Η διάσπαση του Λαϊκού Κόμματος της Ισπανίας ήταν η πλέον εντυπωσιακή εξέλιξη των εκλογών της περασμένης Κυριακής, καθώς είχε επιτύχει να παραμείνει αρραγές έως τώρα, σε όλη την Ευρώπη, εν αντιθέσει με ό,τι είχε συμβεί σε όλους τους αντίστοιχους πολιτικούς σχηματισμούς της Δεξιάς.
Οπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις, η αιτία αποδίδεται στον «ελλειμματικό» ηγέτη. Πρόκειται για άποψη που έχει ως αφετηρία την αντίληψη πως η πολιτική είναι «τέχνασμα» εξαπατήσεως των πολιτών. Η ανωτέρω συλλογιστική ισχύει πιθανόν για κόμματα της Αριστεράς ή της «προόδου» εν γένει, που όντας αβαθή ιστορικώς, αφρολισθαίνουν συγκυριακώς. Αυτό συνέβη στην Ελλάδα με το ΠΑΣΟΚ, που κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή για περίπου μία εικοσαετία. Επιχειρείται εκ νέου με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα. Το γεγονός που οδήγησε ωστόσο στη διάσπαση της ισπανικής Δεξιάς, και όχι μόνον, είναι βαθύτερο. Είναι η αδυναμία εναρμονίσεως δύο τάσεων –της συντηρητικής και της φιλελευθέρας– που η μεταξύ τους διαπάλη διέπει την πολιτική.
Η Αριστερά που ανήγαγε την οικονομία σε μείζονα κινητήριο δύναμη της Ιστορίας, για να την παραλάβει ο φιλελευθερισμός εισάγοντας ανατρεπτικές όντως τροποποιήσεις, αποδίδει την ήττα της Δεξιάς στην Ισπανία στην οικονομική πολιτική δημοσιονομικής πειθαρχίας που επέβαλε το Βερολίνο. Ισχύει η αντίληψη αυτή, αλλά μερικώς.
Ωστόσο, η κινητήριος δύναμη των εθνικιστικών κομμάτων –της λεγομένης Δεξιάς των άκρων– θα πρέπει να αναζητηθεί σε μάλλον άυλες περιοχές. Κατ’ αρχάς, στη συστηματική αποδόμηση του εθνικού αστικού κράτους, αλλά εξίσου στη φιλελευθεροποίηση της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, στις νέες σχέσεις που διέπουν –κατόπιν ευρωπαϊκών οδηγιών– τη συμπεριφορά των δύο φύλων, στην υποβάθμιση του θρησκευτικού αισθήματος, στην προσπάθεια συνυπάρξεως αλλοφύλων και αλλοθρήσκων.
Εν ολίγοις, στην υποβάθμιση όλων εκείνων των στοιχείων που συνεκρότησαν την εθνική ταυτότητα των κρατών, τα οποία αναδύθηκαν με κραταίωση του εθνικισμού τον 19ο αιώνα, προσέλαβαν νέα ώθηση με τη διάλυση των τελευταίων αυτοκρατοριών μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου και ολοκληρώθηκαν με την αποσύνθεση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη από το 1989 και εξής. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή Δεξιά και δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη.