Είναι εφικτή η θετική κοινωνική αλλαγή;

Είναι εφικτή η θετική κοινωνική αλλαγή;

3' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Oταν το 1776 ο Ανταμ Σμιθ έγραψε το εμβληματικό του έργο «ο Πλούτος των Εθνών», περιέγραφε στους συγχρόνους του τον νέο τρόπο παραγωγής που αναδυόταν την εποχή εκείνη, αντικαθιστώντας την παντοδύναμη φεουδαρχία. Χωρίς αμφιβολία, ο Σκωτσέζος οικονομολόγος δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι τέσσερις περίπου αιώνες αργότερα, το 2006, ένας Ισραηλινός επιστήμονας θα συνέγραφε τον… «Πλούτο των δικτύων», θέλοντας να περιγράψει το επόμενο ανερχόμενο παραγωγικό μοντέλο – σύμφωνα πάντα με τη δική του οπτική.

Για τις αρχές της ομότιμης παραγωγής, του όρου που καθιέρωσε ο Ισραηλινός Yochai Benkler, καθηγητής σήμερα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αλλά και τις εφαρμογές της, θα έχουμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε διά στόματος του Ελληνα καθηγητή ομότιμης παραγωγής, Βασίλη Κωστάκη, ενός εκ των εισηγητών στις τριήμερες εκδηλώσεις για τα πέντε χρόνια λειτουργίας του Impact Hub. Στις 28, 29 και 30 Μαρτίου ερευνητές, δημιουργικοί επαγγελματίες, ακτιβιστές, στους χώρους του Impact Hub (Kαραϊσκάκη 28, Αθήνα), θα τοποθετηθούν σχετικά με τις προσεχείς εξελίξεις στην κοινωνική καινοτομία, στην τεχνολογία, στη διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος, στον ακτιβισμό και στην κυκλική οικονομία. Εισηγητές, μεταξύ άλλων, θα είναι ο Charles Laundry, η Vanessa Mason, o Tom Fleming, ο Albert Masetti Zannini, ο Ευθύμιος Λύτρας, ο Σίμος Μαλαμής, ο Βασίλης Τσόλης, η Λίλα Τσάστη και η Ελένη Τάκου. Οι συζητήσεις και οι δράσεις με άξονα τη θετική κοινωνική αλλαγή θα κορυφωθούν το Σάββατο στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, όπου θα παραστεί ο νομπελίστας οικονομολόγος Muhammad Yunus.

Η είσοδος είναι ελεύθερη και η γλώσσα εργασίας είναι τα αγγλικά.

Είναι εφικτή η θετική κοινωνική αλλαγή;-1

Ο δρ Βασίλης Κωστάκης, καθηγητής ομότιμης παραγωγής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, που έχει ως έδρα τα Ιωάννινα.

«Η Wikipedia και το ελεύθερο λογισμικό αποτελούν τα πιο απτά παραδείγματα του εν λόγω αναδυόμενου παραγωγικού μοντέλου», εξηγεί στην «Κ» ο δρ Κωστάκης, που με έδρα τα Ιωάννινα, μοιράζεται τον χρόνο του διδάσκοντας στις ΗΠΑ (Χάρβαρντ), στην Ισπανία (Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης) και στην Εσθονία (Πολυτεχνείο του Ταλίν). «Η Wikipedia, με τη συνεργατική, αποκεντρωμένη και ασύγχρονη συγγραφή της, ξεπέρασε ακόμα και την Μπριτάννικα, ενώ το Linux, το λογισμικό με το οποίο λειτουργούν οι 500 πιο γρήγοροι υπολογιστές (super computers), είναι ένα ελεύθερο λογισμικό», επισημαίνει ο ίδιος την απρόσμενη επιτυχία των εν λόγω εγχειρημάτων. «Αναλογιστείτε ότι το αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο έχουμε πληρώσει ως Ελληνες φορολογούμενοι, έχει ψηφιοποιηθεί με ιδιωτικό λογισμικό» συμπληρώνει, «αυτό σημαίνει ότι για να χρησιμοποιήσουμε κάτι από το αρχείο, απαιτείται έγγραφη αδειοδότηση, ενώ αν η εταιρεία αλλάξει το πρότυπο, χάνεται η πρόσβαση. Κάτι τέτοιο δεν δύναται να συμβεί, όταν γίνεται χρήση ελεύθερου λογισμικού», τονίζει.

