαν ακόμα πάρει ήταν ο Γιωτόπουλος, ο Κουφοντίνας και ο Σάββας Ξηρός.
Οταν στις 9 Ιανουαρίου του 2014 διαπιστώθηκε πως ο Χρ. Ξηρός είχε αποδράσει, τζιπ της Αντιτρομοκρατικής πέρασαν την πύλη της κεντρικής αποθήκης υλικού φυλακών Κορυδαλλού, όπου εργαζόταν ο Κωστάρης, και τον μετέφεραν με συνοπτικές διαδικασίες σε ένα ημιυπόγειο κελί των φυλακών. Αυτομάτως «κόπηκαν» και οι άδειες όσων τις ελάμβαναν.
Ο Ξηρός –καταλάβαιναν και οι ίδιοι οι κρατούμενοι– είχε αλλάξει τα δεδομένα για όλους. Η Νέα Δημοκρατία μετά την απόδραση νομοθέτησε λειτουργία φυλακής υψίστης ασφαλείας και σε αυτήν, στον Δομοκό, μεταφέρθηκαν ο Κουφοντίνας και οι υπόλοιποι κρατούμενοι της 17Ν. Ο ίδιος νόμος έθετε αυστηρές προϋποθέσεις και για τις άδειες (τόσο στις φυλακές Γ΄ τύπου, όπου πλέον απαγορεύονταν, όσο και σε κανονικές φυλακές όπου καταδικασμένοι για βαριά εγκλήματα έπρεπε να έχουν μείνει τουλάχιστον 18 χρόνια στη φυλακή). Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση είχε από την πρώτη στιγμή αντιδράσει και πράγματι, μόλις εξελέγη κυβέρνηση, κατήργησε τις φυλακές Γ΄ τύπου και μαζί ό,τι προβλεπόταν για τις άδειες κρατουμένων με πολλά ισόβια στην πλάτη τους. Ο νόμος του 1999 που είχε «βγάλει» τον Ξηρό ήταν και πάλι σε ισχύ.
Εκείνο το καλοκαίρι ο Κουφοντίνας αιτήθηκε να μεταφερθεί από τον Δομοκό στις φυλακές ανηλίκων του Αυλώνα. Το αίτημά του έγινε δεκτό από το υπουργείο στα τέλη Ιουλίου αλλά από τον Αυλώνα εξέφρασαν (και γραπτώς) αντιρρήσεις. Οι λόγοι –έγραψαν– είχαν να κάνουν με την ασφάλεια και την καλή λειτουργία των φυλακών.
Ο βασικός προβληματισμός
Σύμφωνα όμως με πληροφορίες της «Κ», ένας από τους βασικούς τους προβληματισμούς ήταν πως ο Κουφοντίνας θα προσπαθούσε σύντομα να πάρει άδεια και δεν ήθελαν να διαχειριστούν εκείνοι την… καυτή πατάτα. Ολοι άλλωστε γνωρίζουν πως αποφάσεις για τέτοια αιτήματα –ειδικά για κρατουμένους όπως ο Κουφοντίνας– λαμβάνονται από το τριμελές συμβούλιο των φυλακών αλλά έχουν ανεπίσημη και σαφή έγκριση από το υπουργείο. Μη θέλοντας τότε να δημιουργηθεί επικοινωνιακό θέμα, μετέφεραν τον Κουφοντίνα πίσω στον Δομοκό και από εκεί στον Κορυδαλλό. «Δεν άντεξαν ούτε πέντε ημέρες στις πιέσεις», είχε σχολιάσει εκείνος για την ηγεσία του υπουργείου φεύγοντας από τον Αυλώνα.
