Δεν είναι εύκολο να τον εξηγήσεις. Οχι γιατί είναι βαθύς. Αλλά γιατί τον έχει βασκάνει η Ιστορία – τον έχει σημαδέψει με την ανάμνηση του οδυνηρού και δαπανηρού 2015.
Δεν είναι εύκολο να ζυγίσεις τον Βαρουφάκη σαν πολιτική ποσότητα. Η εκλογική του επιτυχία, όμως, το επιβάλλει. Με τον πρώην υπουργό, το Μαξίμου έπαθε αυτό που μηχανεύτηκε για τους αντιπάλους του: Αντί να πριμοδοτήσει, όπως ήλπιζε, τις παραφυάδες της Δεξιάς, ξύπνησε με ένα νέο σχήμα στα δικά του νώτα. Το σοβαρό –φευ!– ερώτημα για τον Βαρουφάκη είναι πλέον ένα: Θα αντέξει το κόμμα του στην πόλωση των εθνικών εκλογών;
Η ορθόδοξη απάντηση λέει όχι. Το βαρουφάκειο κόμμα ήταν όχημα του «οικογενειακού» θυμού κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Ψηφοφόροι του ήταν συριζαίοι που ένιωσαν την άνεση να στείλουν ένα μήνυμα στο κόμμα τους σε συνθήκες χαλαρής ψήφου. Στις εθνικές εκλογές, οι άσωτοι θα επιστρέψουν.
Η άλλη απάντηση βλέπει τον Βαρουφάκη σαν πόλο μιας νέας μικροσυσπείρωσης. Εχοντας κατά πολύ ξεπεράσει τις άλλες δυνάμεις στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ –την Κωνσταντοπούλου και τον Λαφαζάνη– προβάλλει στους ψηφοφόρους αυτού του χώρου ως η πιο χρήσιμη ψήφος – η μόνη ικανή να εκπροσωπηθεί στη Βουλή. Γι’ αυτό και μπορεί να αποδειχθεί ταμιευτήρας για «αριστεροτερότερη» διαμαρτυρία· μπορεί ακόμη και να προκαλέσει τη χειραφέτηση ψηφοφόρων που στις ευρωεκλογές έμειναν στοιχισμένοι στο συριζαϊκό ποίμνιο.
Το δεύτερο σενάριο ευνοείται από το γεγονός ότι η πρωτιά πλέον δεν διακυβεύεται. Μετά το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης, όποιος ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζει συνειδητά για αντιπολίτευση. Η διαφορά μεταξύ της ψήφου στον ΣΥΡΙΖΑ και της ψήφου στον Βαρουφάκη είναι μόνο θέμα γούστου.
Επαγγελματίας αιρετικός, περιοδεύων στην επικράτεια της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ο πρώην υπουργός δεν ξεχώρισε τυχαία από τους ανταγωνιστές του. Εκείνος προσφέρει ένα πιο εξεζητημένο μενού στους ψηφοφόρους – πιο κοσμοπολίτικο από τον απολιθωμένο αντιευρωπαϊσμό της κομμουνιστογενούς Λαϊκής Ενότητας· και πιο ελκυστικό από την εισαγγελική υστερία της Πλεύσης Ελευθερίας.
Ο μπεστσελερίστας της αντικαπιταλιστικής πεζογραφίας δεν εμφανίζεται ως τυπικός ευρωσκεπτικιστής. Πουλάει τον εαυτό του ως ζογκλέρ, που μπορεί να εναλλάσσει στον αέρα τις πρωτοσυριζαϊκές δοξασίες για το χρέος με προτάσεις που ακούγονται σοσιαλδημοκρατικές. Δεν μιλάει μόνο δογματικά για τις αγορές, αλλά και για τα κόκκινα δάνεια ή για την προκαταβολή φόρου στις επιχειρήσεις. Αυτό το ρεπερτόριο εξηγεί ίσως και το γεγονός ότι η εκλογική του βάση έχει αστικά και νεανικά χαρακτηριστικά.
Καλλίφωνη Ερινύα –τύψη του Τσίπρα με μιντιακή ακτινοβολία– ο Βαρουφάκης με τα βιβλία του και τις συνεντεύξεις του προκαλούσε μόνο εφήμερη φαγούρα στον ΣΥΡΙΖΑ. Οχι πια.