«Η ομότιμη παραγωγή συνίσταται σε έναν διαφορετικό τρόπο οργάνωσης, διακυβέρνησης, ιδιοκτησίας, ενώ αλλάζει την έννοια της ιεραρχίας και του διαμοιρασμού της γνώσης», περιγράφει ο δρ Κωστάκης, «πρόκειται για ένα μοντέλο που δημιουργεί, αλλά δεν μεγιστοποιεί το κέρδος». Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι παραδοσιακές εταιρείες δημιουργούν ένα προϊόν, με σκοπό αυτό να χαλάσει, να ξεπεραστεί». Οταν ο τρόπος κατασκευής του είναι πατενταρισμένος και ως εκ τούτου μυστικός, το τέλος είναι τρόπον τινά προδιαγεγραμμένο. Τα μη πατενταρισμένα βιομηχανικά προϊόντα, αντιθέτως, επιδέχονται συνεχή διόρθωση και αναβάθμιση. «Αρχικά παρατηρούσαμε το παραπάνω μοντέλο μόνον στον τομέα της πληροφορικής, αλλά σταδιακά επεκτείνεται και στη βιομηχανική παραγωγή, από ανεμογεννήτριες μέχρι προσθετικά μέλη, τρακτέρ και δορυφόρους».

Στη βόρεια Γαλλία οι μικροκαλλιεργητές διαπίστωναν ότι τα αγροτικά μηχανήματα που κατασκεύαζαν οι εταιρείες δεν απευθύνονται στις ανάγκες τους, δηλαδή στην καλλιέργεια μικρού κλήρου και δη σε ορεινή περιοχή. «Οργανώθηκαν, επομένως, μέσω Ιντερνετ και σε συνεργασία με σχεδιαστές μηχανικούς δημιούργησαν τα εργαλεία που χρειάζονταν στα χωράφια τους». Κάτι ανάλογο ευελπιστεί ο κ. Κωστάκης να γεννηθεί και στην Ηπειρο, την κατεξοχήν Περιφέρεια της χώρας που πλήττεται από την ανεργία και τη γήρανση του πληθυσμού. «Σχεδιάζουμε μαζί με την ερευνητική μου ομάδα και χάρη σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση τον συνεργατικό χώρο Tzoumakers στο Καλέντζι των Βόρειων Τζουμέρκων, όπου θα παρέχεται στους πολίτες πρόσβαση σε εξειδικευμένα μηχανήματα (φρέζες, κόπτες, CNC, 3D printers), ώστε να προσαρμόσουν και να αξιοποιήσουν τα υπάρχοντα μέσα στις ανάγκες τους».

«Μηδαμινό ρίσκο»

Φυσικά, τέτοιες πρωτοβουλίες απαιτούν ένα minimum συναίνεσης και συνεργασίας. «Οσοι είναι μέχρι 40 ετών διέπονται από διαφορετική νοοτροπία, ξέρουν να κάνουν διάλογο» παρατηρεί ο δρ Κωστάκης. «Στην Ελλάδα και ειδικά στην περιοχή μας υπάρχει εκτεταμένη αναξιοποίητη μικροϊδιοκτησία, μηχανήματα σε αχρηστία αλλά και διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό». Επομένως, «το ρίσκο για όσους εμπλακούν, είναι μηδαμινό». Θεωρεί ότι πλησιάζει η ώρα της αλλαγής παραγωγικού μοντέλου; «Οχι, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε, ωστόσο μπορούμε να το εξελίσσουμε παράλληλα με τον ισχύον μοντέλο».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή