Εξι «καυτές» πατάτες που ενδεχομένως να τινάξουν κάθε προγραμματισμό στον αέρα, με άμεσες δημοσιονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες, θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας στη διαχείριση του ασφαλιστικού συστήματος. Από την πρώτη κιόλας ημέρα σχηματισμού της όποιας κυβέρνησης προκύψει από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, η ομάδα που θα τεθεί επικεφαλής ενός από τα πιο δύσκολα υπουργεία θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια σειρά από οργανωτικά, οικονομικά και θεσμικά προβλήματα που ζητούν άμεση αντιμετώπιση. Και μάλιστα, ανεξάρτητα από τη… μεγάλη εικόνα και από το εάν το σύστημα θα παραμείνει αναδιανεμητικό ή θα ενταχθούν σε αυτό σημαντικές δόσεις κεφαλαιοποίησης, με αναβαθμισμένο τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης. Στον τομέα της καθημερινότητας και της εξυπηρέτησης ασφαλισμένων και συνταξιούχων, τα ανοικτά μέτωπα είναι πολλά και μεγάλα. Το ασφαλιστικό κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα απέραντο δικαστήριο. Ο νόμος Κατρούγκαλου κρίνεται στα δικαστήρια, με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να έχει ήδη καθυστερήσει σημαντικά. Την ίδια στιγμή, εκατομμύρια αιτήσεις συνταξιούχων που διεκδικούν αναδρομικά ποσά για τις περικοπές που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, στοιβάζονται στις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, ενώ και από τα εφετεία εκδίδονται πλέον νέες αποφάσεις δικαίωσής τους. Στον υπερ-φορέα που έχουν ενταχθεί όλα τα Ταμεία κύριας ασφάλισης έχουν αρχίσει να φαίνονται οι συνέπειες τόσο των σημαντικών αλλαγών που έχουν επέλθει κατά τη διάρκεια της κρίσης στις εργασιακές σχέσεις, καθορίζοντας σημαντικά την πορεία των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, όσο και των τελευταίων παρεμβάσεων της απερχόμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με άμεσες δημοσιονομικές συνέπειες. Και βέβαια, εκατοντάδες χιλιάδες αιτήματα ασφαλισμένων και συνταξιούχων παραμένουν σε αναμονή, προκαλώντας τεράστια αναστάτωση στους πολίτες.
Η «Κ», με τη βοήθεια του έγκριτου νομικού, γνώστη του ασφαλιστικού συστήματος, Δημήτρη Μπούρλου, κωδικοποίησε τις έξι «καυτές πατάτες» που άμεσα θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, ως εξής:
1. Αντιμετώπιση των διεκδικήσεων αναδρομικών από συνταξιούχους σύμφωνα με την αμετάκλητη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
2. Οι δικαστικές κρίσεις αναφορικά με τη συνταγματικότητα ή μη των ρυθμίσεων του νόμου Κατρούγκαλου, σε συντάξεις, εισφορές, ενοποιήσεις ταμείων, επανυπολογισμό κ.λπ.
3. Η οργάνωση και η απλοποίηση του συστήματος που είναι απαραίτητες για την προώθηση της ανάπτυξη και τον σημαντικό περιορισμό του μη μισθολογικού κόστους.
4. Η αντιμετώπιση του διαφαινόμενου ελλείμματος στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και τον ΕΦΚΑ που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, διευρύνεται με την πάροδο του χρόνου.
5. Η αποκατάσταση διαδικασιών επιτάχυνσης των λειτουργιών απονομής των πάσης φύσεως συνταξιοδοτικών παροχών, που τους τελευταίους μήνες φαίνεται να έχουν επιβραδυνθεί.
6. Η σύνταξη αξιόπιστης αναλογιστικής μελέτης, που προβλέπεται και από τον νόμο Κατρούγκαλου, από την οποία θα διαφαίνεται η εξέλιξη της ισορροπίας εσόδων – παροχών, ιδίως μετά το «πάγωμα» της περικοπής στις προσωπικές διαφορές και την προώθηση ρυθμίσεων που συνεπάγονται αύξηση των δαπανών για παροχές.
Εισφορές
Τρεις ουσιαστικές παρεμβάσεις στο ισχύον σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, που θα πρέπει να συμφωνηθούν και να εφαρμοστούν άμεσα, προτείνει ο δικηγόρος Δημήτρης Μπούρλος, στο πλαίσιο της συζήτησης που έχει ανοίξει για το μέλλον του ασφαλιστικού. Πρόκειται για αλλαγές στη βάση του νόμου Κατρούγκαλου, που αφορούν τόσο τις εισφορές όσο και τις παροχές των νέων συνταξιούχων. Να σημειωθεί ότι στο σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα, η κύρια παροχή χτίζεται από την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ και από το ανταποδοτικό τμήμα που εξαρτάται από τις εισφορές και τον ασφαλιστικό βίο του εργαζομένου. Οι ειδικοί έχουν επισημάνει την αναντιστοιχία εισφορών – παροχών κυρίως για τις μεσαίες και υψηλές συντάξεις, με πάνω από 20 χρόνια ασφάλισης, που στρεβλώνει την ανταποδοτικότητα του συστήματος και πριμοδοτεί την ανασφάλιστη εργασία. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουν και οι υψηλές εισφορές που οδηγούν στην υποασφάλιση αν όχι στη μαύρη εργασία. Στην περίπτωση δε των ελεύθερων επαγγελματιών, το πρόβλημα μεγεθύνεται εξαιτίας των σοβαρών προβλημάτων στον τρόπο που προσδιορίζεται η εισφορά, καθώς οι ασφαλισμένοι βρίσκονται μπροστά στο παράδοξο να καλούνται να πληρώσουν εισφορές με βάση τα εισοδήματα που είχαν δύο χρόνια πριν. Χιλιάδες επαγγελματίες βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντικά χρέη, καθώς αδυνατούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους στα Ταμεία και στην εφορία. Δεν είναι τυχαία η τελευταία παρέμβαση του υπουργείου Εργασίας στο ύψος των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλό εισόδημα, στο 13,3% αντί του 20%.
Μιλώντας της «Κ» ο κ. Μπούρλος θέτει τρεις άμεσες προτεραιότητες για τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, χωρίς δομικές παρεμβάσεις, που αφορούν:
1) Τον επανασχεδιασμό του συστήματος υπολογισμού και καταβολής εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και μισθωτούς προς την κατεύθυνση του περιορισμού του ύψους των ασφαλιστικών εισφορών.
2) Τον προσδιορισμό της ασφαλιστικής υποχρέωσης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους με βάση το τρέχον εισόδημα και όχι με αυτό του προηγούμενου ή του προ-προηγούμενου έτους.
3) Την επανεξέταση των συντελεστών αναπλήρωσης στην ανταποδοτική σύνταξη.