«Αγαπητέ Στέφανε. Είναι τέσσερις το πρωί και δεν μπορώ να κοιμηθώ. Ολες οι εικόνες από τα έργα σου στριφογυρίζουν στο μυαλό μου. Ηταν συναρπαστικό να στέκομαι στο εργαστήριό σου και να βλέπω μπροστά μου τα έργα σε όλο τους το μεγαλείο, με αυτό το πλήθος από συνωθούμενες λεπτομέρειες και τρομακτικούς κενούς χώρους. Νιώθω ότι συνδέομαι με την ουσία τους. Νιώθω ότι προσεγγίζουν πολύ τον τρόπο με τον οποίο γράφω στίχους – έντονα ξεσπάσματα της μνήμης, εκστατικές λεπτομέρειες, αιφνίδιος ερωτισμός, μυστικιστική εικονογραφία· η σφυρηλάτηση παγωμένων αφηγημάτων που ίπτανται σαν όνειρα, στοιχειωμένα και παράξενα και αισιόδοξα».
Ο Στέφανος Ρόκος κατά τη διαδικασία της εικαστικής απόκρισής του στα τραγούδια του άλμπουμ «No More Shall We Part» του Νικ Κέιβ.
Με αυτόν τον τρόπο, με ένταση και αμεσότητα, περιγράφει ο Νικ Κέιβ τις εντυπώσεις του από τη «συνάντησή» του με τα έργα του Στέφανου Ρόκου: εκείνα που φτιάχτηκαν ως εικαστική απόκριση του Ελληνα ζωγράφου στα τραγούδια ενός δικού του άλμπουμ, του «No More Shall We Part». Ποια σχέση μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα σε αυτές τις δύο μορφές τέχνης, τη ζωγραφική και την τραγουδοποιία; Μέσα από ποιους διαύλους επικοινωνούν; Εχουν κοινούς στόχους και πώς αυτοί εκπληρώνονται; Οι απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα θα δοθούν μέσα από την έκθεση «Nick Cave & The Bad Seeds, No More Shall We Part – 14 paintings, 17 years later» που θα φιλοξενηθεί από τις 4 Απριλίου μέχρι τις 19 Μαΐου στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς.
Σε δεκαεπτά χρόνια αναφέρεται ο τίτλος της έκθεσης, στην πραγματικότητα όμως, η γνωριμία του Ελληνα ζωγράφου με τον Αυστραλό ρόκερ –και η αγάπη του για τη μουσική του– μετράει πολύ περισσότερα. Ηταν 1991, όταν ο 13χρονος τότε Στέφανος, στο σάουντρακ της ταινίας «Μέχρι το τέλος του κόσμου» του Βιμ Βέντερς, άκουσε το ομώνυμο τραγούδι του Νικ Κέιβ. «Η επίδραση που άσκησε πάνω μου ήταν ακαριαία και αμετάκλητη. Αρχισα να αναζητώ δικά του άλμπουμ. Το δεύτερο τραγούδι του που άκουσα ήταν το “Mercy Seat”, ένα δύσκολο, μονότονο κομμάτι διάρκειας επτά λεπτών. Τέτοιον ήχο δεν είχα ξανακούσει ποτέ! Μαγεύτηκα», θυμάται.
Τον συνάντησε για πρώτη φορά στο Λονδίνο, έξι χρόνια μετά. «Η συναυλία του για την προώθηση του “Boatman’s Call” είχε μόλις ολοκληρωθεί κι εγώ είχα στηθεί έξω από Royal Albert Hall περιμένοντάς τον να βγει. Οπως και έγινε. Καθώς τον πλησίαζα χωρίς να γνωρίζω τι ήθελα να του πω, στράφηκε προς το μέρος μου και μου απηύθυνε πρώτος τον λόγο: “Να σου πω ένα ανέκδοτο; Ενας τύπος με ένα φορτηγάκι γεμάτο πιγκουίνους σταματάει σ’ ένα βενζινάδικο. Τους βλέπει ο βενζινάς και τον ρωτάει: Τι θα τους κάνεις όλους αυτούς τους πιγκουίνους; Δεν έχω ιδέα, απαντά ο τύπος. Να τους πας στον ζωολογικό κήπο, του λέει ο βενζινάς. Την επόμενη εβδομάδα ο τύπος ξαναπάει στο βενζινάδικο με το φορτηγάκι του πάλι γεμάτο πιγκουίνους. Αυτή τη φορά φορούσαν γυαλιά ηλίου και καπέλα. Μα καλά, δεν σου είπα να τους πας στον ζωολογικό κήπο; απορεί ο βενζινάς. Τους πήγα, λέει ο τύπος, και σήμερα θα τους πάω για μπάνιο στην παραλία”. Αυτή ήταν η πρώτη μας συνομιλία…».
