Ανιές Βαρντά: πνεύμα ελευθερίας στην κορυφή του «κύματος»

Ανιές Βαρντά: πνεύμα ελευθερίας στην κορυφή του «κύματος»

2' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Φοβάσαι τον θάνατο;» ρωτάει την Ανιές Βαρντά ο φωτογράφος και εικαστικός JR, στο τέλος του κοινού τους ντοκιμαντέρ «Πρόσωπα και ιστορίες». «Τον σκέφτομαι πολύ, αλλά δεν νομίζω ότι τον φοβάμαι», απαντάει εκείνη. «Ισως και να βρίσκομαι στο τέλος. Το περιμένω». Είναι φανερό πως η σπουδαία Γαλλίδα κινηματογραφίστρια που «έφυγε» χθες σε ηλικία 90 ετών, από καρκίνο, είχε πλήρη επίγνωση, αυτό ωστόσο δεν την εμπόδιζε να συνεχίσει εκείνο που μια ζωή λάτρευε: να φτιάχνει ταινίες. Μάλιστα, το παραπάνω φιλμ που κυκλοφόρησε μόλις πέρυσι –πρόλαβε να δημιουργήσει κι άλλο ένα που προβλήθηκε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βερολίνου– αποτελεί υπόδειγμα ζωντανού και σύγχρονου ντοκιμαντέρ το οποίο θα μπορούσε να παραδειγματίσει πολλούς νεότερους σκηνοθέτες.

Κι αν αυτή η σκέψη μοιάζει λίγο στενάχωρη σχετικά με την αξία της σημερινής παραγωγής, η πραγματικότητα λέει πως η εκλιπούσα παρέμεινε πνεύμα δραστήριο και πρωτοποριακό σε όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Ηδη από το ξεκίνημά της, άλλωστε, ταινίες όπως το πρωτόλειο «La Pointe Courte» (1955) και πολύ περισσότερο το αριστουργηματικό «Η Κλεό από τις 5 ώς τις 7» ενσωματώνουν το εκρηκτικό πνεύμα της νουβέλ βαγκ εξίσου, αν όχι καλύτερα, με τα αρχετυπικά «Με κομμένη την ανάσα» (Γκοντάρ) ή «Τα 400 χτυπήματα» (Τριφό). Με το τελευταίο βέβαια έχει κοινά σημεία με μια άλλη, πολύ μεταγενέστερη ταινία της Βαρντά, η οποία από πολλούς κατατάσσεται και στις κορυφαίες της: «Ο Ζακό της Ναντ» (1991), φιλμ αφιερωμένο στον επί σχεδόν τρεις δεκαετίες σύζυγό της και επίσης κινηματογραφιστή Ζακ Ντεμί, αποτελεί ταυτόχρονα υπέροχη απεικόνιση της παιδικής αθωότητας και εμπνευσμένο στοχασμό πάνω στο τέλος της ζωής.

«Ενα μέρος του νέου γαλλικού κινηματογράφου καταπιάνεται με κοινωνικά ζητήματα και προβλήματα της εποχής μας. Τα προβλήματα καταγράφονται με τιμιότητα, γεγονός που στερεί συχνά από τις ταινίες τη γοητεία. Δεν υπάρχει ξεγνοιασιά, ούτε ανάμεσα στους νέους, δεν υπάρχει καθαρά κωμική διάθεση, και αυτό κάνει τις ταινίες ακόμη πιο βαριές», είχε αναφέρει σε παλαιότερη συνέντευξή της στην «Κ» η Ανιές Βαρντά, σχετικά με τα χαρακτηριστικά της νουβέλ βαγκ που λείπουν από το σύγχρονο σινεμά. Οντως αν κάποιος δει σήμερα μια ταινία όπως η «Κλεό», θα εντυπωσιαστεί από την αίσθηση απόλυτης ξεγνοιασιάς, του αναρχικού πνεύματος και του αυθορμητισμού που αποπνέουν τα πλάνα της.

Μισή Ελληνίδα

Από την άλλη, στο έργο της σημαντική θέση κατέχει και ο κοινωνικός σχολιασμός. Φιλμ σαν την «Ευτυχία» ή το «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» (Χρυσός Λέοντας στην Βενετία) στηλιτεύουν τη μικροαστική υποκρισία και τη δεινή θέση της γυναίκας αντιστοίχως, ενώ με παρόμοια θέματα ασχολούνται και αρκετά από τα (πολλά) ντοκιμαντέρ της. Εκείνο πάντως που λιγότεροι γνωρίζουν ή υποψιάζονται για την Ανιές Βαρντά είναι πως ήταν μισή… Ελληνίδα. Από την πλευρά του πατέρα της συγκεκριμένα, ο οποίος πήγε στη Γαλλία από τη Σμύρνη και μέσω της Λεγεώνας των Ξένων απέκτησε το γαλλικό διαβατήριο. Η ίδια δεν έμαθε ποτέ ελληνικά, αν και μαζί με την αδελφή της αναζήτησαν τις ρίζες τους. Με αφορμή τον θάνατό της, το TV5MONDE διοργανώνει προβολές των ταινιών της από τις 7/4 και κάθε Κυριακή του Απριλίου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή