Οι «Ντονατέλο» σήμερα

2' 13" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 1905 στο Παρίσι, στην Αίθουσα του Φθινοπώρου, εγκαινιαζόταν μια έκθεση νεωτεριστών ζωγράφων, όπου στον ίδιο χώρο εξετίθετο επίσης γλυπτό του πρώιμου αναγεννησιακού καλλιτέχνη Ντονατέλο. Τα έργα των νέων ζωγράφων –Ματίς, Ντερέν και άλλων– απορρίφθηκαν από έναν καθιερωμένο κριτικό της τέχνης, ο οποίος διατύπωσε την εμβληματική εκείνη πρόταση: «Ο Ντονατέλο ανάμεσα σε άγρια θηρία». Ετσι προέκυψε η ονομασία του βραχυχρόνιου κινήματος «φοβισμός», από τη γαλλική λέξη fauve, που σημαίνει άγριο θηρίο.

Ο συντάκτης της στήλης αυτής είναι αδαής σχεδόν εις τα περί της τέχνης, απλώς διατηρεί στη μνήμη ψήγματα από τα μαθήματα των πανεπιστημιακών του χρόνων. Αλλά η φράση εκείνη, με όλες τις απαραίτητες προσαρμογές, έχει ως φαίνεται ισχύ στην τρέχουσα ευρωπαϊκή σκηνή. Και τα μεν «άγρια θηρία» είναι συμφώνως ως προς την κατεστημένη αντίληψη οι λαϊκιστές της Δεξιάς ή της Αριστεράς, ενώ ως «Ντονατέλο» εμφανίζονται «συστημικοί» πολιτικοί, που υπερασπίζονται την ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων.

Υπήρξε μια εποχή, στα τέλη του 18ου αιώνα, που οι νέες πολιτικές διαμορφώσεις συντελούνταν στα σαλόνια των μεγάλων κυριών των Παρισίων, με ενεργότατη συμμετοχή των φιλοσόφων του Διαφωτισμού. Ανάλογα υποδεέστερα εμφανίζονταν και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Εως ότου το παλαιό σύστημα σαρώθηκε με τη Γαλλική Επανάσταση, για να επιβληθεί εν τέλει προσωρινώς ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Σήμερα εξέλιπαν και τα σαλόνια και οι μεγάλες κυρίες, και η διαμόρφωση νέων πολιτικών περιήλθε κυρίως σε περιώνυμα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, που επίσης αναδεικνύουν τους αστέρες της διεθνούς οικονομίας. Ωστόσο, τα παράγωγα αυτά δεν διαθέτουν βάθος, δεν οδηγούν στην ανάδειξη ηγετών, αλλά σε στρατιές ομοιόμορφων και ομοιοσκεπτόμενων γραφειοκρατών. Κάτι σαν τα ξύλινα «ανθρωπάκια» του Ελληνα Γιάννη Γαΐτη, που κοσμούν τη στάση του μετρό στον σταθμό Λαρίσης, προς κοινή θέα των αδιαφόρων προς την τέχνη επιβατών.

Καθώς η διαχείριση των εξελίξεων, σε επίπεδο παγκόσμιο, κατέστη ιδιαιτέρως περίπλοκη, αυξήθηκε ανεπίτρεπτα και αποσταθεροποιητικά η ισχύς της νέας γραφειοκρατίας επί όσων εξακολουθούν να φέρουν τον τίτλο του «πολιτικού ηγέτη». Και ενώ λαμβάνουν χώρα αυτές οι προσαρμογές, κάποιοι ενδεχομένως λησμονούν ότι οι πολιτικοί ηγέτες αναφύονται από τη λάσπη και πως ο ρόλος τους είναι να εξασφαλίσουν υποστήριξη ή, έστω, ανοχή ώστε να εντάξουν τους πάσης φύσεως διαμαρτυρόμενους στο υπάρχον σύστημα, διότι απλούστατα είναι ανίκανοι να το ανατρέψουν.

Τα «άγρια θηρία» δεν είναι συνεπώς οι λαϊκιστές, δεν είναι καν η άκρα Δεξιά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν, και δεν είναι άλλα από τους προέδρους της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη χρονική σειρά ανόδου τους στην εξουσία. Παρά τις μεταξύ τους τεράστιες διαφορές, είναι αυτοί και μόνον που απειλούν τους «Ντονατέλο» της εποχής μας σήμερα. Αλλά με αυτούς η πάλη δεν είναι διόλου εύκολη. Ο πόλεμος «εναντίον της αναβιώσεως του ναζισμού ή του φασισμού» στις ευρωεκλογές είναι σαφώς μια ευκολότερη υπόθεση.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή