Την ώρα που η οικονομία διψάει για επενδύσεις προκειμένου να αναπτυχθεί με υγιή και διατηρήσιμο τρόπο, η κυβέρνηση και οι υπηρεσίες του Δημοσίου ακόμη και σήμερα δεν διστάζουν να ορθώσουν σειρά γραφειοκρατικών και νομικών εμποδίων σε εκείνους τους λίγους που θέλουν να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στην Ελλάδα.
Τα προβλήματα που σωρεύονται εκ νέου γύρω από το επενδυτικό πλάνο της Cosco στον Πειραιά είναι μόνο μία εκ των περιπτώσεων αυτών. Αλλη, είναι αυτή στο Ελληνικό. Ομως, ΟΛΠ και Ελληνικό μαζί σημαίνουν επενδύσεις της τάξεως των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ μεσοπρόθεσμα, ενώ μαζί με τις δεκάδες ακόμα μεγάλες και μικρότερες επενδύσεις, όπως στην Αφάντου της Ρόδου, στην Κασσιόπη της Κέρκυρας ή στο Κάβο Σίδερο, αθροίζουν επιπλέον εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Και αυτά ενώ οι επενδύσεις στην Ελλάδα έχουν καταρρεύσει την τελευταία δεκαετία. Από 60 δισ. το 2007 (26% του ΑΕΠ) έπεσαν σε 20,5 δισ. το 2018 (11,1% του ΑΕΠ), ενώ οι καθαρές επενδύσεις (μετά την αφαίρεση των αποσβέσεων) είναι αρνητικές από το 2011 και μετά, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Παράλληλα, μπορεί οι ξένες άμεσες επενδύσεις να αυξάνονται από το 2015 και μετά, όμως ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη (1,9% στην Ελλάδα, έναντι 3,5% περίπου στην Ε.Ε.). Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, απαιτείται αύξηση των επενδύσεων κατά 15% ετησίως, ώστε, σε ορίζοντα πενταετίας, να κλείσει αυτό το επενδυτικό κενό. Το 2018 το ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμό 1,9%, αλλά θα είχε αυξηθεί με 3,4% εάν οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο δεν ήταν αρνητικές, αφαιρώντας μιάμιση ποσοστιαία μονάδα από την ανάπτυξη, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και την ΤτΕ.
Ομως, όλα αυτά μάλλον φαντάζουν ψιλά γράμματα στις υπηρεσίες του Δημοσίου, οι οποίες είτε λόγω διάρθρωσης είτε λόγω ιδεοληψιών ή πολιτικών –και στην παρούσα φάση πιθανώς και προεκλογικών– σκοπιμοτήτων δοκιμάζουν την υπομονή ακόμα και των πιο αποφασισμένων επενδυτών. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως οι περιβόητες διαδικασίες fast track, που κάθε τόσο ευαγγελίζονται οι κυβερνώντες, έχουν καταστεί ανέκδοτο, αν όχι φάρσα: Από τα συνολικά 19 έργα, τα οποία από το 2010, οπότε και θεσπίστηκε ο σχετικός νόμος, χαρακτηρίστηκαν στρατηγικές επενδύσεις και εντάχθηκαν στο καθεστώς fast track, μόνο σε δύο (Kilada Hills και Σκορπιός) έχουν ξεκινήσει έργα και καμία δεν είναι σε λειτουργία.
Τώρα, οι αποφάσεις που έλαβε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) για το επενδυτικό σχέδιο (master plan) του ΟΛΠ μεταφράζονται, σύμφωνα με κύκλους της Cosco, σε τουλάχιστον 8 μήνες περαιτέρω καθυστέρησης στην έναρξη υλοποίησης οιασδήποτε επένδυσης, από εκείνες που υπό όρους ενέκρινε. Οι οκτώ μήνες θα προστεθούν στα δυόμιση χρόνια καθυστερήσεων που ήδη τρέχουν από τότε που ιδιωτικοποιήθηκε ο ΟΛΠ, διάστημα κατά το οποίο ελάχιστες αδειοδοτήσεις κατέστη δυνατόν να εξασφαλιστούν. Στα προβλήματα που δημιουργεί το ΚΑΣ πρέπει να προστεθούν και αυτά που προκάλεσε η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων, όπως η απόρριψη επενδύσεων σε logistics, αλλά και αυτά που αναμένεται να ανακύψουν όταν το master plan περάσει από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων, ενδεχομένως την ερχόμενη Πέμπτη για τα ξενοδοχεία που η Cosco θέλει να φτιάξει στην Παγόδα και τις δύο μεγάλες αποθήκες. Κτίρια που ρημάζουν όλα εδώ και δεκαετίες… Με βάση τις αποφάσεις του ΚΑΣ, η Cosco τίθεται κατ’ ουσίαν σε μια διαρκή «ομηρία» από το υπουργείο Πολιτισμού, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ταχύτητα υλοποίησης έργων.
Επενδύσεις
Η Cosco προωθεί επενδύσεις, υποχρεωτικές από την ιδιωτικοποίηση, αλλά και πρόσθετες, συνολικού ύψους 612 εκατ. ευρώ, γιατί, όπως σημειώνει, «δεν νοείται μεγάλο εμπορικό λιμάνι χωρίς σιδηροδρομική σύνδεση και χωρίς σύγχρονες αποθήκες logistics». «Δεν νοείται ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη χωρίς μεγάλες δεξαμενές και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες». «Δεν νοείται car terminal χωρίς κλειστές θέσεις στάθμευσης». «Δεν νοείται λιμάνι κρουαζιέρας χωρίς σύγχρονο επιβατικό σταθμό με εμπορικές χρήσεις». Οι δεσμευτικές επενδύσεις των 294 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την Cosco, «δεν επαρκούν για να καλύψουν τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες και απαιτήσεις της λιμενικής βιομηχανίας και για να ανταποκριθεί ο Πειραιάς στον έντονο διεθνή ανταγωνισμό».
Για τον λόγο αυτό συμπεριέλαβε στο master plan επιπλέον επενδύσεις ύψους 318 εκατ. ευρώ, τις οποίες χαρακτηρίζει «απολύτως απαραίτητες για να μην απολέσει ο Πειραιάς την ελκυστικότητα και το συγκριτικό πλεονέκτημά του». Επιχειρήματα που προφανώς δεν συγκινούν το Δημόσιο και τις υπηρεσίες του, αν κρίνει κανείς από όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα.