Η επιτυχία των Γερμανών Πρασίνων, που εκθρόνισαν τους Σοσιαλδημοκράτες από τη δεύτερη θέση και διπλασίασαν το εκλογικό ποσοστό του 2014 φτάνοντας το 20,5%, κινεί το ενδιαφέρον σχετικά με τον χαρακτήρα του ανερχόμενου κόμματος και τη δυνατότητά του να απειλήσει ακόμη και τους Χριστιανοδημοκράτες. Το «πράσινο κύμα» συνεχίζει να φουσκώνει και είναι σημαντικό να εξεταστεί τι το τροφοδοτεί αλλά και ποια είναι η αχίλλειος πτέρνα του. Στις ευρωεκλογές τα «πράσινα» κόμματα κατέγραψαν κέρδη σε διάφορες χώρες πέρα από τη Γερμανία – π.χ. στη Φινλανδία και στην Ιρλανδία κατέκτησαν απροσδόκητα τη δεύτερη θέση, στη Γαλλία σημείωσαν σημαντική άνοδο και ήρθαν τρίτοι, ενώ στη Βρετανία ξεπέρασαν το Συντηρητικό Κόμμα, πράγμα βέβαια που δεν ήταν και τόσο δύσκολο εξαιτίας της πανωλεθρίας που υπέστη το κυβερνών κόμμα ελέω Brexit. Η ευρωομάδα των Πρασίνων αριθμεί πλέον 69 μέλη, 17 περισσότερα από ό,τι στην απερχόμενη Ευρωβουλή και ο ενθουσιασμός στις τάξεις των ευρωβουλευτών της ξεχειλίζει.
Η ψήφος προς τους Πράσινους ήταν ψήφος υπέρ της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής συνεργασίας, υπέρ της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και υπέρ της ανθρωπιστικής προσέγγισης στο μεταναστευτικό. Περίπου τρεις στους δέκα νέους στη Γερμανία επέλεξαν Πράσινους, με το κόμμα να ξεπερνά άνετα στην ηλικιακή κατηγορία των κάτω των 30 το άθροισμα των ψηφοφόρων των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών. Η νέα γενιά που κατασυκοφαντήθηκε ως απολιτίκ έδωσε δυναμικό «παρών» στις εκλογές αυτές, καθώς ένα νέο κύμα πολιτικοποίησης παίρνει ώθηση από τις οικολογικές ανησυχίες και βρίσκει διέξοδο στους Πράσινους.
Η νέα γενιά
Αντίθετα με την τάση για σταθερή πολιτική ένταξη παλαιότερων εποχών, η νέα γενιά δεν «παντρεύεται» κάποιο πολιτικό κόμμα και το εντυπωσιακό κύμα νεανικής δράσης που βελτίωσε τις εκλογικές προοπτικές των Πρασίνων μπορεί να γυρίσει εναντίον τους.
Το κίνημα Fridays for Future, που ξεκίνησε από τη Σουηδέζα μαθήτρια Γκρέτα Τούνμπεργκ και κατεβάζει κάθε Παρασκευή δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους της Γερμανίας και άλλων χωρών έφερε την κλιματική κρίση στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης, κάτι που λειτούργησε αντικειμενικά υπέρ των Πρασίνων.
Παράλληλα, το βίντεο του δημοφιλούς YouTuber, γνωστού ως Rezo, με το οποίο ο 26χρονος ανέλυε την πολιτική των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών για το κλίμα και ζητούσε από τους συνομηλίκους του να καταστρέψουν τα κόμματα αυτά προτού καταστραφεί ο πλανήτης, γνώρισε τεράστια επιτυχία, ξεπερνώντας τα 13,5 εκατομμύρια προβολές.
Εν συνεχεία, 70 Γερμανοί YouTubers γύρισαν άλλο βίντεο με το ίδιο μήνυμα, επισφραγίζοντας το διαζύγιο της νέας γενιάς από τα κατεστημένα κόμματα.
Στο κλίμα αυτό, οι Πράσινοι, που είχαν συγκυβερνήσει στο παρελθόν χωρίς να εντυπωσιάσουν με το οικολογικό ή φιλειρηνικό τους αποτύπωμα, είχαν την τύχη να βρεθούν στην αντιπολίτευση. Η σημερινή τους δυναμική θα ήταν πολύ μικρότερη αν προ διετίας είχαν ευοδωθεί οι διαπραγματεύσεις για τν συγκυβέρνησή τους με τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους, αφού σε αυτή την περίπτωση θα αποτελούσαν ελάσσονα εταίρο του κυβερνητικού συνασπισμού, με όλο το βάρος της κυβερνητικής φθοράς αλλά λιγοστές δυνατότητες για ουσιαστική παρέμβαση.
Λέγεται ότι το νέο ηγετικό δίδυμο, Αναλένα Μπέρμποκ και Ρόμπερτ Χάμπεκ έχει γεφυρώσει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους ρεαλιστές και στους ριζοσπάστες στους κόλπους των Πρασίνων, αλλά στην πραγματικότητα ο διχασμός έχει απλά προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα.
Από τη μία πλευρά, συντηρητικοί ψηφοφόροι που επικροτούν την «πράσινη οικονομία της αγοράς», ή πρώην Χριστιανοδημοκράτες που επιλέγουν Πρασίνους ως υπερασπιστές των ευρωπαϊκών και ανθρωπιστικών αξιών χωρίς αξιώσεις ριζικών αλλαγών.
Από την άλλη, όσοι ζητούν από το κόμμα να πάρει πολύ σοβαρά την οικολογική κρίση, προωθώντας τομές συστημικού χαρακτήρα. Για την ώρα, οι Πράσινοι ανεβαίνουν μιλώντας και στα δύο ακροατήρια – ένα ατού που κινδυνεύει να εξαϋλωθεί με την πρώτη πρόσκρουση στον βράχο της εξουσίας.
Τα διλήμματα
Λεπτές ισορροπίες καλούνται να διαχειριστούν οι Πράσινοι και στο Ευρωκοινοβούλιο, αφού η προσπάθεια του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να τους ρυμουλκήσει σε μια νέα διευρυμένη φιλελεύθερη ομάδα θέτει σημαντικά ζητήματα πολιτικής κατεύθυνσης. Οι Πράσινοι μπορούν ενδεχομένως να βρουν κοινό έδαφος με τους Φιλελευθέρους σε θέματα όπως η προστασία των ψηφιακών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών, αλλά το χάσμα παραμένει μεγάλο σε ζητήματα όπως η ενεργειακή μετάβαση και οι εμπορικές συμφωνίες. Στο πλαίσιο του στρατηγικού ανοίγματος προς όλους τους πολιτικούς χώρους, οι Πράσινοι συζητούν ακόμη και να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Χριστιανοκοινωνιστή Μάνφρεντ Βέμπερ για την προεδρία της Κομισιόν. Ετσι, ναι μεν επιτυγχάνουν να μη θεωρούνται δεδομένοι από κάποιο πιθανό σύμμαχο, αλλά από την άλλη πλευρά προβληματίζουν όσους τους εξέλεξαν επειδή απογοητεύθηκαν από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Το χειρότερο που έχουν να κάνουν οι Πράσινοι για το κοινό αυτό είναι να σπεύσουν να συμμαχήσουν με το παλιό πολιτικό κατεστημένο, το οποίο εξελέγησαν για να αμφισβητήσουν.