Υπάρχουν κάποια ζητήματα που δεν θα έπρεπε να τροφοδοτούν την πολιτική αντιπαράθεση, που απαιτούν προσεκτικούς χειρισμούς και σοβαρότητα – κάτι που σπανίζει στα χρόνια του άκρατου λαϊκισμού. Τα πρώτα μνημονιακά χρόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση τότε, καπηλεύθηκε το ζήτημα των αυτοκτονιών. Τα στελέχη του συνέδεαν μονοδιάστατα τις αυτοχειρίες με την οικονομική κρίση. Υιοθετούσαν ή παρουσίαζαν στοιχεία που σε κάποιες περιπτώσεις απείχαν από τα πραγματικά, αλλά βόλευαν το αφήγημά τους. «Πληρώσαμε αυτό το καταστροφικό πείραμα της λιτότητας (…) Το πληρώσαμε και με ανθρώπινες ζωές. Πάνω από 5.000 αυτοκτονίες και αμέτρητη κοινωνική δυστυχία», έλεγε τον Ιανουάριο του 2015 σε προεκλογική ομιλία του στη Θεσσαλονίκη ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας. Τον ίδιο αριθμό, των «5.000 αυτοκτονιών την περίοδο του μνημονίου», επαναλάμβανε σε συνεντεύξεις μετεκλογικά η τότε πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ομως, βάσει των επίσημων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, από το 2010 μέχρι και το 2014 είχαν καταγραφεί 2.460 αυτοκτονίες· οι μισές από αυτές που υποστήριζε ο μετέπειτα πρωθυπουργός.
Οσο κι αν η οικονομική κρίση, η ανεργία ή μια περικοπή μισθού λειτουργούν επιβαρυντικά στην ψυχολογία των πολιτών, δεν είναι από μόνοι τους επαρκείς λόγοι για να οδηγήσουν στην αυτοχειρία. Πρόκειται για ένα πιο σύνθετο ζήτημα, για ένα βαθύ πρόβλημα ψυχικής υγείας, όπως μου έχει εξηγήσει και ο Κυριάκος Κατσαδώρος, ψυχίατρος και πρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Κλίμακα», στην οποία λειτουργεί 24ωρη εθνική γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία.
Πριν από μήνες συνάντησα συγγενείς αυτοχείρων οι οποίοι μου μίλησαν για το τραύμα τους. Ηταν πικραμένοι από την πολιτεία, γιατί το ζήτημα των αυτοκτονιών το είχαν εκμεταλλευθεί πολιτικά διάφορες πλευρές. Τόνιζαν ότι ουδείς από τους πολιτικούς μιλάει για την ουσία του θέματος, την κατάθλιψη ή άλλα ψυχικά νοσήματα. Κανείς δεν έχει ασχοληθεί με τα γραφειοκρατικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι μένουν πίσω, με την απουσία οργανωμένου πλαισίου έγκαιρης παρέμβασης και ψυχολογικής υποστήριξης των συγγενών, με τις δυσκολίες που προκύπτουν ακόμη και στην ταφή. Την περασμένη εβδομάδα, ο υφυπουργός Εργασίας Τάσος Πετρόπουλος μιλώντας στη Βουλή ενέταξε ξανά το θέμα των αυτοκτονιών σε έναν στείρο πολιτικό λόγο, πιστός στο κομματικό αφήγημα του ’15. Κατανοητό, ακόμη και τόσα χρόνια μετά, το ότι δεν μπορούν να ξεφύγουν εύκολα από τη συνθηματολογία. Η ενσυναίσθηση, άλλωστε, θέλει κόπο.