Μπιενάλε: Ελληνικό περίπτερο, μια «παρωδία»

Μπιενάλε: Ελληνικό περίπτερο, μια «παρωδία»

3' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Η ελληνική συμμετοχή στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας συστήνει στο διεθνές κοινό της σύγχρονης τέχνης ένα αφήγημα για τους εναλλακτικούς τρόπους σύλληψης και ερμηνείας του παρελθόντος μέσα σ’ ένα παρόν ρευστό, παρόν αβεβαιότητας και ανασφάλειας». Με αυτή τη φράση τοποθετείται η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά απέναντι στη συμμετοχή της χώρας μας στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας. Η παρουσίαση της εθνικής εκπροσώπησης στη φετινή διεθνή έκθεση τέχνης έγινε χθες σε συνέντευξη Τύπου, και, εκτός από την κυρία Ζορμπά, την εκδήλωση προλόγισε η Συραγώ Τσιαρά, εθνική επίτροπος και αναπληρώτρια διευθύντρια του MOMus-ΕΜΣΤ και του MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών. Την έκθεση παρουσίασαν η επιμελήτρια Κατερίνα Τσέλου και οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν: η Εύα Στεφανή και ο Πάνος Χαραλάμπους από το αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και ο Ζάφος Ξαγοράρης μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας από τη Βενετία, όπου βρίσκεται δουλεύοντας γα το ελληνικό περίπτερο.

Η σύνδεση δεν ήταν καλή, αλλά, παρά τις διακοπές, τα πλάνα έδειξαν πως η διαμόρφωση του χώρου έχει προχωρήσει πολύ και το έργο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Το «αφήγημα» στο οποίο αναφέρθηκε μεταφορικά η υπουργός Πολιτισμού έχει στη φετινή συμμετοχή έναν εξίσου μεταφορικό αφηγητή, τον κύριο Stigl. Η αινιγματική φιγούρα του προέκυψε κατά την έρευνα γύρω από την ιστορία του ελληνικού περιπτέρου την οποία έκαναν οι καλλιτέχνες. «Ο κύριος Stigl είναι ένα ιστορικό παράδοξο», λέει η Κατερίνα Τσέλου. «Αποτέλεσμα μιας παρανόησης –ένας επιτετραμμένος που παράκουσε το κίνημα μοντέρνας τέχνης Ντε Στιλ (De Stijl)– είναι ο φανταστικός και επινοημένος ήρωας μιας άγνωστης περιφερειακής ιστορίας που ζει στις παρυφές της επίσημης ιστορίας αλλά και της ίδιας της πραγματικότητας. Ξεπηδά από τις σελίδες κλειδωμένων αρχείων ως υπαρκτό πρόσωπο, το οποίο μάλιστα φέρεται να εκθέτει στο ελληνικό περίπτερο κατά την Μπιενάλε του 1952».

Αυτός ο επινοημένος χαρακτήρας με τη ρευστή ταυτότητα, που το όνομά του γίνεται ο τίτλος της φετινής ελληνικής εκπροσώπησης, πυροδοτεί, σύμφωνα με την επιμελήτρια, ανατροπές και υπονομεύσεις. «Η βεβαιότητα της επίσημης ιστορίας υπονομεύεται, λοιπόν, από την περιφέρεια: ο Stigl “εκπροσωπεί” τους ήρωες των έργων που, όπως και ο ίδιος, έρχονται από το περιθώριο της ιστορίας και γίνονται πρωταγωνιστές της μέσα στο πλαίσιο του περιπτέρου».

Μπιενάλε: Ελληνικό περίπτερο, μια «παρωδία»-1

Το έργο του Πάνου Χαραλάμπους, εγκατάσταση με 20.000 ποτήρια που καλύπτουν το πάτωμα του περιπτέρου (αριστερά). Η Εύα Στεφανή συμμετέχει με βιντεοπροβολές (δεξιά).

«Παρωδία» ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε ο Πάνος Χαραλάμπους ονομάζοντας μία από τις καλλιτεχνικές επιδιώξεις του ελληνικού περιπτέρου. Και συνέχισε λέγοντας ότι, «παρότι στην πορεία των χρόνων έως σήμερα υπήρξαν εξαιρετικές προσωποκεντρικές εκπροσωπήσεις της Ελλάδας στην Μπιενάλε της Βενετίας, όπως εκείνη του Νίκου Αλεξίου, έλειπε ένα συμβάν. Κάτι θα έβαζε τα πράγματα σε κίνηση ακόμη κι αν ρίσκαρε τη σοβαρότητα μιας εθνικής εκπροσώπησης». Ο ίδιος συμμετέχει με το νέο του έργο «Ενας άγριος αητός καθότανε περήφανος», μια μεγάλη γυάλινη εγκατάσταση που αποτελείται από 20.000 ποτήρια καλύπτοντας το πάτωμα του περιπτέρου. Πάνω σε αυτό το «υπερβατικό τοπίο», όπως χαρακτηρίζεται, ο καλλιτέχνης θα στήσει έναν «εκστατικό χορό». Δύο παλιές ηχογραφήσεις από τη συλλογή του συνοδεύουν τον ήχο που βγάζουν τα ποτήρια, με σκοπό να μετατρέψουν τον ακροατή-θεατή σε «θιασώτη» μιας αυτοσχέδιας θεατρικής παράστασης.

Η Εύα Στεφανή προσεγγίζει και εκείνη με τον δικό της τρόπο την έννοια της δημόσιας ιστορίας, παραθέτοντας πολλές μικρές αφηγήσεις που παραδοσιακά βρίσκονται στις παρυφές της, ακριβώς επειδή θεωρούνται ασήμαντες. Το έργο της «Μόνο άνδρες» εισβάλλει στην καθημερινότητα μιας σειράς μεσήλικων ανδρών. Σαν μικρά διηγήματα, «οι ιστορίες αυτές του ελαχίστου» κινούνται μεταξύ του ρεαλισμού και του παράδοξου και σκιαγραφούν έναν κόσμο ανδρών διαφορετικό και αντιηρωικό.

Η δουλειά του Ζάφου Ξαγοράρη, η εγκατάσταση «Παραχώρηση», είναι τελικά εκείνη που δίνει μορφή στην έκθεση. Παρεμβαίνοντας στον χώρο, αλλοιώνει την αρχιτεκτονική του ελληνικού περιπτέρου τοποθετώντας στην είσοδο την ανακατασκευή της πύλης του στρατοπέδου της Μακρονήσου. Μας μεταφέρει έτσι στο 1948, τη χρονιά που το ελληνικό περίπτερο παραχωρήθηκε στην Αμερικανίδα συλλέκτρια Πέγκι Γκούγκενχαϊμ ώστε να δείξει για πρώτη φορά στην Ευρώπη τη συλλογή των έργων της. Την ίδια στιγμή που η έκθεση εγκαινιαζόταν στη Βενετία, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μακρονήσου εκτοπισμένοι στρατιώτες και πολίτες υποχρεώνονταν να κατασκευάσουν αντίγραφα αρχαιοελληνικών ναών, στο πλαίσιο μιας συνολικής πολιτικής και πολιτισμικής «αναμόρφωσης».

​​Η 58η Μπιενάλε ξεκινάει στις 11 Μαΐου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή