Τον κίνδυνο σταθεροποίησης, βραχυπρόθεσμα, των ρυθμών ανάπτυξης σε χαμηλά επίπεδα όπως τα σημερινά, με τις επενδύσεις να παραμένουν στα μισά των ευρωπαϊκών και την ανεργία να σταθεροποιείται στο 15%, ανέδειξε ο καθηγητής Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, προειδοποιώντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση η επιστροφή στην ύφεση είναι πιθανή.
«Αν η ελληνική οικονομία δεν απελευθερώσει και κινητοποιήσει ισχυρές παραγωγικές δυνάμεις μέσα από κατάλληλες διαρθρωτικές τομές, θα υπάρξει γρήγορα επιστροφή στην ύφεση, η οποία με τη σειρά της θα υπονομεύσει την εξυπηρέτηση του χρέους στα επόμενα χρόνια», είπε ο κ. Βέττας, κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσης του ΙΟΒΕ.
Το ινστιτούτο προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης ίδιο ή ελαφρώς χαμηλότερο του 2018 (1,9%), όπως είχε εκτιμήσει πρόσφατα και η Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά σε πιο χαμηλά επίπεδα από τις τελευταίες προβλέψεις της Ε.Ε. (2,2%), του ΔΝΤ (2,4%) και του ΟΟΣΑ (2,2%) και φυσικά του προϋπολογισμού (2,5%).
Ο κ. Βέττας υποστήριξε ότι αν αυτός δεν αυξηθεί σημαντικά την ερχόμενη 5ετία, στα επίπεδα του 3%-4%, θα υπάρξει απόκλιση από την Ευρωζώνη.
Εξίσου σημαντικό, είπε, είναι να τεθούν οι βάσεις για αύξηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων ρυθμών ανάπτυξης, καθώς ο προβλεπόμενος ρυθμός είναι μόλις 1%, χαμηλότερος από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης.
Αυτό που προέχει, σύμφωνα με την ανάλυση του ΙΟΒΕ, είναι να προχωρήσει ο δομικός μετασχηματισμός της οικονομίας, κάτι που συντελέστηκε με πολύ αργούς ρυθμούς τα προηγούμενα χρόνια, καθώς η προσαρμογή έγινε κυρίως μέσω της ύφεσης και όχι με μεταρρυθμίσεις.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Βέττας τόνισε ότι υπάρχει ένα ποσοστό αδύναμων νοικοκυριών, περίπου 1/5 του συνόλου, που δεν έχει πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, ούτε σε θέσεις εργασίας υψηλής αξίας και κινδυνεύει να παγιδευτεί μονίμως σε αυτό το χαμηλό επίπεδο ζωής. Είναι επείγον, είπε, να μη χαθεί χρόνος και ευκαιρίες προεκλογικά και να δρομολογηθεί η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού σχεδίου τομών, με αναπτυξιακό πρόσημο, μετεκλογικά.
Ο ίδιος, πάντως, προέβλεψε εμμέσως προεκλογικές παροχές από την κυβέρνηση, λέγοντας ότι ο όποιος δημοσιονομικός χώρος υπάρχει (που ακόμη είναι νωρίς για να τον γνωρίζουμε) ποτέ δεν μένει προς αξιοποίηση μετά τις εκλογές.
Θύμισε, μάλιστα, ότι εξακολουθεί να υπάρχει η εκκρεμότητα των δικαστικών αποφάσεων των οποίων το κόστος μπορεί να είναι τεράστιο.
Κινδύνους λόγω της προεκλογικής περιόδου ανέδειξε και ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ Τάκης Αθανασόπουλος, λέγοντας ότι «η έξοδος της χώρας μας από το μνημόνιο δεν σηματοδότησε τον τερματισμό της κρίσης, ούτε βέβαια την επιστροφή μας στην κανονικότητα, όπως τη γνωρίζαμε στην περίοδο πριν από την κρίση». Οπως είπε, «η έναρξη μιας μακράς προεκλογικής περιόδου θα επιφέρει σοβαρά εμπόδια ανάκαμψης της οικονομίας, χαλαρώνοντας περαιτέρω τη συνοχή της κοινωνίας και εντείνοντας την αδυναμία μας να κάνουνε διάλογο που οδηγεί σε συναίνεση».
Στην έκθεση για την οικονομία, επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
• Οι πάγιες επενδύσεις, παρά την «παραγωγική» αναδιάρθρωσή τους (από κατοικίες, σε μεταφορικό και μηχανολογικό εξοπλισμό), έχουν περιορισμένη δυναμική, φτάνουν στο 11,1% του ΑΕΠ και υπολείπονται έτσι κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες του μέσου όρου της Ευρωζώνης.
• Παρά τις θετικές εξελίξεις και την άρση των capital controls, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα είναι στάσιμες την περίοδο Σεπτεμβρίου 2018 – Φεβρουαρίου 2019, και υπάρχει ασθενική ζήτηση στο λιανικό εμπόριο από το τέλος του 2018. Παρατηρείται επίσης προεκλογική αδράνεια σε επιχειρήσεις και αναιμική πιστωτική επέκταση.