Το νομοσχέδιο το οποίο έχει ψηφιστεί στη Βουλή στις 15 Απριλίου 2019 (δεν είχε λάβει αριθμό νόμου μέχρι την ημέρα σύνταξης του παρόντος) ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο την οδηγία 1164/2016/ΕΕ και τροποποιεί τις υφιστάμενες φορολογικές διατάξεις για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και ειδικότερα τις καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές ή «τεχνητές διευθετήσεις», τον περιορισμό των φορολογικά εκπεστέων τόκων δανείων και τις «ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες».
Στο προηγούμενο άρθρο (21/4/2019) είχαμε καλύψει το θέμα της «τεχνητής διευθέτησης» και στο παρόν καλύπτεται το θέμα του περιορισμού των δανειακών τόκων που εκπίπτουν φορολογικά, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις οι οποίες αναφέρονται στο άρθρο 11 του νέου νόμου, το οποίο τροποποιεί το άρθρο 49 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
Συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου 2019, η έκπτωση τόκων που υπερβαίνουν το ποσόν των 3.000.000 ευρώ περιορίζεται ως εξής: Το υπερβαίνον κόστος δανεισμού εκπίπτει κατά το φορολογικό έτος το οποίο προκύπτει και μόνο έως ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των κερδών προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του φορολογουμένου.
Ο όρος «υπερβαίνον κόστος δανεισμού» σημαίνει το ποσό κατά το οποίο το εκπεστέο κόστος δανεισμού ενός φορολογουμένου υπερβαίνει τα φορολογητέα έσοδα από τόκους και άλλα οικονομικώς ισοδύναμα φορολογητέα έσοδα, τα οποία λαμβάνει ο φορολογούμενος, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο.
Ο όρος «κόστος δανεισμού» περιλαμβάνει δαπάνες για τόκους κάθε μορφής χρέους, άλλες δαπάνες οικονομικά ισοδύναμες με τόκους και έξοδα που προκύπτουν από την άντληση χρηματοδότησης.
Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) υπολογίζονται προσθέτοντας στο φορολογητέο εισόδημα τα ποσά που αντιστοιχούν στο υπερβαίνον κόστος δανεισμού και τις φορολογικές αποσβέσεις, όπως αυτά προκύπτουν μετά τις φορολογικές αναπροσαρμογές που προβλέπονται στον ΚΦΕ. Το απαλλασσόμενο από φόρους εισόδημα δεν συνυπολογίζεται στα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του φορολογουμένου.
Τα παραπάνω δεν ισχύουν για το υπερβαίνον κόστος δανεισμού που προκύπτει από δάνεια τρίτων τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων δημοσίων έργων υποδομής, όταν ο φορέας εκμετάλλευσης του έργου, το κόστος δανεισμού, τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα βρίσκονται όλα στην Ενωση. Επίσης, δεν εφαρμόζεται στις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, δηλαδή σε πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, συνταξιοδοτικά ιδρύματα κ.λπ.
Το υπερβαίνον κόστος δανεισμού, που δεν μπορεί να εκπέσει κατά το τρέχον φορολογικό έτος, μεταφέρεται χωρίς χρονικό περιορισμό.
Εκτός από τα προαναφερόμενα, τα οποία ισχύουν για σημαντικά ποσά τόκων, για τη φορολογική έκπτωση όλων των δανειακών τόκων πρέπει να πληρούνται και οι γενικές προϋποθέσεις, δηλαδή το δάνειο να έχει γίνει για το συμφέρον της επιχείρησης και όχι για εξυπηρέτηση προσωπικών αναγκών του επιχειρηματία, να συνάδει με τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της δανειολήπτριας, να αντιστοιχεί σε πραγματική και όχι εικονική συναλλαγή, οι τόκοι να έχουν λογιστικοποιηθεί στην περίοδο κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν, να αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά κ.λπ.
Σε περίπτωση δανεισμού μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων, το ύψος του επιτοκίου ελέγχεται από τις ελεγκτικές αρχές με την εφαρμογή των κανόνων των ενδοομιλικών συναλλαγών και την αρχή των ίσων αποστάσεων. Για μη τραπεζικά, διατραπεζικά και ομολογιακά δάνεια δεν εκπίπτουν οι τόκοι, στο μέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους οι οποίοι θα προέκυπταν αν υπολογίζονταν με το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις.
Με απλά λόγια, οι νέες διατάξεις αποσκοπούν, εκτός των άλλων, να αποτρέψουν την τεχνητή συρρίκνωση της φορολογικής βάσης των επιχειρήσεων με τη χρέωση διογκωμένων τόκων από συνδεδεμένες επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε κράτη με χαμηλή φορολογία. Γενικά, βέβαια, απαιτείται προσοχή για να διασφαλιστεί η φορολογική έκπτωση των τόκων δανείων, κυρίως όταν αυτά προέρχονται από τρίτους, δεν είναι δηλαδή τραπεζικά ή ομολογιακά.
* Ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης είναι ορκωτός ελεγκτής, λογιστής.