Σε απρόβλεπτη τροχιά ο πλανήτης

Σε απρόβλεπτη τροχιά ο πλανήτης

3' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μπορεί οι πρωτοφανείς βροχοπτώσεις στην Κρήτη τον περασμένο μήνα, ο κυκλώνας που σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπους και κατέστρεψε περιοχές σε τρεις χώρες της νοτιοανατολικής Αφρικής πριν από λίγες ημέρες, οι δύο κυκλώνες που σήμερα αναμένονται στη βορειοδυτική Αυστραλία και οι πλημμύρες στην ενδοχώρα των ΗΠΑ να συνδέονται; Είναι, αυτό που βλέπουμε, το ντόμινο της κλιματικής αλλαγής, με καταστροφές να καταγράφονται με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα;

Ολα τα φαινόμενα συμβάλλουν στη διαπίστωση ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μπροστά μας, βρισκόμαστε μέσα της. Και κάθε ημέρα, κάθε ακραίο καιρικό φαινόμενο, κάθε νέα μελέτη δείχνουν ότι ο πλανήτης –και κάθε ζωντανός οργανισμός σε κάθε γωνιά του– αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή απειλή.

Μελέτες σε προηγούμενα χρόνια συνέδεαν την αύξηση στην ένταση τροπικών κυκλώνων στον Ατλαντικό με αύξηση της θερμοκρασίας στον ωκεανό, χωρίς να επεκτείνονται στο τι συνέβαινε σε άλλους ωκεανούς. Τώρα παρατηρείται ότι και σε άλλες περιοχές τα θερμότερα νερά παράγουν περισσότερη ενέργεια που μετατρέπεται σε ισχυρούς ανέμους μέσα σε κυκλώνες. Τον περασμένο Νοέμβριο, η γεωγράφος Τζένιφερ Φίτσετ, του Πανεπιστημίου Witwatersrand του Γιοχάνεσμπουργκ, δημοσίευσε έρευνα που έδειχνε ότι μόλις τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν κυκλώνες της ισχυρότερης κατηγορίας (Κ5) στον Νότιο Ινδικό Ωκεανό και ότι από το 1989 εντείνεται η παρουσία τους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, προβλέπεται ότι θα αυξηθούν και ο αριθμός και η ένταση των κυκλώνων και θα σχηματίζονται σε ολοένα ευρύτερες περιοχές, πέρα από τις τροπικές στις οποίες περιορίζονταν παλαιότερα. Ο τροπικός κυκλώνας «Iνταϊ», που έπληξε τη Μοζαμβίκη, το Ζιμπάμπουε και το Μαλάουι πριν από λίγες ημέρες, επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις αυτές.

Οσον αφορά τους κυκλώνες «Tρέβορ» και «Βανέσα», που προκάλεσαν την εκκένωση απομακρυσμένων κοινοτήτων της βόρειας Αυστραλίας, δεν παρατηρείται αύξηση του αριθμού κυκλώνων για την εποχή, έως τώρα, ίσως λόγω της ύπαρξης του φαινομένου Ελ Νίνιο που τους εμποδίζει· αλλά και εδώ παρατηρείται ότι οι «Τρέβορ» και «Βανέσα» τρέφονται από τα θερμά νερά (31 βαθμοί Κελσίου) του ωκεανού, βορείως της Αυστραλίας.

Τον Νοέμβριο, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature εξέπληξε τους επιστήμονες με την αποκάλυψη ότι οι ωκεανοί απορροφούσαν 60% περισσότερη θερμότητα κάθε χρόνο απ’ ό,τι η μεγάλη μελέτη της ειδικής επιτροπής για το κλίμα του ΟΗΕ (IPCC) είχε προβλέψει το 2014. Η μελέτη στο Nature βγήκε μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη δραματική προειδοποίηση του IPCC ότι απέμεναν μόνο 10 χρόνια για να προλάβει η ανθρωπότητα να αποτρέψει την αύξηση της θερμότητας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Ο περιορισμός αυτός επιβάλλεται ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι επιδείνωσης της ξηρασίας, των πυρκαγιών, των πλημμυρών και της ασιτίας, που θα πλήξουν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων.

Η αύξηση της θερμότητας της Γης έχει φθάσει στον 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου και ήδη βλέπουμε τα καταστροφικά αποτελέσματα. Για να ανακοπεί η αύξηση, το 2030 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 45% από τα επίπεδα του 2010 και να εκμηδενισθούν έως το 2050. Η έκθεση του IPCC τον Οκτώβριο επισήμανε ότι αυτό απαιτεί ριζικές αλλαγές στους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανίας, των κατασκευών, των μεταφορών και της λειτουργίας των πόλεων. (Και ενώ οι δεσμεύσεις των χωρών που υπέγραψαν τη Συνθήκη του Παρισιού το 2015 δεν αρκούν για να επιτευχθεί ο στόχος, καθώς απαιτείται παγκόσμιο σχέδιο και συντονισμός, η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, οι ΗΠΑ, υπό τον Τραμπ, αποσύρθηκαν από τη συνθήκη.)

Πώς συνδέεται με όλα αυτά η Κρήτη, όπου τον Φεβρουάριο καταγράφηκε πανευρωπαϊκό ρεκόρ μηνιαίας βροχόπτωσης σε κατοικημένη περιοχή (1.202 χιλιοστά); Ασφαλώς δεν μπορούμε να πούμε ότι κάθε ακραίο φαινόμενο οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, αλλά αυτή μπορεί να εξηγεί πολλά. Το σίγουρο είναι ότι η «κανονικότητα» του καιρού των τελευταίων δεκαετιών δεν υπάρχει πια. Στην Κρήτη φαίνεται ότι η πρωτοφανής βροχόπτωση οφείλεται στις αλλαγές που παρατηρούνται παγκοσμίως με την άνοδο της θερμοκρασίας της θάλασσας και την απρόβλεπτη συμπεριφορά του καιρού και των ατμοσφαιρικών ρευμάτων. Εδώ είδαμε το φαινόμενο του «μποτιλιαρίσματος», όπου έχει χαθεί η εύρυθμη κυκλοφορία στην ατμόσφαιρα και κάποια συστήματα κινούνται αργά, παραμένοντας σε περιοχές για πολλές ημέρες. Αυτό, σε συνδυασμό με τη συνάντηση νοτίων και βορείων ανέμων και με τα ψηλά βουνά του νησιού, είχε ως αποτέλεσμα τις πλημμύρες στην Κρήτη.

Από τους δικούς μας δρόμους, γέφυρες και σπίτια έως τις μακρινές ακτές της Αφρικής, από τα βάθη των ωκεανών έως τα ρεύματα της ατμόσφαιρας, όλα επηρεάζονται από τις αλλαγές του κλίματος. Για όσους παρατηρούν ότι και στο παρελθόν υπήρχαν μεγάλες μεταβολές του κλίματος, η απάντηση είναι μία. «Ποτέ στην ιστορία του πλανήτη δεν έχει γίνει τόσο μεγάλη μεταβολή θερμοκρασίας σε τόσο λίγο χρόνο», λέει ο Δημήτρης Ζιακόπουλος, ο εξαίρετος μετεωρολόγος (είναι και η Παγκόσμια Ημέρα της Μετεωρολογίας σήμερα). Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο η ανθρωπότητα θα δυσκολευθεί να αντιμετωπίσει ό,τι έρχεται, αλλά και κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή