Το δημοψήφισμα για την ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας έχει πάψει να κρύβεται σε ένα ξεχασμένο άρθρο της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής και έχει εισέλθει στην ημερήσια διάταξη, υπό το κράτος του φόβου απέναντι στον διχασμό που θα προκαλούσε η νεκρανάσταση της συνοριακής γραμμής λόγω Brexit.
Οι θέσεις της Ισπανίας, σύμφωνα με τις οποίες το Γιβραλτάρ δεν είναι βρετανικό έδαφος, αλλά ισπανικό υπό βρετανική αποικιακή διοίκηση έχουν γίνει δεκτές από το Ευρωκοινοβούλιο. Και η Σκωτία, που βρισκόταν ήδη με το ένα πόδι στην έξοδο, ετοιμάζεται σε περίπτωση σκληρού Brexit να διοργανώσει νέο δημοψήφισμα για απόσχιση από τη Μεγάλη Βρετανία.
Ο εφιάλτης της αποσύνθεσης της χώρας ήταν το επιχείρημα που βάρυνε περισσότερο στη συνείδηση της συντηρητικής Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι όταν, επιτέλους, γύρισε την πλάτη στους ακραίους ευρωσκεπτικιστές του κόμματός της, εγκατέλειψε το «σκληρό Brexit» και έριξε γέφυρες συνεννόησης προς την κατεύθυνση των αντιπολιτευόμενων Εργατικών. Μετά δύο χρόνια αέναης επανάληψης της φράσης «No deal is better than a bad deal» (η έξοδος χωρίς συμφωνία είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία), η Μέι άλλαξε τροπάριο και ξεκίνησε να διαπραγματεύεται με τον Τζέρεμι Κόρμπιν μια πιο ήπια έξοδο, η οποία δεν θα διαταράξει τις ισορροπίες στην Ιρλανδία και μπορεί να εγκριθεί από τη βρετανική Βουλή με τις ψήφους των Εργατικών. Δεν γνωρίζουμε πού θα οδηγήσουν οι συνομιλίες, αλλά το βέβαιο πλέον είναι ότι τόσο η Βρετανία όσο και η Ε.Ε. ξόδεψαν εκατομμύρια προετοιμαζόμενες για ένα ενδεχόμενο –την έξοδο χωρίς συμφωνία– στο οποίο καμία από τις δύο δεν είχε πρόθεση να οδηγήσει τα πράγματα. Απλώς η Βρετανία, που είχε να χάσει τα περισσότερα σε περίπτωση άτακτης εξόδου, υποχώρησε πρώτη, αποκαλύπτοντας ότι επρόκειτο για διαπραγματευτική τακτική.
Η μεταστροφή της Μέι τερματίζει την ομηρία της Βρετανίας και της Ε.Ε. στα χέρια των σκληρών ευρωσκεπτικιστών του Συντηρητικού Κόμματος. Αγνοώντας τις αντιρρήσεις τους, η Μέι ζήτησε από την E.E. μετάθεση της ημερομηνίας εξόδου ώς το τέλος Ιουνίου, ενώ η Ε.Ε. έριξε στο τραπέζι ακόμη μεγαλύτερη μετάθεση, διάρκειας ενός χρόνου, που θα μπορούσε να λήξει νωρίτερα, εφόσον ψηφιστεί η συμφωνία αποχώρησης. Αν οι σκληροί μείνουν πιστοί στις θέσεις τους, έχει έρθει το τέλος του Συντηρητικού Κόμματος, με την κυοφορούμενη διάσπαση να το καταδικάζει για πολλά χρόνια στα έδρανα της αντιπολίτευσης.
Υπάρχει, όμως, το ενδεχόμενο να συνειδητοποιήσουν ότι έπαιξαν και έχασαν και να συνταχθούν πίσω από την Τερέζα Μέι, ψηφίζοντας «ναι» στην τέταρτη και τελευταία ψηφοφορία επί του κειμένου της συμφωνίας αποχώρησης της Βρετανίας από την Ε.Ε. Κοινός παρονομαστής όλων των σεναρίων παραμένει το κείμενο της συμφωνίας αποχώρησης, με το βάρος των τροποποιήσεων να πέφτει στη συνοδευτική πολιτική διακήρυξη, η οποία μπορεί να αποτελέσει οδηγό για μια στενή μελλοντική σχέση Ε.Ε. – Βρετανίας.
Λεπτές ισορροπίες
Προσερχόμενος στις διαπραγματεύσεις, ο Τζέρεμι Κόρμπιν κατηγορήθηκε από στελέχη του κόμματός του ότι βοηθάει στη διάσωση του σχεδίου της Τερέζα Μέι, αντί να επιμείνει στη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος που, θεωρητικά, θα μπορούσε να εξασφαλίσει την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε. Διοργανώνοντας μια εντυπωσιακή διαδήλωση στο Λονδίνο πριν από 15 ημέρες και συλλέγοντας 6 εκατομμύρια υπογραφές, οι οπαδοί της παραμονής ένιωσαν ισχυροί, ξεχνώντας προσωρινά ότι οι διαθέσεις έξω από τα όρια της βρετανικής πρωτεύουσας υπέρ του Brexit δεν έχουν αλλάξει. Ο Κόρμπιν τηρεί λεπτές ισορροπίες, με στόχο όχι να εμποδίσει την έξοδο της Βρετανίας, αλλά να τη διαμορφώσει ώστε αυτή να μην εξυπηρετεί την ατζέντα του Συντηρητικού Κόμματος για μετατροπή της Βρετανίας σε φορολογικό παράδεισο.
Η πρόσκρουση του «μετεωρίτη Brexit» στη βρετανική πολιτική σκηνή έχει συγκλονίσει και τα δύο κόμματα –και το ερώτημα δεν είναι ποιο θα βγει αλώβητο αλλά ποιο θα διασπαστεί λιγότερο.