Τα φαινόμενα απατούν

3' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η μία έκθεση φιλοξενείται στο ΜoΜΑ, στο Μανχάταν και η άλλη στο Μουσείο του Μπρούκλιν, στο Μπρούκλιν, στην ανοιξιάτικη, με την ευμετάβλητη διάθεση στον καιρό, Νέα Υόρκη. Σύμπτωση, ίσως και μοναδική, είναι ότι και οι δύο καλλιτέχνες γεννήθηκαν το 1907. Ο Λίνκολν Κέρστιν (Lincoln Kirstein) έζησε ώς το 1996, η Φρίντα Κάλο έφυγε πολύ νωρίς, το 1954.

Αφήνοντας πίσω ένα ολιγοήμερο και εξαιρετικά πυκνό ταξίδι, σκοντάφτω διαρκώς σε αυτές τις δύο, εκ διαμέτρου αντίθετες, επισκέψεις. Και οι δύο, αφορούσαν αντισυμβατικές προσωπικότητες, με εξαιρετικά έντονο και διαπεραστικό βλέμμα. Στις εκθέσεις τους ξετυλίγεται η ζωή τους. Εργα και προσωπικά αντικείμενα (κυρίως της Κάλο), φωτογραφίες από διαδρομές και περιδινήσεις. Βιογραφίες μυθιστορηματικές, μέσα από τις οποίες ο κάθε επισκέπτης ανασυνθέτει τη δική του αφήγηση.

«Σε κυρίευε και έπρεπε είτε να τον αποβάλεις είτε να τον ακούσεις». Ο Κέρστιν αποτέλεσε μορφή στην πολιτιστική ζωή της Νέας Υόρκης του 20ού αιώνα: συγγραφέας, κριτικός, curator, συλλέκτης, ιμπρεσάριος, συνδημιουργός, μαζί με τον Μπαλανσίν, των New York City Ballet και του School of American Ballet, εκ των θεμελιωτών του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, του περίφημου ΜoΜΑ. Οπως γράφει χαρακτηριστικά η εισαγωγή στην έκθεσή του (έως τις 15 Ιουνίου) «ό,τι πιο συγγενές σε έναν αναγεννησιακό άνθρωπο του πολιτισμού εμφανίστηκε στην Αμερική του 20ού αιώνα».

Μέσα από περίπου 300 σπάνια έργα τέχνης, μαζί με υλικά που προέρχονται από τα Αρχεία του ΜοMA, φωτίζεται η επιρροή του Κέρστιν σε διαφορετικές εκφάνσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Στο Μπρούκλιν, η Φρίντα Κάλο, αυτή η Μεξικανή ζωγράφος που επινόησε τον εαυτό της, με την εκρηκτική, όσο και τα χρώματα στους πίνακές της, προσωπικότητα, λατρεύεται σαν ποπ σταρ από τον κόσμο που παρελαύνει. «Appearances can be deceiving» («Τα φαινόμενα απατούν»), ο τίτλος της έκθεσης που τελειώνει σήμερα. Ο τρόπος που ντυνόταν, που ζούσε, που συμπεριφερόταν, που υπέφερε (από οξείς πόνους στην πλάτη, εξαιτίας ενός τροχαίου στα 18 της), που ρύθμιζε τη διαφορά ύψους ανάμεσα στα δύο πόδια της (το ένα κοντύτερο από το άλλο), τα προβεβλημένα μεξικανικά στοιχεία και σύμβολα στην εμφάνισή της, οι πολιτικές πεποιθήσεις της, η αναπηρία της, όλα στη Φρίντα Κάλο καταλήγουν να είναι πολλαπλασιαστές του μύθου (της).

Τι σημαίνει ένα σύνολο ζωής σε έκθεση; Να μπορεί ο επισκέπτης να περιηγείται σε συλλογές μικροαντικειμένων χωρία καμία αξία (βερνίκια νυχιών, απομεινάρι ενός κραγιόν, μπουκαλάκια από αρώματα) ή αντιθέτως με αξία (ένας πίνακας του Πάουλ Κλέε, για παράδειγμα). Από τα μεξικανικά τάματα, τη λαϊκή τέχνη και τις παραδόσεις, το εθνογραφικό «μουσείο» της Κάλο, στη μεγαλοαστική αλλά και μποέμ νεοϋορκέζικη αύρα του Λίνκολν Κέρστιν.

Το κοινό των δύο εκθέσεων διέφερε. Στη Φρίντα Κάλο έμοιαζε με προσκύνημα ή γιορτή. Πολλοί ισπανόφωνοι, Μεξικανοί, οικογένειες, παιδιά. Θορυβώδες και πολύχρωμο πλήθος. Στον Κέρστιν οι επισκέπτες σιωπηλοί, ευθυγραμμίζονταν με το προσεκτικά επιλεγμένο περιεχόμενο.

Ζωές σε έκθεση· επιλογές, επιθυμίες, αστοχίες, κόσμοι που αλληλοδιαπλέκονται και συνδιαμορφώνουν τοπία αλλόκοτα, άλλα ξένα άλλα περισσότερο οικεία. Τα βλέμματα σα βιαστικές, όμως αδρές πινελιές, προκαλούν εσωτερικές εντάσεις, οδηγούν σε σκέψεις, αναθεωρήσεις, αιφνιδιαστικές, καμιά φορά, αντιδράσεις. Μια κυρία κλαίει στη Φρίντα Κάλο, ο μύθος υπερβαίνει τα ίδια τα εκθέματα. Η τόλμη και το πάθος, ο πόνος και η απελπισία μιας γυναίκας υπεροπτικής και συντετριμμένης, συνθέτουν έναν κόσμο ακατάτακτο και ετερόκλητο, όπως και τα υφάσματα που διαλέγει για τα ρούχα της. Οι εναλλαγές στις συλλογές του Κέρστιν, δηλώνουν το ιδιαίτερο, φίνο, τολμηρό γούστο ενός διανοούμενου και ανθρώπου των απολαύσεων, που εξυμνεί το σώμα όσο και το περιπαίζει, που συγκινείται από τη διαφορετικότητα, που έχει χιούμορ σαρκαστικό, που είναι πληθωρικός και γενναιόδωρος.  

«Μπορείτε να μας τραβήξετε μια φωτογραφία;», με ρωτάει ένα νεαρό ζευγάρι Αμερικανών και παίρνει θέση στον λευκό φερ φορζέ καναπέ, κάτω από ένα γιγαντιαίο πορτρέτο της Φρίντα Κάλο, στην έξοδο της έκθεσης, τοποθετημένο ακριβώς για αναμνηστικά ενσταντανέ. Κάπως έτσι εκθέματα και επισκέπτες μπερδεύονται. Και η ζωή φαντάζει ως ένα γιγαντιαίο έκθεμα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή