Η επιστροφή της Ανώνυμης Ναυτιλιακής Εταιρείας Κρήτης σε ζημίες και η διαμόρφωση των ιδίων κεφαλαίων σε αρνητικά επίπεδα επαναφέρουν επιτακτικά στο προσκήνιο το ζήτημα βιωσιμότητας της ακτοπλοϊκής, ειδικά καθώς οι τιμές των καυσίμων αναμένεται να εξακολουθήσουν να αυξάνονται. Ηδη η ANEK βρίσκεται και πάλι στο κατώφλι των τραπεζών και αναζητεί μοντέλο ρύθμισης των δανείων της που ανέρχονται στα 259 εκατ. ευρώ και τα οποία ανακατατάχθηκαν από μακροπρόθεσμα σε βραχυπρόθεσμα, καθώς δεν πληρούνται πλέον όροι των σχετικών δανειακών συμβάσεων που αφορούσαν την εξυπηρέτησή τους. Ως πιθανότερο σενάριο σε αυτή τη φάση εμφανίζεται από τραπεζικές πηγές η ενεργοποίηση των όρων ενός μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου ύψους 20 εκατ., με το οποίο είχε γίνει η τελευταία αύξηση κεφαλαίου που συνόδευε την προ διετίας ρύθμιση του δανεισμού, σε μετοχές με στόχο την ανάληψη του έλεγχου της πλειοψηφίας από την Τράπεζα Πειραιώς που ήδη ελέγχει το 24,18% του μετοχικού κεφαλαίου, αναφέρουν στην «Κ» τραπεζικές πηγές.
Η σημαντική αύξηση των τιμών των καυσίμων κατά 25% περίπου σε συνδυασμό με τον σχηματισμό έκτακτων προβλέψεων απομείωσης απαιτήσεων είχαν ως αποτέλεσμα την επανεμφάνιση ζημιών έπειτα από τρεις συνεχόμενες κερδοφόρες χρήσεις. Κατά συνέπεια, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας και του ομίλου στα τέλη του 2018 έχει καταστεί αρνητικό κατά 7,8 εκατ. και 8,9 εκατ. αντίστοιχα. Επιπλέον, λόγω του υψηλού λειτουργικού κόστους και της περιορισμένης ταμειακής ρευστότητας κατά το β΄ εξάμηνο του 2018, δεν κατέστη δυνατή η εξυπηρέτηση του μακροπρόθεσμου δανεισμού της μητρικής. Δρομολογείται έτσι μεταξύ άλλων και νέα αύξηση κεφαλαίου 20 εκατ. Ομως τα προβλήματα δεν είναι απλώς χρηματοοικονομικά. Η ένταση του ανταγωνισμού με τις Μινωικές Γραμμές, που μπήκαν πρόσφατα στις γραμμές των Χανίων, και η γενικότερη πίεση που δέχεται η ακτοπλοΐα από τις αεροπορικές εταιρείες καθιστούν την κατάσταση στην ΑΝΕΚ οριακή, εκτιμούν κύκλοι της αγοράς. Προσθέτουν πάντως πως δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ούτε η επιμονή ούτε η μαχητικότητα της διοίκησης του Ιωάννη, του Ιωσήφ, Βαρδινογιάννη. «Εκτός του ότι έχει πετύχει να συγκροτήσει εδώ και οκτώ χρόνια μια ισχυρή συμμαχία με την Attica Group, λειτουργώντας κοινοπρακτικά στην Αδριατική και στις γραμμές της Kρήτης, και έχει επίσης καταφέρει να έχει σημαντικά έσοδα από ναυλώσεις πλοίων της στο εξωτερικό, όπως το “Κύδων” που κάνει δρομολόγια στο Πόρτο Ρίκο ή το “Αστερίων” στη Βενετία, έχει βγάλει την ΑΝΕΚ από δυσκολότερες θέσεις στο πρόσφατο παρελθόν», σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Πιθανοί επενδυτές
Είναι όμως δύσκολο να διακριβωθεί εάν τούτη τη φορά θα μπορέσει να περάσει και πάλι επιτυχώς τον σκόπελο. Κάποιοι εκτιμούν κιόλας πως αποτελεί μονόδρομο για την εταιρεία η απομείωση του δανεισμού της μέσω κάποιου μοντέλου με βάση το πτωχευτικό δίκαιο και κατόπιν η συγχώνευσή της με άλλο ισχυρότερο όμιλο. Δύο αναφέρονται ως οι προφανείς υποψήφιοι, η Attica και η Minoan, όμως αμφότερες οι ακτοπλοϊκές δεν θα προχωρούσαν ποτέ σε μια τέτοια κίνηση που συνεπάγεται και σοβαρές προοπτικές μεταβολής δρομολογίων λόγω ανταγωνισμού, χωρίς να απομειωθούν τα δάνεια. Η «Κ» είναι σε θέση να γνωρίζει πως την πιθανότητα αυτή αξιολογούν εδώ και καιρό και οι δύο αυτές εταιρείες. Αλλοι δεν αποκλείουν την έλευση τρίτου επενδυτή που θα λειτουργήσει ως λευκός ιππότης ενδεχομένως κάποιου επενδυτικού κεφαλαίου που θα ποντάρει στην εξυγίανσή της.
Ομως στην Κρήτη τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ειδικά σε μια εταιρεία που ξεκίνησε στην ουσία ως λαϊκής βάσης στα Χανιά το 1697 και περιλαμβάνει στους μετόχους της από απλούς ανθρώπους έως την Εκκλησία και σημαντικά επιχειρηματικά ονόματα. «Ο σεβασμός για την ΑΝΕΚ είναι μεγάλος και τον μοιράζονται και οι άλλοι Κρητικοί ανταγωνιστές της», λένε από το Ηράκλειο για τη χανιώτικη εταιρεία.
Ο στόλος της ΑΝΕΚ περιλαμβάνει 7 ιδιόκτητα και 2 πλοία υπό μακροχρόνια ναύλωση με δικαίωμα εξαγοράς. Η καθαρή αξία των ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων του ομίλου, στη συντριπτική τους πλειοψηφία πλοία, στα τέλη του 2018 διαμορφώθηκε στα 278,5 εκατ. Οι μακροπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις του ομίλου ΑΝΕΚ ανήλθαν σε 2,6 εκατ. ευρώ έναντι 242,7 εκατ. ευρώ στο τέλος της προηγούμενης χρήσης. Σημειώνεται ότι στις 31.12.2018 έγινε αναταξινόμηση των μακροπρόθεσμων δανείων της μητρικής σε βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, δεν πληρούνταν όροι των σχετικών δανειακών συμβάσεων που αφορούσαν την εξυπηρέτηση των δανείων. Ως εκ τούτου, οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις του ομίλου ΑΝΕΚ στα τέλη του 2018 ανήλθαν σε 256,1 εκατ. έναντι 17,5 εκατ. στα τέλη του 2017.
Ο στόλος της ΑΝΕΚ περιλαμβάνει 7 ιδιόκτητα πλοία και 2 πλοία υπό μακροχρόνια ναύλωση με δικαίωμα εξαγοράς. Εξ αυτών «διαμάντια» του στόλου της ΑΝΕΚ θεωρούνται πρωτίστως τα «Olympic Champion» και «Hellenic Spirit» (φωτ.).
Πριν από λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 28 Μαρτίου 2019 το διοικητικό συμβούλιο της ΑΝΕΚ αποφάσισε αρχικά να προτείνει στη γενική συνέλευση την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά το ποσό των 20 εκατ. ενώ συνεχίζει τις συζητήσεις με τις τράπεζες.
Στο κόκκινο το 2018, παρά την αύξηση του τζίρου
Η ΑΝΕΚ το 2018, σε όλες τις γραμμές που δραστηριοποιήθηκε, διακίνησε συνολικά 965 χιλιάδες επιβάτες έναντι 1.040 χιλ. το 2017 (-7%), 189 χιλ. Ι.Χ. αυτοκίνητα έναντι 204 χιλ. (-7%) και 132 χιλ. φορτηγά έναντι 139 χιλ. το προηγούμενο έτος (-5%). Η μείωση του μεταφορικού έργου προήλθε κυρίως από τη γραμμή των Χανίων, λόγω της εισόδου των Μινωικών Γραμμών. Ωστόσο, η ΑΝΕΚ αύξησε τα έσοδά της από τις γραμμές της Αδριατικής και από τις εκναυλώσεις των πλοίων της σε εταιρείες του εξωτερικού. Ομως, οι έκτακτες προβλέψεις απομείωσης απαιτήσεων ποσού 6,8 εκατ., καθώς και τα χρηματοοικονομικά και επενδυτικά αποτελέσματα της Ανώνυμης Ναυτιλιακής Εταιρείας Κρήτης (ΑΝΕΚ) επέδρασαν αρνητικά στα καθαρά αποτελέσματα της ακτοπλοϊκής αλλά και στα ίδια κεφάλαιά της. Το 2018 o όμιλος της ΑΝΕΚ εμφάνισε αύξηση πωλήσεων και λειτουργικών κερδών, αλλά, μετά τρία συνεχόμενα έτη κερδοφορίας, εμφάνισε ζημίες μετά τους φόρους. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 168,2 εκατ. ευρώ έναντι 164,7 εκατ. το 2017, τα μεικτά κέρδη ανήλθαν σε 31,6 εκατ. έναντι 31,4 εκατ. και τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) του ομίλου διαμορφώθηκαν σε 14,6 εκατ. έναντι 12,8 εκατ. το 2017. Τα ενοποιημένα μετά από φόρους αποτελέσματα ήταν αρνητικά, και ειδικότερα ζημίες 13,3 εκατ. (έναντι κερδών 8,1 εκατ. το 2017), ενώ τα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημίες 13,8 εκατ. έναντι κερδών 9,8 εκατ. το 2017. Η πρόβλεψη για απομείωση των απαιτήσεων που σχηματίστηκε ανήλθε σε 7,8 εκατ. ευρώ.
Ο στόλος της ΑΝΕΚ περιλαμβάνει 7 ιδιόκτητα πλοία και 2 πλοία υπό μακροχρόνια ναύλωση με δικαίωμα εξαγοράς. Εξ αυτών, «διαμάντια» του στόλου της ΑΝΕΚ θεωρούνται πρωτίστως τα Olympic Champion και Hellenic Spirit και δευτερευόντως το «Ελυρος» και υπό την προϋπόθεση αναβάθμισης το «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Επισημαίνεται ότι η ακτοπλοΐα το 2018 χαρακτηρίστηκε από την επιβάρυνση του λειτουργικού κόστους λόγω αύξησης της τιμής των καυσίμων κατά 25% σε σχέση με το 2017. Το κόστος καυσίμων και λιπαντικών του ομίλου για το 2018 αποτέλεσε το 39% του συνολικού κόστους πωληθέντων, έναντι 33% το 2017. Οι διεθνείς τιμές πετρελαίου το 2018 σημείωσαν αύξηση κατά 25% περίπου σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Το κόστος των καυσίμων αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο λειτουργικού κόστους του ομίλου, επομένως η αύξηση της τιμής του πετρελαίου αποτελεί τον σημαντικότερο κίνδυνο για τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματά του. Κατά συνέπεια, ενδεχόμενη αύξηση στο κόστος καυσίμων αναμένεται να επιφέρει ουσιωδώς δυσμενείς επιδράσεις στα λειτουργικά αποτελέσματα, στις ταμειακές ροές και στη χρηματοοικονομική θέση της ΑΝΕΚ. Αλλά και για το 2020 αναμένεται περαιτέρω αύξηση της τάξεως του 20% μόνον και μόνον από την υποχρέωση χρήσης καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (έως 0,5%), τα οποία είναι σαφώς ακριβότερα από αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα. Η εναλλακτική λύση της χρήσης πλυντηρίδων (scrubbers) –που συγκρατούν το θείο από τα σημερινά, φθηνότερα καύσιμα– είναι αμφιλεγόμενη, καθώς το κόστος για την εγκατάστασή τους είναι υψηλό.
