Οταν ακούτε κάποιον να διαμαρτύρεται για την «πολιτική ορθότητα», σχεδόν ποτέ δεν εννοεί ότι, ας πούμε, στον δημόσιο λόγο της χώρας μας δεν θεωρείται πρέπον να αναφέρεται κάποιος στη μικρή χώρα που βρίσκεται ανάμεσα στην Αλβανία και τη Βουλγαρία με τη λέξη «Μακεδονία». Μολονότι πρόκειται για καραμπινάτο παράδειγμα «πολιτικής ορθότητας». Υπάρχει, δε, και το θέμα της βλασφημίας, που στη χώρα μας είναι και ποινικό αδίκημα. Δεν θεωρείται πολιτικά ορθό να βρίζουμε τα Θεία εδώ. Αλλά ούτε αυτό σκέφτεται κανείς όταν μιλάμε για «πολιτική ορθότητα» στην εποχή μας.
Στην εποχή μας «πολιτική ορθότητα» εννοούμε σχεδόν αποκλειστικά τους περιορισμούς στην αναπαραγωγή λέξεων και εκφράσεων που ενοχλούν κοινωνικές ομάδες οι οποίες έχουν αντιμετωπίσει διαχρονικά διακρίσεις: άτομα με αναπηρία, άτομα ΛΟΑΤΚΙ, άτομα με διατροφικές διαταραχές, με ψυχικές παθήσεις, με άλλο θρήσκευμα ή διαφορετική καταγωγή από την πλειονότητα των κατοίκων μιας χώρας. Εχει σημασία αυτό. Επειδή το πρώτο επιχείρημα όσων διαμαρτύρονται για την «πολιτική ορθότητα» έχει να κάνει με την ελευθερία της έκφρασης. Γιατί δεν μπορώ να μιλήσω όπως θέλω; Δεν είμαι ελεύθερος; Είναι ένα περίεργο επιχείρημα αυτό, καθώς απόλυτη ελευθερία της έκφρασης δεν υπάρχει πουθενά.
Πρώτα απ’ όλα, η γλώσσα δεν είναι κάτι ουδέτερο. Σχεδόν τίποτε από όσα λέμε δεν είναι ιδεολογικά ουδέτερο. Η γλώσσα έχει ατζέντα, ακόμα κι όταν εμείς δεν έχουμε. Δεύτερον και πιο αυτονόητο: ακόμα και στις πιο ανώδυνες ανθρώπινες σχέσεις υπάρχουν κανόνες. Συμβάσεις κοινωνικής ευπρέπειας. Δεν μπορούμε να μιλάμε μεταξύ μας όπως μας κατέβει. Τρίτον, υπάρχουν και άλλοι περιορισμοί που ενίοτε έχουν ώς και ποινικές συνέπειες, από τη δυσφήμηση και τη συκοφαντία μέχρι την αναπαραγωγή διαβαθμισμένων πληροφοριών. Στα συγκεκριμένα θέματα που αφορούν εκείνες τις συγκεκριμένες ομάδες, όμως, κάποιοι άνθρωποι αντιδρούν και θυμούνται να επικαλεστούν την ελευθερία της έκφρασής τους, που κινδυνεύει. Δεν τους πειράζει στα άλλα. Υπακούουν στους άλλους περιορισμούς της ελευθερίας της έκφρασης που επιβάλλουν οι κοινωνικές συμβάσεις και οι νόμοι. Τους αποδέχονται. Τους διδάσκουν στα παιδιά τους. Αρα η λογική μάς λέει ότι δεν έχουν πρόβλημα με τους περιορισμούς της ελευθερίας της έκφρασης εν γένει. Εχουν πρόβλημα μόνο με τους άλλους, τους συγκεκριμένους περιορισμούς. Με αυτές τις λέξεις.
Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει «πολιτική ορθότητα». Υπάρχουν ομάδες που διεκδικούν αξιοπρέπεια και κάποιες συγκεκριμένες προσθήκες σε ένα πλέγμα από περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης που υπήρχε και θα υπάρχει πάντα σε όλες τις πολιτισμένες κοινωνίες. Και υπάρχει και μια ομάδα ανθρώπων που χαράσσει μια γραμμή και λέει αυτοί οι περιορισμοί δεν μου αρέσουν. Δεν είναι εξίσου σημαντικοί, και οι άνθρωποι που τους ζητούν δεν είναι σημαντικοί για εμένα.
Με το να γκρινιάζω για το ότι η πολιτική ορθότητα δεν μου δίνει το δικαίωμα να λέω ανέκδοτα για χοντρές, μαύρους και γκέι, επισημαίνω στους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις και bullying για το βάρος τους ή το χρώμα τους ή τη σεξουαλική τους ταυτότητα ότι η ευαισθησία τους δεν έχει σημασία. Οτι δεν έχει αξία. Οτι πρέπει να συνεχίσουν να ακούνε αυτά τα ανέκδοτα κι αυτές τις εκφράσεις όπως σε όλη τους τη ζωή έως τώρα, χωρίς να διαμαρτύρονται και χωρίς να ενοχλούνται και χωρίς να μου δημιουργούν πρόβλημα στην καριέρα μου ή στην ηρεμία μου, επειδή έτσι νομίζω εγώ ότι εξασκώ την ελευθερία μου, την οποία βεβαίως ευχαρίστως θυσιάζω όταν πρόκειται να αναφερθώ σε μια χώρα στα βόρεια σύνορά μας ή στα Θεία. Αυτά με νοιάζουν. Εσύ, όχι.