Μία από τις πιο σημαντικές επενδύσεις στη χώρα μας, και σίγουρα ιστορικά η μεγαλύτερη που θα γίνει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στις τηλεπικοινωνίες, είναι αυτή που θα υλοποιηθεί τα επόμενα 3-4 χρόνια από τις τρεις επιχειρήσεις του κλάδου, ΟΤΕ, Vodafone και Wind. Η ελληνική κυβέρνηση κάνει λόγο για επενδύσεις ύψους 4 δισ. ευρώ εντός της ερχόμενης τετραετίας. Oμως, ακόμη και αν ο στόχος αυτός αποδειχθεί μαξιμαλιστικός, σίγουρα οι επερχόμενες επενδύσεις στις τηλεπικοινωνίες θα ανέλθουν σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Ηδη έως ένα βαθμό οι επενδύσεις αυτές αποτελούν πραγματικότητα, κυρίως προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των ενσύρματων δικτύων νέας γενιάς. Αυτή την περίοδο ολοκληρώνεται η εγκατάσταση οπτικών ινών που φθάνουν μέχρι τη γειτονιά (υπαίθριες καμπίνες), «σπέρνοντας» εκατοντάδες χιλιόμετρα οπτικών ινών. Το μεγάλο έργο, όμως, αφορά την επέκτασή τους, από την υπαίθρια καμπίνα μέχρι την εστία του χρήστη. Η διαδικασία αυτή θα σημάνει την τοποθέτηση οπτικών ινών χιλιάδων χιλιομέτρων.
Στο παρελθόν, το ίδιο έργο συντελέστηκε με χάλκινα σύρματα και χρειάστηκε δεκαετίες για να ολοκληρωθεί. Τώρα, όμως, η χώρα πρέπει να το υλοποιήσει σε περιορισμένο χρονικό ορίζοντα, καθώς ήδη έχει καθυστερήσει, ενώ οι πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας «Ψηφιακή Ατζέντα» είναι μεγάλες. Με βάση την πρωτοβουλία αυτή, από το 2020 πρέπει όλες οι ευρυζωνικές συνδέσεις να προσφέρουν ταχύτητες πρόσβασης τουλάχιστον 30 Mbps, εκ των οποίων το 50% να είναι άνω των 100 Mbps. Kαι μέχρι το 2025 το σύνολο των συνδέσεων πρεπει να είναι βασισμένο αποκλειστικά σε οπτικές ίνες και να προσφέρει ταχύτητες τουλάχιστον 100 Mbps, μεγάλο μέρος των οποίων να είναι επεκτάσιμες εύκολα σε 1 Gbps. Ετσι η Ευρώπη θα συμμετάσχει στην αποκαλούμενη κοινωνία των Gigabit (Gigabit Society).
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Τηλεπικοινωνιών Βασίλη Μαγκλάρα, ο σχεδιασμός που έχει γίνει προβλέπει μέχρι το 2023 το 70% του πληθυσμού της χώρας να έχει άμεση πρόσβαση σε δίκτυα οπτικών ινών και το 95% να έχει πρόσβαση σε συνδέσεις ταχυτήτων 100 Μbps. Για να συμβεί αυτό, οι οπτικές ίνες πρέπει να τοποθετηθούν τόσο στο βάθος των δρόμων όσο και στο ύψος των κτιρίων, που είναι και το ακόμη πιο δύσκολο προς υλοποίηση έργο. Ετσι θα συμμετάσχει και η χώρα στην κοινωνία των Gigabit, ικανοποιώντας την ακόρεστη ανάγκη των ανθρώπων για δεδομένα, είτε αυτά είναι κείμενα είτε εικόνες, ή ακόμη και βίντεο.
Δίκτυα 5ης γενιάς
Ταυτόχρονα, η χώρα και ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών θα πρέπει να ανταποκριθούν σε έναν ακόμη άθλο: στη δημιουργία δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς ή 5G. Τα δίκτυα αυτά θα αποτελέσουν τα «μάτια και τα αυτιά» μιας κοινωνίας όπου οι οπτικές ίνες θα είναι οι «αρτηρίες και τα νεύρα» της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με βάση τους στόχους της «Ψηφιακής Ατζέντας», έχει στόχο μέχρι το 2020 να υπάρχει μία τουλάχιστον πόλη με κάλυψη 5G. Μέχρι το 2025 στόχος είναι να έχουν καλυφθεί όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα κάθε κράτους-μέλους, όπως επίσης και οι οδικοί άξονες με υπηρεσίες 5G.
Ο γ.γ. Τηλεπικοινωνιών κ. Μαγκλάρας αναφέρει ότι αυτή τη φορά η χώρα δεν θα εμφανίσει καθυστερήσεις σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ηδη οι τρεις πάροχοι υλοποιούν πιλοτικά έργα ανάπτυξης δικτύων 5G σε ισάριθμες πόλεις της χώρας, Τρίκαλα (Vodafone), Ζωγράφου Αττικής (OTE) και Καλαμάτα (Wind). Επίσης στόχος είναι μέσα στη χρονιά –ή το αργότερο τις αρχές του 2020– να απονεμηθούν οι κατάλληλες συχνότητες στους παρόχους τηλεπικοινωνιών, έτσι ώστε να ξεκινήσει επισήμως η ανάπτυξη των δικτύων κινητής 5ης γενιάς.
Για να γίνουν όμως όλα αυτά, χρειάζονται κεφάλαια. Ο ΟΤΕ ήδη έχει υποσχεθεί επενδύσεις 2 δισ. ευρώ, ενώ άλλο 1 δισ. ευρώ έχουν υποσχεθεί οι δύο ανταγωνιστές του, Vodafone και Wind. Ο ΟΤΕ τις ανακοινώσεις αυτές τις έκανε πριν από περίπου ένα χρόνο, κατά τη συνάντηση του επικεφαλής της Deutsche Telekom Τιμόθεους Χέντγκες με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Και ήδη σήμερα ο οργανισμός υλοποιεί σημαντικές επενδύσεις, κυρίως στο πλαίσιο της δημιουργίας οπτικών ινών σε επίπεδο «γειτονιάς». Σχεδόν 14.000 υπαίθριες καμπίνες έχουν εκσυγχρονισθεί σε σύνολο 18.000 που έχει δεσμευθεί ο ΟΤΕ.
Μόνον πέρυσι ο ΟΤΕ επένδυσε πάνω από 500 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές επενδύσεις ανήλθαν σε 706 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3/4 αφορούσαν την Ελλάδα και το υπόλοιπο 1/4 τη Ρουμανία. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν αποκλειστικά κεφαλαιουχικό εξοπλισμό και όχι άδειες ή/και δικαιώματα χρήσης συχνοτήτων.
Από την άλλη πλευρά, σε περίπου 200-250 εκατ. ευρώ εκτιμώνται οι ετήσιες επενδύσεις των ανταγωνιστών του Vodafone και Wind. Κάθε μία από τις δύο επιχειρήσεις εκτιμάται ότι ξοδεύει πάνω από 100 εκατ. ευρώ ετησίως σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό. Η συντριπτική δε πλειονότητα των επενδύσεων αυτών κατευθύνεται σε δίκτυα νέας γενιάς και κυρίως σε δίκτυα οπτικών ινών αναμεμειγμένα με χάλκινα καλώδια (τεχνολογίες VDSL και VDSL vectoring) και κινητή τηλεφωνία 4ης και 4+ γενιάς. Oι διοικήσεις των δύο επιχειρήσεων έχουν υποσχεθεί για την επόμενη πενταετία επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ η κάθε μία.
Κρατικές ενισχύσεις έως και 1 δισ. ευρώ
Για να γίνει το επόμενο βήμα, απαιτείται η βοήθεια της πολιτείας. Η τελευταία, σύμφωνα με τον κ. Μαγκλάρα, υπόσχεται να διαθέσει πάνω από 500 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της ζήτησης ευρυζωνικών συνδέσεων νέας γενιάς, αλλά και για την ενίσχυση της προσφοράς, δηλαδή της ανάπτυξης δικτύων νέας γενιάς. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, οι κρατικές ενισχύσεις να πλησιάσουν το 1 δισ. ευρώ, εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες και οι προτάσεις λάβουν τις εγκρίσεις της Κομισιόν.
Μεταξύ των πιο ώριμων για υλοποίηση συγκαταλέγεται η δράση UltraFast BroadBand (UFBB) που εγκρίθηκε πρόσφατα (18/01/2019) από τη διυπουργική επιτροπή ΣΔΙΤ, ύψους 700 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 300 εκατ. ευρώ αναμένεται να αποτελέσουν τη δημόσια χρηματοδότηση και τα υπόλοιπα 400 εκατ. ευρώ την ιδιωτική συμμετοχή.
Το έργο θα στοχεύσει να ενισχύσει τη δημιουργία υποδομών που απευθύνονται στο 18% του πληθυσμού της χώρας που κατοικεί κυρίως σε αγροτικές ή/και απομακρυσμένες από τα αστικά κέντρα περιοχές, οι οποίες δεν θα προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις. Για το έργο αναμένεται να υπάρξει φάκελος μεγάλου έργου, τον οποίο θα πρέπει να εγκρίνει η Κομισιόν, αφού η δημόσια χρηματοδότηση θα προέλθει από το ΕΣΠΑ. Οι οιωνοί ωστόσο, όπως παραδέχεται ο κ. Μαγκλάρας, είναι θετικοί.
Παράλληλα η ΓΓΤΤ, με στόχο την ενθάρρυνση της ζήτησης, ήδη υλοποιεί πρόγραμμα επιδότησης για την απόκτηση ευρυζωνικών υποδομών υπερυψηλών ταχυτήτων. Το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής διαθέτει κουπόνι (voucher) αξίας 360 ευρώ σε κάθε σύνδεση που υλοποιείται, τεχνολογίας FTTH, δηλαδή με ταχύτητα 100 Mbps επεκτάσιμη σε 1 Gbps. Η δράση ήδη έχει λάβει την έγκριση της ευρωπαϊκής επιτροπής ανταγωνισμού, ενώ θετικά εκφράστηκε γι’ αυτήν η αρμόδια επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Στόχος της δράσης είναι η ενίσχυση περίπου 140.000 συνδέσεων FTTH σε ιδιώτες (νοικοκυριά) διαθέτοντας 50 εκατ. ευρώ ανά έτος και για τέσσερα έτη. Μέχρι σήμερα ωστόσο η χρήση του κουπονιού είναι πολύ μικρή –λιγότερο από 1.000 συνδέσεις– καθώς τα δίκτυα δεν προσφέρουν αυτού του είδους τις συνδέσεις.
Τέλος, το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής σκοπεύει να επεκτείνει περαιτέρω τη συγκεκριμένη δράση με επιπλέον 50 εκατ. ευρώ, με στόχο να συμμετάσχουν και επιχειρήσεις (Connected Enterprises).