Πίσω στον Κορυδαλλό, συνέχιζε να καταθέτει αιτήματα για άδεια. Του τα απέρριπταν με το σκεπτικό ότι «δεν παρέχει εχέγγυα καλής χρήσης της αδείας» ή ότι «δεν εκδήλωσε μεταστροφή και μεταμέλεια, ούτε αποκήρυξε τη δράση του». Την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου του 2017, ο Κουφοντίνας μπήκε για ακόμη μία φορά στο γραφείο που συνεδρίαζε το τριμελές συμβούλιο φυλακών. Εκεί, η κοινωνική λειτουργός των φυλακών, ο διευθυντής και ένας εισαγγελέας άκουσαν από τον ίδιο τους λόγους για τους οποίους ζητούσε άδεια. Είπε ακριβώς τα ίδια που είχε πει και όλες τις άλλες φορές, και λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι επέστρεψε στο κελί του. Δεν του είχαν ανακοινώσει ακόμα την απόφασή τους, αλλά τίποτα στην ακρόαση δεν έδειχνε πως θα δινόταν η άδεια. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το απόγευμα ο Κουφοντίνας δέχθηκε μια επίσκεψη στο κελί του από τη διεύθυνση και τότε έμαθε με έκπληξη τα νέα: το επόμενο πρωί θα έβγαινε με 48ωρη άδεια. Το μόνο που είχε αλλάξει από όλες τις άλλες φορές ήταν ο εισαγγελέας, αλλά και το σκεπτικό πως τελικά είναι παράνομο να ζητάει κανείς από τον κατηγορούμενο τη μετάνοια. Το σκεπτικό βασιζόταν σε ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη του 2008 με τίτλο «Τακτικές άδειες κρατουμένων» και συντάκτης εκείνης της έκθεσης ήταν ο σημερινός γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης, Ευτ. Φυτράκης.
Φίλοι, συγγενείς, κάμερες
Εκτοτε βγήκε συνολικά έξι φορές. Στην πύλη του Κορυδαλλού αλλά και των αγροτικών φυλακών του Βόλου, όπου μεταφέρθηκε πέρυσι τον Αύγουστο, τον περίμεναν πάντα συγγενείς και φίλοι, τηλεοπτικά συνεργεία και φωτογράφοι που τον ακολουθούσαν σε κάθε του βήμα – στο σπίτι του στον Βαρνάβα, στις ταβέρνες που διασκέδαζε αλλά και στη βόλτα του στο κέντρο της Αθήνας. Χωρίς περιοριστικούς όρους, επέλεξε να περπατήσει εκεί όπου είχαν δολοφονηθεί κάποια από τα 27 θύματα της 17Ν. Οταν στα μέσα Φεβρουαρίου έκανε αίτηση για την έβδομη άδεια, ο εισαγγελέας στις φυλακές του Βόλου ήταν αρνητικός. Το θέμα πήγε στο δικαστικό συμβούλιο και εκεί συμφώνησαν πως ο Κουφοντίνας με 11 φορές ισόβια στην πλάτη του δεν δικαιούται άδεια – παραμένει έπειτα από τόσα χρόνια αμετανόητος και επικίνδυνος.
«Να ξαναπιάσουμε το κόκκινο νήμα…»
Ο Δ. Κουφοντίνας παραδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2002 αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη της δράσης της «17 Νοέμβρη». Ο βασικός εκτελεστής της οργάνωσης οδηγήθηκε τότε στα περίφημα κελιά του Κορυδαλλού με το σομόν χρώμα. Ειδικά διαμορφωμένα για μέγιστη ασφάλεια, χωρίς τηλεόραση ή ραδιόφωνο, χωρίς καν πρίζες, και με φως που ρυθμιζόταν εξωτερικά από σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Στόχος ήταν –έλεγαν τότε οι αρμόδιοι– οι κρατούμενοι της 17Ν να βρίσκονται σε πλήρη απομόνωση. Οι συνθήκες αυτές κράτησαν όμως λίγους μήνες και σύντομα όλοι βρέθηκαν σε κανονικά κελιά. Εκεί, σωφρονιστικοί υπάλληλοι θυμούνται τον Κουφοντίνα να διαβάζει βιβλία, να μην έχει μεγάλη επαφή με συγκρατούμενούς του αλλά πάντα να παρακολουθεί την επικαιρότητα και να παρεμβαίνει με διάφορα κείμενα. Κάποια από αυτά, στα οποία χαρακτήριζε τον εαυτό του πολιτικό κρατούμενο λέγοντας πως πρέπει «να αντισταθούμε στην κρατική τρομοκρατία» ή «να ξαναπιάσουμε το κόκκινο νήμα αυτών των αγώνων», συμπεριλήφθηκαν στο βούλευμα του δικαστικού συμβουλίου του Βόλου που απέρριψε το αίτημά του για χορήγηση αδείας.