Δημοσιεύθηκε το πόρισμα των εισαγγελέων για το Μάτι. Διαβάζοντάς το μένεις με την αίσθηση της φρίκης που βίωσαν οι εκατό άνθρωποι που χάθηκαν, όπως χάθηκαν. Και ακόμη, μένεις έκπληκτος και πολύ θυμωμένος με την αναλγησία των υπευθύνων, που «διανθίζεται» με χιούμορ καταγωγίων. Με αυτά τα σκοτεινά συναισθήματα, περίμενες η Δικαιοσύνη, εκπροσωπούμενη από τους συντάκτες του πορίσματος, να ρίξει «βαρύ τον πέλεκύν της» επί των κεφαλών των «υπευθύνων», υπαιτίων των θανάτων αθώων ψυχών.
Αντ’ αυτού, είδες μια πρωτοφανούς ανεπάρκειας δίωξη, που όχι μόνο είναι αναιτιολογήτως ελαφρά, αφού δεν καλύπτει στοιχειωδώς την εγκληματική συμπεριφορά των υπαιτίων, αλλά αφήνει ωμές εγκληματικές πράξεις ακαταδίωκτες. Ετσι, οι εισαγγελείς, ενώ επέτυχαν, χωρίς να διεκδικούν ρόλο λογοτέχνη, να περιγράψουν εναργώς τα συμβάντα της νύχτας εκείνης, απέτυχαν, ως αρμόδιοι δικαστικοί λειτουργοί, να προσδιορίσουν τα όρια ευθύνης, δηλαδή της εγκληματικής συμπεριφοράς τους, με βάση τις ισχύουσες ποινικές διατάξεις, τις οποίες υποτίθεται ότι γνωρίζουν, ότι δύνανται να τις εφαρμόσουν και να εκτιμήσουν τα πραγματικά γεγονότα που τις θεμελιώνουν.
Απήγγειλαν δίωξη για: α) Εμπρησμό από αμέλεια, β) ανθρωποκτονία από αμέλεια, κατά συρροή και διά παραλείψεως και γ) σωματικές βλάβες, κατά συρροή και διά παραλείψεως, από αμέλεια από υποχρέους και μη.
Η δίωξη αυτή σημαίνει ότι ακόμη και αν επιβληθούν οι ανώτερες απειλούμενες ποινές, τελικά, αντί για φυλάκιση 505 ετών –5 έτη για εμπρησμό από αμέλεια, 500 έτη για τις ανθρωποκτονίες από αμέλεια (100 x 5 έτη), σύνολο 505 έτη– ενώ μας είναι άγνωστος ο αριθμός των σωματικών βλαβών, το αποτέλεσμα καθορισμού της συνολικής ποινής θα είναι το ίδιο: θα τους επιβληθεί συνολική ποινή 10 ετών, όπως ορίζει το άρθρο 94 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα. Η ποινή αυτή θα μετατραπεί σε χρηματική (ΑΠ 849/2017) και θα αφεθούν ελεύθεροι να συνεχίσουν τη ζωή τους χωρίς να αισθάνονται το βάρος των 100 νεκρών.
Αυτά ως προς τη λανθασμένη ποινική δίωξη. Ποια είναι η ορθή; Ας τα πάρουμε με τη σειρά:
1) Η ορθή δίωξη α) για τον εμπρησμό, στην προκειμένη περίπτωση είναι εμπρησμός με ενδεχόμενο δόλο (ΑΠ 736/2009, 247/2009), ο οποίος τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη, διότι επήλθε θάνατος (άρθρο 264 περ. γ΄ ΠΚ), β) για την ανθρωποκτονία από αμέλεια, είναι ανθρωποκτονία από ενδεχόμενο δόλο, η οποία τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη (άρθρο 299 ΠΚ), γ) για τη σωματική βλάβη από αμέλεια, είναι θανατηφόρα βλάβη από ενδεχόμενο δόλο (ΑΠ ολ. 4/2010), η οποία τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι 10 ετών (άρθρο 311 ΠΚ). Αυτά ως προς την ασκηθείσα ποινική δίωξη.
2) Ως προς την άσκηση ποινικής δίωξης και για άλλες τελεσθείσες από τους υπευθύνους εγκληματικές πράξεις (όπως αυτές προκύπτουν από το πόρισμα): α) Για κοινώς επικίνδυνη βλάβη, από την οποία επήλθε θάνατος και τιμωρείται με κάθειρξη (άρθρο 273 περ. γ΄ ΠΚ), β) για παραβίαση των κανόνων της οικοδομικής, από την οποία επήλθε θάνατος «μεγάλου αριθμού ανθρώπων», η οποία τιμωρείται με ισόβια (άρθρο 286 περ. γ΄ ΠΚ), γ) για παρεμπόδιση αποτροπής κοινού κινδύνου και παράλειψη οφειλόμενης βοήθειας, η οποία τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 5 ετών (άρθρο 288 παρ. 1 ΠΚ), δ) για διακεκριμένη περίπτωση φθοράς, η οποία τιμωρείται με ποινή φυλάκισης από 6 μήνες μέχρι 5 έτη (άρθρο 382 παρ. 3 ΠΚ). Οπότε, ανακύπτει το ερώτημα: Γιατί η ανεπαρκής ποινική δίωξη, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη βαρύτητα αλλά και στον αριθμό των τελεσθέντων εγκλημάτων; Γιατί;
* Ο κ. Λουκάς Λυμπερόπουλος είναι επίτιμος αρεοπαγίτης, Δ.Ν.