Η βιογραφία του πιο γνωστού «Ξένου»

Η βιογραφία του πιο γνωστού «Ξένου»

3' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΑΛΙΣ ΚΑΠΛΑΝ

Αναζητώντας τον Ξένο.

Ο Αλμπέρ Καμύ και ο βίος ενός κλασικού έργου της λογοτεχνίας

μτφρ. Νίκος Χαροκόπος

εκδ. Καπόν, 2019, σελ. 296

Δικαιούνται και τα βιβλία τη δική τους βιογραφία, όπως γίνεται συνήθως με τους συγγραφείς τους; Η απάντηση είναι προφανής: ναι, οπωσδήποτε. Ισως και ακόμα περισσότερο απ’ ό,τι με τους συγγραφείς. Και όπως συμβαίνει με τους συγγραφείς, όπου δεν δικαιούνται όλοι μια πλήρη βιογραφία (με σχολαστική, συχνά πολυετή, τεκμηριωμένη έρευνα από ειδικό του είδους – πράγμα πολύ συνηθισμένο στο εξωτερικό), έτσι είναι και με τα βιβλία: είναι ορισμένα που θα έπρεπε, ή έστω, δικαιούνται, να έχουν τη δική τους βιογραφία. Αυτό ακριβώς είναι το βιβλίο της Αμερικανίδας Αλις Κάπλαν, «Αναζητώντας τον Ξένο. Ο Αλμπέρ Καμύ και ο βίος ενός κλασικού έργου της λογοτεχνίας» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καπόν.

Τι ακριβώς σημαίνει όμως «βιογραφία ενός βιβλίου»; Πολύ απλά, όλο το ιστορικό, το χρονικό της συγγραφής του, από τα χρόνια του συγγραφέα τους λίγο πριν από την αρχική σύλληψή του ώς στη βασανιστική γραφή του, με τις διορθώσεις και τις προσθαφαιρέσεις, και, τέλος, έως την τελική έκδοση και αρχική πορεία του. Επίσης, πολύ βασικό, με ποιο τρόπο, πώς και γιατί, ένα τέτοιο βιβλίο σημάδεψε την εποχή του και έγινε διαχρονικό, κλασικό.

Μακάρι να υπήρχαν και άλλες τέτοιες «βιβλιο-βιογραφίες», όπως της Κάπλαν, η οποία, αντί να εστιάσει συνολικά στον βίο του Καμύ (πράγμα που έχει ξαναγίνει πολλές φορές), καταπιάνεται με τα χρόνια, την περίοδο, κατά την οποία ο μεγάλος Γάλλος νομπελίστας, πεζογράφος και δοκιμιογράφος, «έφερε στον κόσμο» ένα σύγχρονο κλασικό αριστούργημα, τον «Ξένο». Και μαζί με τον εμβληματικό «Ξένο», πώς γεννήθηκε στην ουσία ο ίδιος ο Καμύ: από τον μάχιμο δημοσιογράφο που προήλθε από την ταπεινή γαλλική αποικία της Αλγερίας, χωρίς πατέρα, στον αγωνιζόμενο νέο συγγραφέα που προσπαθεί με πολύ κόπο να βρει τη γλώσσα του, το ύφος του, τη φωνή του.

Η βιογραφία του πιο γνωστού «Ξένου»-1

Το εξώφυλλο του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν.

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του βιβλίου της Κάπλαν είναι ο συσχετισμός του «Ξένου» με το αμερικανικό αστυνομικό νουάρ μυθιστόρημα και συγκεκριμένα με το «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές» του Τζέιμς Μ. Κέιν, το οποίο μεταφράστηκε στα γαλλικά δύο χρόνια αργότερα, το 1936. Το βιβλίο έγινε ανάρπαστο στη Γαλλία (μάλιστα, μεταφέρθηκε και στο γαλλικό σινεμά τρία χρόνια αργότερα) και ο Καμύ το διάβασε στο Αλγέρι στα γαλλικά. «Τι σκεφτόταν άραγε ο Καμύ όταν διάβασε πρώτη φορά τον Κέιν;», αναρωτιέται η Αλις Κάπλαν. Ο ίδιος ο Καμύ, όμως, έχει ομολογήσει πως ο «Ταχυδρόμος» τον οδήγησε στη συγγραφή του δικού του «Ξένου».

Ιδιότυπη συγγραφική επιρροή (τα δύο βιβλία, φαινομενικά, ουδεμία σχέση έχουν) αν και μπορεί κάποιος να ανιχνεύσει το νουάρ βηματισμό του Κέιν στις ξερές, στακάτο, σύντομες προτάσεις του Καμύ με τον πλάγιο, υπαινικτικό λόγο (ουσιαστικά, δεν θα επαναλάβει ποτέ ξανά αυτό το στυλ στα επόμενα βιβλία του). Ομως, δεν ήταν μονάχα μια δραστική λογοτεχνική επιρροή που οδήγησε στον «Ξένο» αλλά και η θητεία του Καμύ στο δικαστικό ρεπορτάζ. Ως γνωστόν, ο «Ξένος» είναι κατά βάθος η ομολογία ενός εγκλήματος, προς το τέλος του βιβλίου, η αίθουσα του δικαστηρίου γίνεται πιο ορατή, όπως και η φυλακή και, φυσικά, η θανατική καταδίκη του δολοφόνου Μερσό. Μονάχα που, σε αντίθεση με τη δημοσιογραφική του εμπειρία στα δικαστήρια, ο μυθιστοριογράφος Καμύ βάζει τον κεντρικό του χαρακτήρα να διαπράξει ένα έγκλημα χωρίς να υπάρχει πραγματικό κίνητρο παρά μόνον ο εκτυφλωτικός ήλιος σε μια καυτή παραλία της Μεσογείου.

Το βιβλίο της Κάπλαν δεν διακρίνεται μόνον για την πρωτοτυπία του, την ενδελεχή έρευνα της συγγραφέως, τη φιλολογική της επάρκεια αλλά και για την έξοχη αφηγηματική του ροή. Ο αναγνώστης νιώθει πως κρυφοκοιτάει πάνω από τον ώμο του νέου συγγραφέα, έτσι όπως αγωνίζεται, στην κατοχική Γαλλία, παντρεμένος και πατέρας διδύμων, αλλά μόνος στην ουσία (η οικογένειά του ήταν αποκλεισμένη στο Αλγέρι εξαιτίας του πολέμου και ο ίδιος είχε πολλούς παράνομους δεσμούς, με πιο ξεχωριστό αυτό με τη Γαλλοϊσπανίδα ηθοποιό Μαρία Καζάρες), να διαρθρώσει την ιστορία του Μερσό, πετυχαίνοντας τότε κάτι μοναδικό: τη συνένωση του αστυνομικού νουάρ με το υπαρξιακό μυθιστόρημα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή