Ποια είναι τούτη/ που κατεβαίνει/ Ασπροεντυμένη/ Απ’ το βουνό;/
Τώρα ’που τούτη/ Η κόρη φαίνεται/ το χόρτο γένεται/ άνθι απαλό/
Κ’ ευθύς ανοίγει/ τα ωραία του κάλλη/ και το κεφάλι/ συχνοκουνεί/
Κ’ ερωτεμένο,/ να μη το αφήση/
να το πατήση / παρακαλεί/
Κόκκινα κι όμορφα / έχει τα χείλα/ ωσάν τα φύλλα / της ροδαριάς/
Οταν χαράζει/ και η αυγούλα/ λεπτή βροχούλα/ στέρνει δροσιάς/
και των μαλλιώνε της/ τ’ ωραίο πλήθος/ πάνου ’ς το στήθος/
λάμπει ξανθό/
έχουν τα μάτια της/ οπού γελούνε/ Το χρώμα που ’ναι/’Σ τον ουρανό/
Ποια είναι τούτη/ Που κατεβαίνει/ Ασπροεντυμένη/ Απ’ το βουνό;
Ρομαντικό το ποίημα το εθνικού μας ποιητή, Διονύσιου Σολωμού. Μου κόλλησε στο μυαλό και δεν μπορώ να το ξεφορτωθώ με τίποτα. Ξαναδιαβάστε το ποίημα, κλείστε τα μάτια σας και προσπαθήστε να φανταστείτε την εικόνα. Ε, λοιπόν, αυτή που κατεβαίνει τόσο όμορφα από το βουνό είναι σίγουρα η ανάπτυξη που έρχεται ολόλαμπρη στη χώρα μας.
Οποιος δεν το βλέπει εθελοτυφλεί ή είναι ακραίος νεοφιλελέ και κολλητός του Αρη Πορτοσάλτε. Είμαστε σχεδόν στην άνοιξη όπου «το χόρτο γίνεται άνθι απαλό» και μια τράπεζα μοιράζει καταναλωτικά δάνεια μέχρι 300.000 ευρώ! Αν αυτό δεν είναι ανάπτυξη, δεν ξέρω τι είναι. Δάνεια extra large (XL) για να ευχαριστηθεί η τσέπη σας. Ουαί υμίν ολιγόπιστοι!
Μπορούσαν ποτέ να δοθούν τέτοια δάνεια αν δεν είχαμε τεράστια ανάπτυξη; Εμφατικά όχι. Εξάλλου, τι μπορεί κανείς να αγοράσει με 300.000 ψωροχιλιάδες ευρώ; Mια Bentley Continental Convertible και τίποτε άλλο. Είναι καταναλωτικό δάνειο αυτό ή κοροϊδία; Αν μάλιστα βάλεις και μερικά από τα extra του αυτοκινήτου, δεν φτάνουν ούτε οι 300.000 ευρώ.
Γιατί αυτοί οι τσιγκούνηδες τραπεζίτες δεν το ανεβάζουν στις 500.000 για να μπορούμε να πάρουμε μια Bentley και να κάνουμε διακοπές στο Burj Al Arab Jumeirah του Dubai, για μερικές εβδομάδες; Το σόι XL καταναλωτικό δάνειο είναι αυτό;
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της χρεοκοπημένης τράπεζας, πρόκειται για νέο επαναστατικό προϊόν που διαθέτει η τράπεζα στους πελάτες της. Αναζήτησα και βρήκα τα χαρακτηριστικά του, τα οποία θέλω να μοιραστώ μαζί σας:
• Ποσό χορήγησης. Από 5.000 μέχρι 300.000 ευρώ! Καταναλωτικό δάνειο 300.000 ευρώ στη σημερινή Ελλάδα ούτε για ανέκδοτο δεν αντέχει. Είναι ολοφάνερο ότι το «προϊόν» αυτό είναι «ειδικού σκοπού» και έγινε για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένους πελάτες. Βαφτίστηκε καταναλωτικό για να υπάρχει «ευελιξία» στη χορήγησή του. Επαγγελματικά ασχολήθηκα τα περισσότερά μου χρόνια με τραπεζικά προϊόντα. Δεν έχω δει καταναλωτικό δάνειο 300.000 ευρώ. Μόνο η μαύρη κάρτα της American Express είχε τόσο μεγάλα περιθώρια, αλλά αυτήν την αποκτούν μεγιστάνες. Η κάρτα αυτή παρέχεται μόνο κατόπιν προσκλήσεως (by invitation) από την American Express, σε ανθρώπους που έχουν εισόδημα μεγαλύτερο από 1 εκατομμύριο δολάρια ετησίως και ξοδεύουν μεταξύ 100.000-450.000 δολαρίων ετησίως. Μήπως σε τέτοιους απευθύνεται το νέο καταναλωτικό δάνειο της Τράπεζας Αττικής; Πόσοι τέτοιοι υπάρχουν στην Ελλάδα;
• Επιτόκιο. Το επιτόκιο φαίνεται να είναι ακριβούτσικο: Euribor μηνός + spread από 5% (πλέον εισφ. Ν128/75 0,6%). Είναι όμως έτσι; Αν το συγκρίνουμε με άλλα καταναλωτικά δάνεια ή πιστωτικές κάρτες, το επιτόκιο είναι χαμηλό. Τα σημερινά επιτόκια στις πιστωτικές κάρτες κυμαίνονται από 12% μέχρι 19,2%. Ειδικά τα επιτόκια στις πιστωτικές κάρτες της Τράπεζας Αττικής είναι 16,65%. Για καταναλωτικό δάνειο, φτηνό μου φαίνεται. Αλλη μια ένδειξη ότι το προϊόν είναι «ειδικού σκοπού».
• Ελάχιστη καταβολή: Δεν υπάρχει. Καθορίζεται σε συνεννόηση με τον δανειολήπτη. Αυτή και αν είναι καινοτομία. Αν ο δανειολήπτης ακουμπήσει και ένα κουμπούρι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η ελάχιστη καταβολή μπορεί να γίνει απειροελάχιστη. Ετσι για τα μάτια του κόσμου. Και εδώ μυρίζει προϊόν «ειδικού σκοπού».
• Διάρκεια: Στο σημείο αυτό η τράπεζα έδωσε τα ρέστα της. Από 12 έως 300 μήνες. Καταναλωτικό δάνειο έως 25 χρόνια μόνο καταναλωτικό δεν είναι. Δάνειο «ειδικού σκοπού». Είναι πολλοί που αμφιβάλλουν αν η Attica Bank θα υφίσταται σε 25 χρόνια, αλλά το προϊόν προβλέπει τόσο μεγάλη διάρκεια.
• Εξασφάλιση. Για τη χορήγηση του Attica X.l. απαιτείται εμπράγματη εξασφάλιση. Δηλαδή να βάλεις υποθήκη το σπίτι σου για να πάρεις καταναλωτικό δάνειο για να το καταναλώσεις. Ημαρτον, που έλεγε και ο γνωστός παρουσιαστής. Εκτός αν η εμπράγματη εξασφάλιση είναι δεύτερη υποθήκη, που δεν σε εξασφαλίζει σε τίποτε, όπως έγινε στην περίπτωση που απασχολεί όλη την Ελλάδα τον τελευταίο καιρό. Ακόμα χειρότερα, η εμπράγματη εξασφάλιση μπορεί να μην είναι υποχρεωτικά υποθήκη σε ακίνητο, αλλά κάτι σαν τα βοσκοτόπια που είδαμε στον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες. Η τράπεζα έχει παράδοση στο να δέχεται εξασφαλίσεις που δεν εξασφαλίζουν τίποτα.
Φτάσαμε αισίως στο καταναλωτικό δάνειο των 100.000 ευρώ το οποίο χορηγήθηκε σε υπουργό της σημερινής κυβέρνησης. Διαβάσαμε ότι, για το δάνειο, ακολουθήθηκαν όλες οι ενδεδειγμένες διαδικασίες της τράπεζας, άρα δεν υφίσταται τίποτα μεμπτό στη χορήγηση και όλα είναι νόμιμα. Εστω. Δεν αμφισβητώ απολύτως τίποτα από τη διαδικασία. Εχω όμως μια σημαντική απορία. Από την επαγγελματική μου εμπειρία, όπου συνεργάστηκα σχεδόν με όλες τις ελληνικές τράπεζες στα καταναλωτικά τους προϊόντα, για να προωθήσουν ένα καινούργιο προϊόν, χρειάζονταν ενδελεχείς μελέτες, με σαφή στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα του προϊόντος. Για παράδειγμα: Σε ποιους απευθύνεται το προϊόν; Πόση είναι η πιθανή αγορά; Τι μερίδιο και πότε ελπίζει η τράπεζα να το πάρει; Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα (κέρδος) από το προϊόν αυτό; Και άλλα πολλά. Είμαι πράγματι περίεργος να δω τη μελέτη της τράπεζας για το Attica XL και την απήχησή του.
Η τράπεζα θα έκλεινε πολλά στόματα αν έδινε μερικά στοιχεία σχετικά με την αποδοχή του προϊόντος αυτού. Πόσα Attica XL δάνεια έχουν δοθεί; Ακόμα καλύτερα, να μας έδινε έναν κατάλογο, χωρίς ονόματα, ώστε να μην παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα. Για το κάθε δάνειο, το ύψος, τη διάρκεια, το επιτόκιο, τη δόση και την εμπράγματη εγγύηση. Μόνο τότε θα μπορούσε κανείς να κρίνει αν το δάνειο στον υπουργό είναι κανονικό ή χαριστικό. Ελλείψει άλλων στοιχείων, το δάνειο μοιάζει χαριστικό και το προϊόν «ειδικού σκοπού» το οποίο δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει ορισμένους που ήθελε η τράπεζα να εξυπηρετήσει και δεν είχε κανένα άλλο τρόπο με τα υπάρχοντα προϊόντα.
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Καταναλωτικά δάνεια 300.000 ευρώ ή ακόμα 100.000 ευρώ δεν είχαν δοθεί ούτε την εποχή της αστακομακαρονάδας. Στεγαστικά και επαγγελματικά, ναι, έχουν δοθεί με ελάχιστες εμπράγματες εξασφαλίσεις. Γι’ αυτό σήμερα οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα με τα κόκκινα δάνειά τους. Είναι απορίας άξιον πώς μια τράπεζα, η οποία πρόσφατα ελέγχθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος, που αντιμετωπίζει κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα για δάνεια ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία δόθηκαν με ζημιογόνο επιτόκιο και μειωμένες εξασφαλίσεις, δημιουργεί νέα προϊόντα που μόνο μπελά μπορούν να της προκαλέσουν. Για μένα η πιθανότερη εξήγηση για τη δημιουργία του προϊόντος αυτού είναι η ειδική μεταχείριση και εξυπηρέτηση ορισμένων προσώπων. Για τον λόγο αυτό, έχω επανειλημμένα χαρακτηρίσει το προϊόν αυτό «ειδικού σκοπού». Μου είναι αδύνατο να φανταστώ καταναλωτικό δάνειο 300.000 ευρώ, με δόσεις για 25 χρόνια και επιτόκιο τόσο χαμηλό για καταναλωτικό δάνειο. Πρόκειται για κανονικό δάνειο μασκαρεμένο σαν καταναλωτικό για να μπορούν να το δώσουν όπου θέλουν και να ισχυρίζονται ότι «όλα είναι νόμιμα». Το κρίσιμο και αναπάντητο ερώτημα είναι άλλο: Με ποια κριτήρια η τράπεζα αποφάσισε τη δημιουργία και διάθεση ενός τέτοιου προϊόντος, που παρόμοιο δεν έχουμε δει στον τόπο αυτό, ούτε τον καιρό που «σέρναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα» και ένας φυγόδικος τάιζε τις γάτες στην Αντίπαρο με αστακούς;
Εκτός πια και αν ήλθε στον τόπο μας η πολυπόθητη ανάπτυξη, στα άσπρα ντυμένη και εμείς δεν το έχουμε καταλάβει ακόμα!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.