Μικρό δείγμα από την έκθεση «Nick Cave & The Bad Seeds, No More Shall We Part – 14 paintings, 17 years later».
Η εποχή της ωριμότητας
Το 2001 κυκλοφόρησε το «No More Shall We Part». «Ηταν φανερό ότι με αυτό το άλμπουμ ο Νικ Κέιβ μετέβαινε στην εποχή της ωριμότητας. Η θεματολογία του –για τον θεό και τον έρωτα, κυρίως– με άγγιξε πολύ. Μέσα στους στίχους του έβρισκα απαντήσεις σε πολλά δικά μου υπαρξιακά και μεταφυσικά ερωτήματα. Τότε γεννήθηκε η ιδέα ενός εικαστικού διαλόγου με τα τραγούδια του. Το 2015, ωριμότερος πλέον καλλιτεχνικά, αποφάσισα ότι είχε έρθει η ώρα για την υλοποίησή της, για να επιχειρήσω μια απολύτως προσωπική εικαστική προσέγγιση του συγκεκριμένου άλμπουμ, δημιουργώντας δεκατέσσερα ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από τα δώδεκα τραγούδια του και τα δύο b-sides που κυκλοφόρησαν με τη limited edition», εξηγεί ο Στέφανος Ρόκος, που στο μεταξύ είχε γνωρίσει και συνδεθεί με στενή φιλία αρχικά με τον ντράμερ των Bad Seeds, Τζιμ Σκλαβούνος και στη συνέχεια με τον ίδιο τον Νικ Κέιβ, που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε το πρότζεκτ. Πριν από περίπου έναν χρόνο, μάλιστα, ήρθε στην Αθήνα και επισκέφθηκε το ατελιέ του ζωγράφου.
«Ξέρεις κάτι;», του είπε πλησιάζοντας για να δει από κοντά το έργο που είχε φτιάξει για το «Grief Game Riding». «Ακριβώς την ίδια εικόνα με αυτήν που ζωγράφισες, με τα ίδια χρώματα και την ίδια ατμόσφαιρα, έβλεπα κι εγώ όταν έγραφα το τραγούδι. Τα ίδια συναισθήματα ένιωθα».
Το ίδιο ενθουσιασμένος είναι και ο Τζιμ Σκλαβούνος. «Εκτιμώ την ήρεμη αποφασιστικότητα και την αυστηρή πειθαρχία του Στέφανου, ως καλλιτέχνη. Αυτές οι αρετές, μαζί με την τεχνική του δεινότητα, με έχουν κάνει να παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον τον ίδιο και το έργο του, όπως εξελίσσεται. Ως φίλος του, απολαμβάνω το χιούμορ του», λέει στην «Κ». Δεν μπορεί όμως να απαντήσει ποιο από τα έργα που θα εκτεθούν στο Μουσείο Μπενάκη είναι το αγαπημένο του. «Αν με είχατε ρωτήσει όταν τα πρωτοείδα, θα ανέφερα το “Gates To The Garden”. Τώρα πια, όμως, έχω εμπλακεί τόσο πολύ σ’ αυτή τη δουλειά, που αντιμετωπίζω όλα τα έργα ως ενιαία εμπειρία…».
Ξέρουμε, πάντως, ποιο επέλεξε, για το σπίτι του, ο ίδιος ο Νικ Κέιβ. «Επειτα από πολλή σκέψη κατέληξε στο “Darker with the Day”, ένα έργο με πολλά λουλούδια, ανάμεσα στα οποία κρύβεται ένα φίδι», όπως μας αποκαλύπτει ο Στέφανος Ρόκος. «Ισως γιατί χωρίς κακό δεν υπάρχει καλό, γιατί και τα δύο συνυπάρχουν παντού και σε καθετί, για να υπάρχει ισορροπία στο σύμπαν. Κι αυτό ο Κέιβ το ξέρει καλά…».