Η προστασία των παράκτιων περιοχών δεν συνεπάγεται την… εκδίωξη κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Πρέπει όμως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να βρεθεί ένα μοντέλο ανάπτυξης βιώσιμο όχι μόνο οικονομικά αλλά και περιβαλλοντικά, που να μη διαταράσσει την ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στη θάλασσα και την ξηρά. Πρόκειται για μια δύσκολη εξίσωση, την οποία θα αποπειραθούν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια να λύσουν 30 επιστημονικά ιδρύματα και ιδιωτικές εταιρείες από όλη την Ε.Ε. –μεταξύ των οποίων και από την Ελλάδα– μέσα από ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα. Μία από τις έξι περιοχές που θα μελετηθούν είναι η Μεσσηνία.
Χθες πραγματοποιήθηκε στην Πύλο η πρώτη συνάντηση ανάμεσα στους φορείς που ασχολούνται με το «ελληνικό κομμάτι» του προγράμματος. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες, η Γεωργία Δεστούνη, καθηγήτρια στο τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, ο Αρης Καραγεωργής, διευθυντής του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας στο ΕΛΚΕΘΕ και ο Γιώργος Μανέας, υπεύθυνος σταθμού στο Περιβαλλοντικό Παρατηρητήριο Ναβαρίνου (Navarino Environmental Observatory). «Οι παράκτιες περιοχές δέχονται πολλαπλές πιέσεις: από τις δραστηριότητες στην ξηρά, από τη θάλασσα, από την κλιματική αλλαγή. Η σημασία τους και οι τρόποι προστασίας τους δεν έχουν ερευνηθεί επαρκώς», λέει στην «Κ» η κ. Δεστούνη. «Στο πλαίσιο του προγράμματος θέλουμε να δούμε πώς θα εξελιχθούν έξι περιοχές – εκτός από την Ελλάδα, σε Σουηδία, Βαλτική, Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία και Ρουμανία. Θα μελετήσουμε το νομοθετικό τους πλαίσιο, τις χωροταξικές ρυθμίσεις σε κάθε περιοχή, αλλά και τις πιέσεις που δέχεται η καθεμία».
Το πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. μέσω του Horizon με 5 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε τον Μάιο και θα διαρκέσει έως την άνοιξη του 2022. «Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να καταλήξουμε σε προτάσεις διαχείρισης της περιοχής», εξηγεί ο κ. Καραγεωργής. «Σε αυτή την κατεύθυνση δημιουργήσαμε έξι ομάδες με τους βασικούς εμπλεκόμενους (π.χ. αγρότες, αλιείς, τουριστικές επιχειρήσεις, τοπικούς φορείς) και ξεκινήσαμε να συζητούμε μαζί τους για τον τρόπο που ασκούν τη δραστηριότητά τους ή το πώς αντιλαμβάνονται την προστασία της παράκτιας ζώνης. Πρόκειται για μια συμμετοχική διαδικασία, καθώς δεν έχει νόημα να έλθει κάποιος “τρίτος” και να αποφασίσει κάτι για λογαριασμό τους. Πάντως, αυτό που μου έχει κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση από τις πρώτες συναντήσεις είναι η έλλειψη επικοινωνίας και ενημέρωσης των εκάστοτε ενδιαφερομένων από αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις».
«Για όλες τις δραστηριότητες στην παράκτια ζώνη μπορεί να υπάρξει μια χρυσή τομή», λέει η κ. Δεστούνη. «Πρέπει να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε τις συνθήκες σε κάθε περιοχή και τη φέρουσα ικανότητά της. Και κατόπιν να επανεξετάσουμε και να προσαρμόσουμε τις δραστηριότητές μας, ώστε να έχουν όσο το δυνατόν μικρότερη επίδραση».
Εκτός από το ΕΛΚΕΘΕ και την εταιρεία ΤΕΜΕΣ (Τουριστικές Επιχειρήσεις Μεσσηνίας), από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, η Αναπτυξιακή Μεσσηνίας και το Διεθνές Κέντρο Ερευνας για το Περιβάλλον και την Οικονομία.