Αποφασισμένοι να πιέσουν μέχρι το τέλος για βελτιώσεις στο διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη αναφορικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας, ώστε να μην υπονομεύει την ήδη ασθενή κουλτούρα πληρωμών στη χώρα και να μην επιβραβεύει τους φοροφυγάδες, είναι οι δανειστές και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σύμφωνα με πληροφορίες από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ετσι, ενώ βρισκόμαστε ήδη μία εβδομάδα πριν από το κρίσιμο EuroWorking Group της 25ης Μαρτίου, το οποίο θα κληθεί να διαπιστώσει αν υπάρχει συμφωνία και να δώσει το σήμα εκταμίευσης του 1 δισ. ευρώ από το Eurogroup της 5ης Απριλίου, το θέμα παραμένει ανοικτό και το μπαλάκι βρίσκεται βασικά στο γήπεδο της ελληνικής κυβέρνησης. Ειδικά για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ευρωπαϊκές πηγές σημειώνουν ότι «δεν έχει διάθεση για εκπτώσεις, θέλει να κλείσει σωστά η συμφωνία».
Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να λύσει το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν είναι το μόνο που ενοχλεί τους θεσμούς, όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες εκθέσεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ. Πολλές άλλες κινήσεις της, μετά την έξοδο από το μνημόνιο, έχουν θορυβήσει τους δανειστές, που θεωρούν ότι, προκειμένου να υπηρετήσει εκλογικές σκοπιμότητες, παραβιάζει συμφωνίες και βγαίνει εκτός μεταρρυθμιστικής πορείας, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας και απειλώντας τελικά ακόμη και την ίδια τη δημοσιονομική προσαρμογή, το μοναδικό, ίσως, απτό αποτέλεσμα των εννέα χρόνων των μνημονίων. Οι προσλήψεις πέραν των συμφωνηθέντων ορίων και οι εξαγγελίες για ακόμη περισσότερες, οι αυξήσεις σε μισθούς των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών και –προσεχώς– και του υπουργείου Οικονομίας, καθώς και –κυρίως– η αύξηση του κατώτατου μισθού πολύ πάνω από το όριο της αύξησης της παραγωγικότητας ενόχλησαν και επισημάνθηκαν στις σχετικές εκθέσεις. Ενόχλησε, επίσης, ακόμη και η διατήρηση του χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά που πλήττονται από το μεταναστευτικό. Ο Πίτερ Ντόλμαν, επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ, το είπε καθαρά στη συνέντευξη Τύπου, μετά την παρουσίαση της έκθεσης του Ταμείου, την περασμένη Τρίτη: «Ανησυχούμε για τις πιέσεις που θα ασκήσουν οι εκλογές στις πολιτικές». Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προτίμησαν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup, την περασμένη Δευτέρα. Στην ουσία, οι επισημάνσεις των δύο εκθέσεων δεν διαφέρουν σημαντικά, παρά μόνον ως προς την ένταση.
Ωστόσο, όπως μεταφέρουν ευρωπαϊκές πηγές, η τακτική της Ευρώπης σε αυτή τη φάση είναι να αφήσει στην άκρη τις διαφωνίες της με την κυβέρνηση που δεν έχουν σχέση με τη δεύτερη αξιολόγηση (όπως τις αυξήσεις μισθών και το ΦΠΑ στα νησιά) και να επιμείνει μόνο στα 16 προαπαιτούμενα και ειδικά στον νόμο Κατσέλη. Επ’ αυτών θα λογοδοτήσουν, άλλωστε, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έναντι των κοινοβουλίων τους, προκειμένου να εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ. Μεταξύ των κοινοβουλίων αυτών περιλαμβάνεται και το γερμανικό, οπότε είναι σαφές ότι θα χρειαστούν ισχυρά επιχειρήματα για να πει το «ναι».
«Πολλά πράγματα δεν αρέσουν, αλλά αυτά δεν θα είναι αρκετά για να σταματήσουν την πληρωμή. Αλλωστε και άλλες χώρες συμπεριφέρονται με άξονα τις εκλογές. Στην Ισπανία έγινε αντίστοιχα μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού. Το θέμα είναι να τηρηθούν τα 16 προαπαιτούμενα και για αυτό η συμφωνία “κόλλησε” στον νόμο Κατσέλη», αναφέρει η πηγή.
Ετσι, η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη έχει αναχθεί σε «άγιο δισκοπότηρο» αυτής της αξιολόγησης, με το πλέον επίμαχο σημείο, όπως μεταφέρουν πηγές των θεσμών, την ένταξη στις διατάξεις του και των επιχειρηματικών δανείων, με εγγύηση την πρώτη κατοικία του επιχειρηματία. Το γεγονός ότι πολλοί μικροεπιχειρηματίες δηλώνουν εισοδήματα έως 7.000 ευρώ, κάτι που τους καθιστά επιλέξιμους σύμφωνα με τον νόμο, ενώ πιθανότατα φοροδιαφεύγουν έχει ενοχλήσει τους θεσμούς, που εμφανίζονται ανυποχώρητοι στο σημείο αυτό. «Η συμφωνία ήταν σχεδόν κλεισμένη πριν τεθεί αυτό το θέμα», αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή.
Διακύβευμα η προεξόφληση δανείων του ΔΝΤ
Οι ευρωπαϊκές πηγές, πάντως, εκφράζουν αισιοδοξία ότι η κυβέρνηση θα κάνει τις απαραίτητες υποχωρήσεις, τα πράγματα θα κυλήσουν ομαλά και θα υπάρξει συμφωνία στο Euroworking Group και στο Eurogroup. Υπολογίζεται ότι στη συνέχεια θα χρειαστούν 2-3 εβδομάδες για τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, με την ψήφιση από το Κοινοβούλιο της Φινλανδίας να προκαλεί πιθανή καθυστέρηση, καθώς η χώρα έχει εκλογές στις 14 Απριλίου.