Η πρώτη παγκοσμίως πολυμετοχική ναυτιλιακή εταιρεία λαϊκής βάσης
Οι βασικοί μέτοχοι της ΑΝΕΚ σήμερα, αυτοί δηλαδή που κατέχουν ποσοστό μεγαλύτερο του 5% επί του συνόλου των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείας, είναι η ΒΑΡΜΙΝ ΑΕΒΕ με 26,62%, ποσοστό που φέρεται να είναι ενεχυριασμένο στην Eurobank έναντι εξασφάλισης τραπεζικών δανείων, και η Τράπεζα Πειραιώς με 24,18%, η οποία είναι και κάτοχος μετατρέψιμου ομολογιακού ύψους 20 εκατ., με την ενεργοποίηση του οποίου μπορεί να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό της. Η Πειραιώς είναι και μεταξύ των βασικών πιστωτών της ακτοπλοϊκής και αναμένεται μαζί με την Eurobank και την Alpha Bank να έχουν τον πρώτο λόγο στις όποιες εξελίξεις ενδεχομένως δρομολογηθούν.
Ομως υπάρχουν και χιλιάδες ακόμη μικρομέτοχοι της εισηγμένης. H εταιρεία ιδρύθηκε το 1967 με την επωνυμία «Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «Anek Lines», με μετόχους απλούς ανθρώπους της Μεγαλονήσου. Είναι η πρώτη εταιρεία λαϊκής βάσης και η ιδέα της ίδρυσής της προέκυψε από την ανάγκη βελτίωσης των υπηρεσιών της ακτοπλοϊκής σύνδεσης της Κρήτης με την Ηπειρωτική Ελλάδα. Ηταν τέλη δεκαετίας του 1960 όταν η Κρήτη συνδεόταν με την κυρίως χώρα με το «Φαιστός» και το μοιραίο ποστάλι «Ηράκλειο», το οποίο ναυάγησε στις 7 Δεκεμβρίου του 1966 με βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Με αφορμή το τραγικό εκείνο ναυάγιο και έπειτα από πρόταση του Συνδέσμου Οικονομολόγων του νομού Χανίων αλλά και τη συμβολή του τότε μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου, Ειρηναίου Γαλανάκη, μερικές εκατοντάδες Κρητικοί, κυρίως έμποροι, επαγγελματίες αλλά και συνταξιούχοι και αγρότες ίδρυσαν στις 10 Απριλίου του 1967 στα Χανιά την πρώτη παγκοσμίως πολυμετοχική ναυτιλιακή εταιρεία λαϊκής βάσης, την Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Κρήτης, με στόχο την πραγματοποίηση θαλασσίων μεταφορών με σύγχρονα, άνετα και ασφαλή μέσα. Το πλοίο που αγοράσθηκε γι’ αυτές τις ανάγκες ήταν ένα πρώην τάνκερ τύπου Liberty που μετασκευάστηκε και έγινε το πρώτο πλοίο της ΑΝΕΚ με το όνομα «Κύδων». Σήμερα, ένα άλλο πλοίο του στόλου των εννέα ακτοπλοϊκών της ΑΝΕΚ φέρει το όνομα αυτό, αλλά είναι ναυλωμένο στο εξωτερικό όπως και άλλο ποστάλι της ακτοπλοϊκής.
Στις 28 Αυγούστου του 2018 και ενώ το πλοίο της εταιρείας «Ελ. Βενιζέλος» βρισκόταν ανατολικά της Υδρας εκτελώντας το δρομολόγιο Πειραιάς – Χανιά, εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο γκαράζ. Η άμεση αντίδραση αξιωματικών και πληρώματος περιόρισε την πυρκαγιά και το πλοίο κατέπλευσε ασφαλώς στο λιμάνι του Πειραιά, όπου συνεχίστηκε η κατάσβεση χωρίς να σημειωθεί οποιοσδήποτε τραυματισμός. Ακόμα και σήμερα όμως συνεχίζεται η διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης των αξιώσεων αποζημίωσης που προέκυψαν, χωρίς όμως να έχουν ασκηθεί αγωγές κατά της ΑΝΕΚ. Το πλοίο είναι ασφαλισμένο σε διεθνή αλληλοασφαλιστικό οργανισμό για την κάλυψη απαιτήσεων αστικής ευθύνης έναντι τρίτων (Protection & Indemnity) και, ως εκ τούτου, το σύνολο των ανωτέρω αξιώσεων καλύπτεται από τον εν λόγω οργανισμό. Ταυτόχρονα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες αποκατάστασης των ζημιών στο πλοίο, το κόστος των οποίων καλύπτεται επίσης από ασφαλιστές και στόχος είναι να επαναδρομολογηθεί αυτό το καλοκαίρι.