Διετέλεσε διευθυντής Καρδιοθωρακικής Χειρουργικής στο Yale. Είναι ένας από τους κλινικά πιο ενεργούς ακαδημαϊκούς καρδιοχειρουργούς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει εκπαιδεύσει στην καρδιοχειρουργική δεκάδες γιατρούς από όλο τον κόσμο. Η πρωτοποριακή έρευνά του ανέδειξε ότι η παράκαμψη στεφανιαίας αρτηρίας (CABG) είναι δυνατόν να εφαρμοστεί με ασφάλεια σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Το περιοδικό «Men’s Health» τον έχει συμπεριλάβει στον κατάλογο με τους δέκα καλύτερους γιατρούς στις ΗΠΑ. Πρόσφατα, εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο μυθοπλασίας με τίτλο «Transplant», ένα ιατρικό θρίλερ μυστηρίου το οποίο συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των φιναλίστ του διαγωνισμού «Next Generation Indie Book Award» για πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς μυθιστορημάτων.
Ο καθηγητής Καρδιοχειρουργικής του Yale Ιωάννης Ελευθεριάδης φθάνει στο νοσοκομείο στις 07.30. Κάθε πρωί έχει χειρουργείο. Δουλεύει επτά ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες τον χρόνο, εκτός κι αν απουσιάζει σε κάποιο ταξίδι. Έχει βρεθεί σε 33 χώρες, είτε για διαλέξεις είτε για εγχειρήσεις, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, όπου εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών τον περασμένο Φεβρουάριο.
Πώς μπήκε η Ιατρική στη ζωή σας;
Δεν είχα αποφασίσει κάτι μέχρι να τελειώσω τις προπτυχιακές σπουδές μου σε Γαλλικά, Ψυχολογία και Φυσική. Όταν τις ολοκλήρωνα, σκεφτόμουν να στραφώ σε διάφορα άλλα αντικείμενα, όπως Γαλλική Φιλολογία και Business. Έτυχε όμως να δώσω εισαγωγικές εξετάσεις πρώτα στην Ιατρική, όπου πέρασα και συνέχισα.
Ποιες αξίες πήρατε από την οικογένειά σας;
Έχω άλλες τρεις αδελφές. Όλοι μας μάθαμε να μην ξεχνάμε τις ρίζες μας και μεγαλώσαμε περήφανοι για την ελληνική καταγωγή μας. Μέχρι να πάμε σχολείο, μιλούσαμε μόνο ελληνικά στο σπίτι. Αγαπάμε πολύ την Ελλάδα, την οποία επισκεπτόμαστε συχνά και διατηρούμε στενή σχέση με την Εκκλησία.
Αυτή η θέση έρχεται σε αντίθεση με πολλούς επιστήμονες των ημερών μας, που δηλώνουν άθεοι.
Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε σεμνοί. Ας κοιτάξουμε γύρω μας κι ας αναρωτηθούμε πώς έγιναν όλα αυτά. Δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τη σοφή δημιουργία ενός τόσο μεγάλου κόσμου. Πρέπει να είναι κάτι άλλο, που δεν θα μπορέσουμε να εξηγήσουμε ποτέ και το αποκαλούμε Θεό. Προσωπικά, πιστεύω πολύ.
Αληθινά θαύματα
Έχετε ζήσει το «θαύμα» στη δουλειά σας;
Βεβαίως, πολλές φορές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια γυναίκα που έκανε μια θεραπεία για τους πνεύμονές της, όταν ένα ιατρικό εργαλείο προχώρησε λίγο περισσότερο, έκοψε την καρδιά της και έχασε όλο το αίμα της. Με κάλεσαν να βοηθήσω, αλλά η γυναίκα ήταν ήδη κλινικά νεκρή. Παρ’ όλα αυτά, τη βάλαμε στο μηχάνημα καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, κλείσαμε την τρύπα της καρδιάς και αμέσως μετά τη μετέφεραν στο τμήμα της ομάδας που ξεκίνησε την πρώτη εγχείρηση. Όλη νύχτα δεν τη σκέφτηκα καθόλου, θεωρώντας ότι θα πέθαινε. Την επόμενη μέρα, ενώ έκανα επισκεπτήριο στους ασθενείς μου, ακούω μια νοσοκόμα να μου λέει: «Πρέπει να δεις αυτή την κυρία». Δεν ήταν απλώς ζωντανή. Ήταν ξύπνια και μου μιλούσε. Ήταν θαύμα. Συμπτωματικά, γνωριζόμασταν. Ήταν δασκάλα των παιδιών μου στο Δημοτικό. Μάλιστα, κάποτε είχε έρθει στο σπίτι μας. Πάνε εννέα χρόνια από τότε που έγιναν όλα αυτά. Μου είπε ότι, όταν ήταν στο χειρουργείο, είδε έναν άγγελο. Γι’ αυτό, όταν ανέρρωσε, μου έφερε δώρο έναν άγγελο από γυαλί. Αυτό είναι ένα θαύμα. Αυτή η γυναίκα δεν θα ζούσε. Η συγκεκριμένη, μαζί με άλλες δέκα ιστορίες ασθενών, συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο μου «Extraordinary Hearts».
Έχετε γράψει όμως και ένα ιατρικό θρίλερ.
Ναι, έχει σχέση με τη βαθιά αγάπη του γονιού προς το παιδί του. Πρόκειται για κάποιον πάμπλουτο επιχειρηματία που ψάχνει μια καρδιά για τον γιο του. Θα σκοτώσει κάποιον ή θα αγοράσει κάποιο όργανο; Δεν θέλω να μπω σε περισσότερες λεπτομέρειες. Το σίγουρο όμως είναι ότι δεν πραγματεύεται κάτι κακό, αλλά κάτι πολύ βαθύ, όπως η αγάπη του γονιού προς το παιδί του. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η πατρότητα ή η μητρότητα; Έχεις δύο πνεύμονες ή δύο νεφρούς. Μπορείς εύκολα να ζήσεις με το ένα από αυτά. Έχεις όμως μόνο μία καρδιά.
Νομίζω ότι αυτές οι ιστορίες αναδεικνύουν και προβλήματα της καθημερινότητας με τους ανασφάλιστους ασθενείς.
Αυτό είναι αλήθεια. Πάντως, στο δικό μας νοσοκομείο, αν έρθει ασθενής στα Επείγοντα, θα έχει οποιαδήποτε βοήθεια χρειαστεί χωρίς να τεθεί οικονομικό ζήτημα.
Ποια θεωρείτε ότι είναι μέχρι σήμερα η σημαντικότερη στιγμή της πορείας σας, τόσο σε επίπεδο χειρουργικής όσο και σε επίπεδο έρευνας;
Είμαι πολύ ικανοποιημένος με την πρόοδο που έκανε η ομάδα μας σχετικά με τα ανευρύσματα της αορτής. Έχουμε εντοπίσει επιστημονικά τις καλύτερες κατευθυντήριες οδηγίες για το πότε πρέπει να χειρουργηθεί ένα ανεύρυσμα. Επίσης, πριν από είκοσι χρόνια αποδείξαμε ότι το ανεύρυσμα της αορτής μπορεί να είναι κληρονομικό.
Ο δρ Ελευθεριάδης γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ από Έλληνες μετανάστες. Εδώ, φωτογραφίζεται έξω από την Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Yale.
«Όταν έκλαψα στο χειρουργείο»
Πόσο εύκολο είναι για έναν γιατρό να ελέγξει το συναίσθημά του; Έχετε κλάψει ποτέ στη δουλειά σας;
Από την αρχή της καριέρας μου έπεισα τον εαυτό μου ότι, όταν δυσκολεύουν τα πράγματα, οφείλω να λειτουργώ με απόλυτη ηρεμία. Όσο πιο δύσκολη είναι μια κατάσταση τόσο πιο ήσυχος παραμένω. Πάντως, έχω κλάψει τρεις τέσσερις φορές, αλλά μία θυμάμαι εντονότερα. Πριν από 25 χρόνια, σώσαμε ένα δεκατετράχρονο αγόρι με σχισμένη αορτή. Επίσης, είχε και μια μορφή αυτισμού. Ήταν μια διάνοια και ζωγράφιζε υπέροχους πίνακες. Εννέα μήνες αργότερα, η γενετική διαταραχή του επιδεινώθηκε και, παρόλο που είχε πάει καλά η πρώτη επέμβαση, η αορτή του διογκώθηκε. Έπρεπε να αντικαταστήσουμε το κατεστραμμένο μέρος και να συνδέσουμε πολλές διακλαδώσεις. Ο ιστός ήταν πολύ αδύναμος και, παρά τις προσπάθειές μας για περίπου δεκατέσσερις ώρες, δεν καταφέραμε να τον σώσουμε. Στο τέλος της μέρας, όταν πήγα να ξαπλώσω, έκλαψα. Αγαπούσα αυτό το παιδί και ήθελα να το σώσω.
Εν μέσω έντονων πολιτικών αλλαγών, με πολύ ακραίες απόψεις να επικρατούν διεθνώς, πόσο εύκολο είναι να προωθήσετε το έργο της Ακαδημίας;
Ανησυχώ για τον τρόπο που κατευθύνεται ο κόσμος. Όταν συναντιόμαστε οι επιστήμονες μεταξύ μας, δεν μας ενδιαφέρει η διαφορά στην κουλτούρα, στη θρησκεία, στον τόπο καταγωγής. Μας ενδιαφέρει μόνο η επιστήμη μας. Όμως, ανησυχώ για το μέλλον των παιδιών μας. Δεν έχω λύσεις. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να συμπεριφέρομαι στους ανθρώπους με απεριόριστο σεβασμό και να συνεχίσω το καθημερινό έργο μου, ελπίζοντας ότι αυτό θα συμβάλει στο συνολικό έργο αυτής της σπουδαίας Ακαδημίας.
Προτιμάτε περισσότερο τη χειρουργική ή την έρευνα;
Η πρώτη μου αγάπη είναι η χειρουργική. Είμαι πιο ευτυχισμένος στο χειρουργείο και ποτέ δεν αισθάνομαι κουρασμένος. Για να είμαι ειλικρινής, είναι σαν εξάρτηση. Αγαπώ όμως και την έρευνα. Ευτύχησα να έχω μια ομάδα περίπου δεκαπέντε επιστημόνων που δουλεύουν μαζί μου στην έρευνα. Πολλοί από αυτούς προέρχονται από την Ελλάδα.
«Η Ελλάδα κι εγώ»
Ποια είναι η σχέση σας με την Ελλάδα;
Ο πατέρας μου ήταν από τα Χανιά. Οι γονείς μου έφυγαν από την Ελλάδα το 1949 και έναν χρόνο αργότερα γεννήθηκα στη Φιλαδέλφεια. Ο πατέρας μου σπούδασε μηχανικός στην Αμερική. Η μητέρα μας έβγαλε το τότε γυμνάσιο, αλλά παρέμεινε στο σπίτι για να φροντίζει εμένα και τις αδελφές μου. Έχω επισκεφθεί την Ελλάδα πολλές φορές. Υποκινούμαι από την ελληνική ιστορία. Έχω ενθουσιαστεί με τους Δελφούς. Νιώθω την ενέργεια και το πνεύμα τους. ■